Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Alloh taolo Nabiy sollallohu alayhi vasallamni maxluqotlarga rahmat o‘laroq yuborgan kundan afzalroq xursandchilik bormi?!
Kim Muhammad sollallohu alayhi vasallamning tavalludlari bilan shodlanmasa, aslo shodlik, xursandchilik ko‘rmaydi.
U zotning tug‘ilishlari bilan rahmat buloqlari otilib, olam rahmatga to‘ldi. Shuning uchun ham, Nabiy sollallohu alayhi vasallamning mavlidlari Alloh taoloning ne’matini nishonlash va bu yuksak inoyatdan xursandchilik bayrami bo‘lgan.
Bu bayramni ushbu ne’matlarning qadrini bilgan, uni bardavom va ziyoda bo‘lishini umid qilgan kishilar nishonlaydi...
Alloh taolo Muhammad sollallohu alayhi vasallamni bashariyatga qanday sevishni o‘rgatish uchun yuborgan...
Nabiy sollallohu alayhi vasallamga chin muhabbat qo‘yuvchi kishini sunnatga faqat to‘g‘ri ergashayotganini, bid’atchini esa (amali kabi) muhabbati ham nuqsonli ekanini ko‘rasiz.
Nabiy sollallohu alayhi vasallamning mavlidlari bilan mo‘min kishigina quvonadi.
Mo‘minlar ushbu munavvar oyni Habibimiz sollallohu alayhi vasallam mavlidlari munosabati bilan xursandchilikda o‘tkazadilar. Zero, mavlidi sharif oyi xursandchilik qilish, mehr-muhabbat ko‘rsatish, yaxshilik, ehson-sadaqalar qilish oyidir.
Nabiy sollallohu alayhi vasallamga muhabbat qo‘yuvchi har bir kishi bu oy kelishidan avval tayyorgarlik ko‘rib, oy davomida imkon qadar ulug‘ ne’matga shukronasi, shodligini izhor qilishga intilgan.
Solih kishilar mavlidni nishonlashga moddiy imkon topolmasalar, hech bo‘lmasa bu oy davomida shomdan keyin tong otguncha yo‘lni yoritib turishi uchun chiroqlarini yoqib derazalariga qo‘yib qo‘yar ekanlar.
Onam Alloh rahmat qilsin bobosi shayx Mustafo haqida shunday der edi: "Bobom Rabi’ul avval tashrifidan bir necha oy avval tayyorgarlikni boshlab yuborardi. Aslida bobom davlatmand emasdi, lekin holatini birovga bildirmas, aksincha uning yaxshi amallari, zikr majlisi, mehmondorchiligi sababidan uyimiz barakaga to‘lib ketardi.
Mavlid oyi arafasida jonliq so‘yib, pullarini jamg‘arib qo‘yar, bu oy kirishi bilan bir jarchi qishloq chor atrofida baland ovozda: «Kim yegulikka, kiyim-kechikka ehtiyoji bo‘lsa shayx Mustafoning uyiga borsin!» deb aylanib chiqardi. Qishloqdagi yosh bolalar uning ortidan quvonch bilan chopqillashardi".
Shayx Mustafoning hovlisi bog‘-rog‘lari bor, bezatilgan baland qasr emas, balki loydan qurilgan qishloqdagi oddiy uylardan edi. Chunki bu uy egasi topganini tuproqqa sarflashning o‘rniga to‘g‘ri Alloh taolo yo‘lida ishlatib, foydasi aniq bo‘lgan tijoratni afzal ko‘rar edi.
Kechki payt shayx Mustafoning hovlisida chiroqlar ilinib, odamlar to‘planishib zikr, salavot, madhlar aytilardi.
So‘ngra taom tortilib, boy-kambag‘allar birga xursandchilik qilishardi. Unda barakani ko‘rardingiz. Faqir qalbidan ehson sohibi haqiga Allohdan kengchilik so‘rab duo qilar, sohibi ehson esa, Alloh taologa yaqinlashishiga sabab bo‘ladigan shunday ishga muvaffaq qilgani va buni yanada ziyoda qilishini, hayoti davomida yaxshilikda bardavom etishini so‘rab duo qilardi.
Bu xayrli odat boshqa hamqishloqlarimiz xonadonida ham davom etardi.
Muhammad Xolid Sobitning
«Tarixul ihtifol bi mavlidin Nabiy sollallohu alayhi vasallam» kitobidan
Muhammad Zarif Muhammad Olim tayyorladi.
