Islom – ulug' din. Uning ta'limotidagi har amalga rioya qilish ulug' ajrlarni qo'lga kiritishga sabab bo'ladi. Islomda vaqtning ham alohida ahamiyati bor.
Alloh taolo Qur'oni karimda marhamat qiladi: «Albatta, Allohning nazdida oylarning adadi – Allohning osmonlar va Yerni yaratgan kunidagi bitigiga muvofiq – o'n ikki oydir. Ulardan to'rttasi (urush) taqiqlangan oylardir. Ana shu to'g'ri dindir. Bas, o'sha (oy)larda (jang qilib) o'zingizga zulm qilmangiz! Mushriklar (mazkur to'rt oy asnosida) sizlarga yoppasiga urush ochsalar, (sizlar ham) ularga yoppasiga urush ochingiz! Yana, bilib qo'yingizki, Alloh taqvolilar bilan birgadir!»(Tavba surasi, 36-oyat).
Bu to'rt oyga Zulqa'da, Zulhijja, Muharram va Rajab oylari kiradi. Mana bu oylarni hatto johiliyat davrida, ya'ni Islom dini paydo bo'lgunga qadar o'tgan ummatlar ham hurmat va ehtirom qilishar edi. Qabilalar o'rtasida jang davom etib turganda shu oylar kirib kelsa, darhol urushni to'xtatishib qurol-aslahalarini echib qo'yar edilar.
Muqaddas dinimizda har bir sananing o'z fazilati bor. Shu jumladan, Rajab oyining ham. Rajab oyi qamariy oylarning ettinchisi bo'lib, urush harom qilingan ulug' oylardan biri hisoblanadi. Zero, “rajab” so'zi lug'atda “ulug'lash”, “hurmat bajo keltirish” ma'nolarini anglatadi.
Hadisi shariflarda ham bu oy ulug'lanadi. Payg'ambarimiz sollallohu alayhi va sallam bu oy haqida:“Albatta, rajab Allohning oyi, sha'bon mening oyim, ramazon esa, ummatlarimning oyidir” – deganlar (Imom Muslim rivoyati).
Sahobalar va ulardan keyingi salafi solihlarimiz Ramazon oyidan so'ng tutgan ro'zalari qabul bo'lishini Alloh taolodan so'rashar edi. Rajab oyi kelganda esa, Ramazonga sog'-salomat etishni so'rar edilar. Bu haqda Nabiy alayhissalomdan hadis rivoyat qilingan.
Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rajab oyi kirsa, Nabiy sollallohu alayhi va sallam: “Allohumma baarik lanaa fiy rajabin va sha'bana va ballig'naa ramazona” (“Ey Alloh! Rajab va sha'bon oylarida bizga baraka bergin va Ramazon oyiga etkazgin”) der edilar” (Imom Ibn Asokir va Imom Bayhaqiy rivoyati).
Mashhur tobein Abu Qiloba rahimahulloh Rajab oyi fazilati haqida bunday degan: Omir ibn Shibldan rivoyat qilinadi, Abu Qiloba roziyallohu anhudan eshitdim, u zot aytadilar: “Rajab oyida ro'za tutuvchilar uchun jannatda bir qasr bor” (Imom Bayhaqiy rivoyati).
Imkoni bor kishilar Rajab oyidan boshlab nafl ro'za tutib, Ramazon ro'zasiga o'zlarini tayyorlab borishlari maqsadga muvofiqdir.
Shuni ham aytib o'tish kerakki, xalqimiz orasida Rajab oyida qilish shart, deb tushuniladigan ibodatlar paydo bo'lgan. Aslida ularning asosi mavjud emas. Shariatimiz ko'rsatmalarida Rajab oyining muayyan bir kunini ro'za bilan xoslanmagan.
Aslida nafl ro'za tutish, nafl namoz o'qish savobli ishlardan. Lekin buning uchun muayyan kunni belgilab, ushbu ish shariat ko'rsatmasi deb, odat qilib olish hamda bunga dalil sifatida turli to'qima hadislarni rivoyat qilish to'g'ri emas. Ayniqsa, Rajab oyining yigirma ettinchi kechasida “Rag'oib namozi”ni ado etish borasida naql qilingan hadislarning barchasi to'qima bo'lib, unga amal qilinmaydi. Chunki uning bid'at ekanini Ibn Nujaym, Ibn Obidin va Abdulhay Laknaviy kabi muhaqqiq ulamolarimiz tomonidan ochiq-oydin aytib o'tilgan (“Bahrur-roiq”, “Raddul Muhtor”, “al-Osorul marfu'a fil-axboril-mavzua”).
Rajab oyida ham boshqa oylarda bo'lgani kabi nafl ro'za va namozni biror kunga belgilamasdan, odat qilmasdan o'qilaveradi. Aslida bu oy Ramazoni sharifga tayyorgarlikning boshlanishidir.
Abduqahhor domla YuNUSOV,
Toshkent shahar bosh imom-xatibi
Shu yil 23 dekabr kuni Qoraqalpog‘iston musulmonlari qoziyoti, Toshkent shahar va viloyatlar vakilliklarining huquqshunoslari, kadrlar masalalari bo‘yicha mutaxassislari uchun onlayn seminar-trening o‘tkazildi.
Unda O‘zbekiston musulmonlari idorasi Kadrlar bo‘limi mudiri Salohiddin Sherxonov, Huquqshunoslik bo‘limi mudiri v.b. Jahongir Xotamov va Masjidlar bilan ishlash bo‘limi mudiri Muzaffar Kamolov huquqiy va hujjat yuritish bo‘yicha nutq qildilar. Jumladan, diniy tashkilotlar faoliyatida qonuniylikni ta’minlash, qonunchilik hujjatlari mazmun-mohiyatini barcha mas’ul xodimlarga yetkazish orqali ularning huquqiy savodxonligini muntazam ravishda oshirib borish masalalari muhokama qilindi. Shu bilan birga, qabul qilingan qonunchilik hujjatlarining mazmun-mohiyati ijrochilarga to‘liq yetkazish, mehnat qonunchiligiga oid hujjatlarni to‘g‘ri yuritish va mas’ul xodimlarning huquqiy madaniyatini yuksaltirib borish, huquqbuzarliklarning oldini olish masalalari ham ko‘rib chiqildi.
Shuningdek, diniy soha xodimlarini qonunchilikdagi o‘zgarishlar to‘g‘risida o‘z vaqtida xabardor qilib borish, kadrlar faoliyatiga oid buyruqlarni to‘g‘ri rasmiylashtirish, hujjatlar almashinuvini to‘liq tizimlashtirish, ro‘yxatdan o‘tkazuvchi tashkilotlarga o‘z vaqtida hisobot taqdim etish, mavjud muammo va kamchiliklarni bartaraf etish kabi masalalarga ham urg‘u qaratildi.
Yig‘ilishda mutaxassislar tomonidan berilgan savollarga mas’ullar javob berish barobarida kelgusida amalga oshiriladigan ishlar bo‘yicha tegishli tavsiya va topshiriqlar berildi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati