Har yili Ramazon oyini yurtimizda ko‘tarinki ruhda kutib olamiz. Bu oyda mo‘min-musulmonlarning mehri va saxovati, muruvvat va futuvvati jo‘sh uradi. Shular bois hamda muqaddas Islom dini ta’limotiga muvofiq kam ta’minlangan, boquvchisini yo‘qotgan, ehtiyojmand oilalar holidan xabar olinib, ularga xayru saxovatlar ko‘rsatiladi.
Muhtaram Prezidentimizning shu yil 27 fevraldagi «Muborak Ramazon oyini munosib tarzda o‘tkazish to‘g‘risida»gi qaroriga binoan “Ramazon – saxovat, birdamlik va bag‘rikenglik oyi” g‘oyasi asosida butun respublikamiz bo‘ylab yuqori saviyada o‘tkazilmoqda.
Ramazonda ro‘zasini tutishda hikmat ko‘p. Chunki Alloh taolo ro‘za tutish uchun ushbu oyni tanlagan. Bu oyda Qur’on nozil bo‘lgan. Oyati karimada: “Ey imon keltirganlar! Sizlardan oldingi (ummat)larga farz qilingani kabi sizlarga ham ro‘za tutish farz qilindi, shoyad (u sababli) taqvoli bo‘lsangiz. Sanoqli kunlarda.” (Baqara surasi, 183–184-oyatlar).
Ro‘za Odam alayhissalomdan to Muhammad alayhissalom davrigacha o‘tgan barcha payg‘ambar va ummatlarga farz qilingan. Lekin ro‘za tutishning shart va qoidalari turlicha bo‘lgan. Ayrim ummatlar Ramazon oyi yozning issiq kunlariga to‘g‘ri kelib qolsa, Allohdan yoki Uning payg‘ambaridan beijozat shakkoklik ila uni boshqa oylarga ko‘chirib, bu qilmishlarining jarimasi uchun, o‘zlaricha, yana o‘n kun qo‘shimcha ro‘za tutishgan.
Halim bo‘lish, o‘zgalar bilan urishib tortishmaslik, jahli chiqqan vaqtda ham o‘zini qo‘lga ola bilish ro‘zadorning odoblaridan hisoblanadi. Bu haqda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam bunday xabar berganlar: “Ro‘za qalqondir. Qachon birortangiz ro‘zador bo‘lsa, yomon gap gapirmasin, johillik qilmasin. Agar biror kishi u bilan urushsa yo uni haqorat qilsa: “Men ro‘zadorman, men ro‘zadorman”, desin”, dedilar” (Imom Abu Dovud rivoyati).
Hadisi sharifdagi “qalqon” deya tarjima qilingan “junnatun” kalimasi lug‘atda “to‘suvchi”, “himoya qiluvchi” kabi ma’nolarni anglatadi. Shunga ko‘ra, ulamolar ushbu kalimadan qanday ma’no ko‘zlangani haqida quyidagilarni aytganlar:
Nabiy alayhissalom ro‘zadorning yana bir sifatini ta’kidlab “johillik qilmasin”, deganlar. Shunga ko‘ra, ro‘zador birov urishib haqorat qilgan taqdirda ham: “Men ro‘zadorman, men ro‘zadorman”, deyishi lozim.
Ulamolar bunday deganlar: “Inson bir narsadan uzluksiz bir oy o‘zini saqlasa, o‘sha narsa uning odatiga aylanib, mazkur muddatdan keyin ham doimo undan saqlanadigan bo‘lib qoladi”.
Iftorlik va saharliklar ham dabdabadan, riyodan, xo‘jako‘rsindan xoli, Alloh uchun bo‘lishi kerak. Bizga har jihatdan namuna bo‘lgan zot Payg‘ambarimiz alayhissalom iftorlikda ho‘l, yangi yetilgan xurmo, agar u topilmasa, quruq xurmo bilan, mobodo u ham bo‘lmasa, bir necha ho‘plam suv bilan bilan og‘iz ochar edilar.
Ro‘zaning juda ko‘p va turli-tuman foydalari bor. Birinchidan, ro‘za inson tanasini turli kasalliklardan asraydi. Chunki tanadagi ko‘p kasalliklar asosan me’da va ichaklarda to‘planib qolgan chiqindilardan hamda ortiqcha semirib ketishdan bo‘ladi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ro‘za tutinglar, sog‘lom bo‘lursiz”, deganlar (Imom Tabaroniy rivoyati).
Ikkinchidan, ro‘za zehnni o‘tkir qiladi, xotirani mustahkamlaydi.
Uchinchidan, ro‘zador kishining tana a’zolari harakati toat-ibodatlar uchun yengil bo‘ladi.
To‘rtinchidan, ro‘za tufayli shaytonning malaylari mag‘lub bo‘ladi, Rahmonning lashkariga nusrat ato etilib, g‘olib bo‘ladi.
Beshinchidan, ro‘za tufayli duolar qabul bo‘ladi. Qolaversa, tibbiy-ilmiy izlanishlar natijasida ro‘zaning turli jismoniy va ruhiy kasalliklardan himoyalanishda va ularning oldini olishda foydasi borligi isbotlandi.
Toshkent shahrida Ramazon oyinign dastlabki kunlaridan, muhtaram Yurtboshimizning qarorlarida belgilangan vazifalardan kelib nafaqat mo‘min-musulmonlar, ayni paytda o‘zga din va boshqa millat vakillariga ham muborak oy munosabati bilan oziq-ovqat mahsulotlari yetkazib berilyapti.
Misol uchun, Bektemir va Uchtepa tumanlarida 5 tadan nogironligi bor, kam ta’minlangan, boquvchisini yo‘qotgan oilalar holidan xabar olinib, ularga zarur birlam oziq-ovqat mahsulotlari tarqatildi.
Muruvvat ko‘rsatilgan oilalardan birida rus millatiga mansub yoshi ulug‘ onaxon yashaydi. Onaxon saxovatdan mamnun bo‘lib, bu xayrli ishlarning boshida turgan aziz insonlarni alqadi.
Islom bag‘rikeng, o‘zga millat va boshqa din vakillariga mehr-saxovat ko‘rsatadigan dindir.
Zotan, qaysi jamiyatda diniy bag‘rikenglik tamoyillariga rioya qilinsa, o‘sha jamiyatda o‘zaro hurmat va samimiyat qaror topib, barcha insonlar tinch va osoyishta hayot kechiradilar. Tinchliksiz taraqqiyot va farovonlik bo‘lmagani kabi diniy bag‘rikengliksiz tinchlik barqaror emas.
Ramazon har bir xonadonga fayz va baraka bo‘lib kirib keldi. Bu oyning fazilatidan Alloh taolo barchamizni bahramand qilsin!
Abduqahhor domla YUNUSOV,
Toshkent shahar bosh imom-xatibi
Iymon 
Namoz 
Ro'za 
Zakot 
Haj 
Qur'on 
Islom saboqlari 
Aloqa 
