V Mejdunarodnom nauchno-issledovatelskom sentre imama Buxari proshla vstrecha s uchastiyem rukovoditeley i ispolniteley nauchnix proyektov.
Na vstreche bili obsujdeni voprosi obespecheniya ispolneniya porucheniy Prezidenta Uzbekistana Shavkata Mirziyoyeva, dannix vo vremya yego vizita v Sentr islamskoy sivilizatsii 29 yanvarya 2025 goda i v Muzey kompleksa Imama Buxari v Samarkande 22 marta.
Zamestitel direktora Sentra Firdavs Xalimov rasskazal o nauchnix i innovatsionnix proyektax, realizuyemix v ramkax obogasheniya ekspozitsii sentra. Bilo otmecheno, chto dlya effektivnoy realizatsii etix proyektov bila sozdana spetsialnaya rabochaya gruppa, sostoyashaya iz otvetstvennix rukovoditeley.
Sentr imama Buxari aktivno uchastvuyet v obogashenii muzeynoy ekspozitsii. Podcherknuto, chto vse proyekti doljni bit realizovani s uchastiyem sootvetstvuyushix organizatsiy i vipolneni kachestvenno v ustanovlennie sroki.
Direktor Mejdunarodnogo nauchno-issledovatelskogo sentra imama Buxari Shovosil Ziyodov vistupil po vtoromu voprosu povestki dnya – zadacham, kasayushimsya kompleksa imama Buxari. On perechislil zadachi, takiye kak razrabotka konsepsii i plana meropriyatiy, vnedreniye "Samarkandskogo opita" i podgotovka predlojeniy po ukrepleniyu prosvesheniya sredi molodeji na osnove mejdunarodnogo opita.
Prinyatie resheniya budut sposobstvovat dalneyshemu sovershenstvovaniyu deyatelnosti Sentra islamskoy sivilizatsii i kompleksa Imama Buxari, soxraneniyu nauchnogo naslediya i sozdaniyu prosveshennogo obshestva, otmetili v press-slujbe Sentra islamskoy sivilizatsii.
Press-slujba Upravleniya musulman Uzbekistana
1. Olimning to‘liq ismi sharifi Muhammad ibn Muhammad ibn Mahmud Abu Mansur Moturidiy Samarqandiy Ansoriy.
2. Kamoliddin Bayoziyning tahqiqiga ko‘ra bu zotning nasabi ulug‘ sahobiy Abu Ayyub Ansoriyga borib taqaladi.
3. Abu Mansur Moturidiyning qaysi yilda tug‘ilgani aniq ma’lum emas. Ammo ustozi Muhammad ibn Muqotil Roziy hijriy 248 (milodiy 862) yilda vafot etgani aytilgan. Shunga ko‘ra, Abu Mansur Moturidiy hijriy 240 (milodiy 854) yildan oldin tug‘ilgani taxmin qilinadi.
4. Imom Moturidiy ko‘plab ustozlardan ta’lim olgan. Quyidagilar ularning eng mashhurlari:
5. Ushbu olimlar Imom Moturidiyni Imom Abu Hanifa rahimahullohgacha bo‘lgan sanadini bog‘lovchi ustozlar hisoblanadi.
6. Imom Moturidiyning shogirdlari uning ilimy merosini davom ettirib, bu ta’limotni rivojlantirganlar. Masalan:
7. Abu Mansur Moturidiy tafsir, usulul fiqh va aqoid kabi shar’iy ilmlarning turli yo‘nalishlari bo‘yicha asarlar ta’lif etgan.
8. Tafsir yo‘nalishi bo‘yicha “Ta’vilotu ahli sunna” nomli tafsir yozgan.
9. Usulul fiqh yo‘nalishida “Ma’xozush sharoi’” (Shar’iy hukmlar manbasi) va “Jadal” (Ilmiy bahslar) nomli ikkita kitob yozgan.
10. Ulamolar Abu Mansur Moturidiy aqoid ilmi bo‘yicha yozgan asarlarini o‘rganib chiqib, ularni uch turga ajratganlar:
11. Abdulhay Laknaviy “al-Favoidul-bahiya” asarida Imom Abu Mansur Moturidiyni mutakallimlar imomi va musulmonlarning to‘g‘ri aqidasini asoslab bergan buyuk alloma sifatida tavsiflaydi. Uning ta’kidlashicha, Imom Moturidiy benazir asarlar yaratib, botil aqida vakillarining buzg‘unchi g‘oyalariga raddiyalar bergan.
12. Ulamolar aytadilarki, Hujjatul Islom (Islom dini hujjati) deyilganda faqat Imom G‘azoliy tushunilganidek, Imomul hudo (to‘g‘ri yo‘lga boshlovchi) deyilganda ham faqat Imom Moturidiy tushuniladi.
13. Butun hayotini ilm ma’rifat o‘rganish va uni yoyish bilan o‘tkazgan Abu Mansur Moturidiy rahmatullohi alayh hijriy 333 (milodiy 945) yilda taxminan to‘qson besh yoshida Samarqandda vafot etgan va Chokardiza qabristoniga dafn etilgan.
14. 2020 yil O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi huzurida “Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi” tashkil etilgan.
15. Shuningdek, 2025 yil mart oyida Davlatimiz rahbari tomonidan buyuk olimga yuksak hurmat ifodasi o‘laroq “Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida”gi qaror qabul qilindi.