Davlatimiz rahbarining shu yil 14 martdagi “Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida”gi qaroriga ko‘ra, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita, Imom Moturidiy, Imom Buxoriy, Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari, O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi, Islom sivilizatsiyasi markazi, O‘zbekiston musulmonlari idorasi tomonidan tashkil etilgan anjumanda dunyoning o‘ttizga yaqin davlatidan muftiylar, islomshunos va dinshunos olimlar, diniy-ma’rifiy soha vakillari ishtirok etmoqda.
Anjuman munosabati bilan o‘tkazilgan brifingda Din ishlari bo‘yicha qo‘mita axborot xizmati rahbari – matbuot kotibi Ilhom Ma’rupov konferensiya va uning doirasidagi tadbirlar haqida ma’lumot berdi.
– Mamlakatimiz taraqqiyotining yangi bosqichida O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tomonidan jamiyatda diniy bag‘rikenglik, millatlararo totuvlik va ijtimoiy barqarorlikni ta’minlash, buyuk alloma va mutafakkirlarimizning boy ilmiy-ma’naviy merosini chuqur o‘rganish bo‘yicha puxta o‘ylangan izchil islohotlar amalga oshirilmoqda, – dedi I.Ma’rupov. – Ushbu ezgu ishlarning uzviy davomi sifatida 2025 yil 29-30 aprel kunlari Samarqand shahrida “Moturidiylik – bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti” mavzusida xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya o‘tkazilmoqda.
So‘nggi yillarda diniy-ma’rifiy sohada amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar natijasida O‘zbekistonda moturidiyshunoslik ilmiy maktabi shakllandi, desak to‘g‘ri bo‘ladi.
Konferensiyaning ahamiyati va dolzarbligi haqida gapirganda bugungi kunda quyidagi omillar Imom Moturidiy va moturidiylik ta’limotini chuqur o‘rganishni taqozo etayotganini alohida qayd etish lozim:
– muqaddas islom dini niqobi ostida faoliyat yuritayotgan radikal guruhlar harakati kuchayib borayotgan bugungi sharoitda xalqaro maydonda Imom Moturidiy ta’limotini o‘rganishga e’tibor oshmoqda;
– moturidiylik maktabining bag‘rikeng g‘oyalari, asrlar davomida mintaqamiz xususiyatlariga mos holda shakllangan insonparvar ta’limoti radikalizmga qarshi kurashning ta’sirchan va samarali vositasi sifatida baholanmoqda.
Konferensiya 3 ta shu’bada faoliyat olib boradi:
Birinchi shu’ba “Imom Moturidiy va uning izdoshlari ilmiy merosining islom ilmlari rivojidagi o‘rni” mavzuiga bag‘ishlangan bo‘lib, unda Imom Moturidiy, moturidiy allomalari va izdoshlari hayot yo‘li, Movarounnahr kalom ilmi maktabi rivojlanish tarixi haqida bahs-munozaralar, ilmiy muzokaralar bo‘lib o‘tadi.
Ikkinchi shu’ba “Moturidiylik ta’limotida umuminsoniy qadriyatlar talqini” mavzuida bo‘lib, u Moturidiylik ta’limotida ilgari surilgan g‘oyalar, jumladan, bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat nazariyalarining shakllanishiga oid munozaralarni o‘z ichiga oladi.
Uchinchi shu’ba “XXI asrda moturidiylik ta’limotining ahamiyati” mavzuiga bag‘ishlangan bo‘lib, u Imom Moturidiy va uning izdoshlari ilmiy merosida ko‘tarilgan mavzularning bugungi kundagi dolzarb muammolarni hal qilishdagi ilmiy va nazariy ahamiyatiga oid bahs-munozaralarni qamrab oladi.
Anjuman yakunida Imom Moturidiy ilmiy merosi va moturidiylik ta’limotini o‘rganishni yangi bosqichga olib chiqish bo‘yicha nufuzli olimlarning taklif va tashabbuslari asosida yakuniy deklaratsiya qabul qilinadi.
Bugun anjuman qatnashchilari uchun Samarqand shahridagi muqaddas qadamjolar va tarixiy-madaniy yodgorliklarga sayohat ko‘zda tutilgan.
G‘.Hasanov, A.Isroilov (video), O‘zA muxbirlari