Johiliyat zamonidan buyon kishilar ongida yashab, ularni haq yo'ldan chalg'itib kelgan ba'zi muammolar hali ham barham topgani yo'q. Yaratganning O'zidan boshqa hech kim bilmaydigan, g'aybni bilish da'vosidagi ilmsizlik “folbinlik” deb ataladi. Folbinlik “kohinlik”, “ilmul raml”, “munajjimlik”, “arroflik” kabi nomlar bilan ham ataladi. Folbinlik Qur'oni karim hukmi bilan harom qilingan. Folbin, kohinning g'aybdan deb bergan xabarini tasdiqlash oyati karima va hadisi sharifga asosan kufrdir.
Alloh taolo Yunus surasi 106-oyatida bunday marhamat qiladi: “Allohni qo'yib, foyda ham, zarar ham etkaza olmaydigan narsalarga iltijo qilmang! Agar (shunday) qilsangiz, unda, albatta, siz zolimlardandirsiz”.
Hozirgi kunda ham biror narsasini yo'qotgan, biror ishda shubhaga borgan kimsalar, ayniqsa, ma'rifatsiz ayol-qizlar yoki tushkunlikka tushgan insonlarning aksari muammoning echimini topish uchun folbinlarga qatnamoqda. Oilaviy ajrimlarning kelib chiqishiga sabab bo'ladigan, akani ukadan ajratadigan, quda-andalar, qo'shnilar, hamkasblar orasiga sovuqchilik soladigan folbinlar cho'ntagini qappaytirmoqda. Folbinlarga boruvchilar esa vaqti, sog'ligi, puli havoga sovurilayotganiga, o'zlari qattiq gunohkor bo'layotganiga ahamiyat ham berishmaydi.
Ayni paytda kishilik jamiyatining eng katta muammolaridan biri ham sehr, folbinlik va munajjimlikdir. Bunga hujjat sifatida quyidagi oyat keltiriladi: “...Balki odamlarga sehr o'rgatadigan shaytonlar kofir bo'ldilar...”(Baqara surasi, 102-oyat). La'natlangan shaytonning odamlarga sehr o'rgatishdan ko'zlagan birdan-bir maqsadi – ularni mushrikka aylantirishdir.
Alloh O'ziga sherik qilgan insonni hech qachon kechirmaydi. Bugungi kunda ko'plab gumroh kimsalarning sehrga aralashib yurganiga guvoh bo'lasiz. Ular sehrni faqat harom deb o'ylaydilar va uning kufr ekanini his qilmaydilar. Bu hol, ayniqsa, er-xotin orasidagi munosabatlarda – issiq-sovuq va shu kabi narsalarni qilishda yaqqol namoyon bo'ladi. Ular bu ishlarida aksariyat qismi shirk va kufr bo'lgan so'zlarni qo'llaydilar.
Payg'ambarimiz sollallohu alayhi va sallam: “Yettita halok qiluvchi gunohdan saqlaninglar”, deb ulardan biri sehr ekanini bayon qilganlar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati). Har bir banda Alloh taolodan qo'rqishi va dunyoyu oxiratini kuydiradigan bunday ishlardan saqlanishi lozim.
Vahb ibn Munabbih: «Ayrim kitoblarda o'qidimki: “Alloh azza va jalla: “Mendan o'zga iloh yo'q. Sehr qilgan va sehr qildirgan, fol ochgan va fol ochdirgan, shumlangan va shumlantirgan kimsalar Mendan emas”, deydi». Ali ibn Abu Tolib roziyallohu anhu: “Folbin – sehrgar, sehrgar esa kofirdir”, degan. Ibn Mas'ud roziyallohu anhu aytadi: “Albatta, afsun o'qish, tumor taqish va issiq-sovuq qilish shirkdir” (Ibn Hibbon, Imom Hokim rivoyat qilishgan).
Kimki tumor yoki munchoq taqib, bu ko'z tegishidan saqlaydi deb e'tiqod qilsa, shirk keltirgan bo'ladi. Hitobiy roziyallohu anhu aytadi: «Qur'on yoki Alloh taoloning ismlari bilan dam solish mumkin. Chunki Payg'ambar sollallohu alayhi va sallam Hasan va Husayn roziyallohu anhumoga dam solib: “Sizlarni Allohning to'liq kalimalari ila har bir shaytonu hasharotdan va har bir yomon ko'zdan O'z panohida saqlashini so'rayman”, der edilar» (Imom Hokim rivoyati).
Folbinga qatnayotgan opa-singillarimizning bu yo'ldan qaytishlarini so'raymiz. Alloh taolo Qur'oni karimda bu ilm faqat O'zida ekanini aytgan. Alloh bilan Allohning ilmini talashayotgan bandalar, albatta, xor bo'lajak. Shu mal'un, iflos va jirkanch maxluqlarning oldiga borib, iymonu e'tiqodimizni poymol qilmaylik, azizlar. Kimki shu ishni qilgan bo'lsa, tavba qilsin.
Musulmon kishi boshiga musibat etganda sabr qiladi. Uning Allohdan ekanini biladi va Allohga yanada kuchliroq tazarru bilan sig'inib, musibatiga, g'am-anduhiga yupanch izlaydi. Mo'min kishi kasal bo'lsa, darrov azayimxonga yugurmasdan shariat ruxsat bergan tibbiy vositalar bilan davolanadi, o'ziga o'zi
Qur'on oyatlarini o'qib dam soladi...
Hozirgi kunda turli duoxon va azayimxonlarga borish ham xatarli bo'lib qolgan. Chunki ularning ko'pi shariatda vorid bo'lmagan allaqanday shubhali duolar va qasidalar bilan dam soladilar. Sehr, ya'ni ko'zbo'yamachilik, issiq-sovuq qilish katta gunoh. Sehr qilgani uchun olinadigan haq ham shariatda taqiqlangan ishni qilgani uchun harom.
Alloh taoloning izni bo'lmasa, hech kimga zarar etmasligi Qur'oni karimda bayon qilingan. Ular kelajakda bo'ladigan ishlarni oldindan aytib berish da'vosi ila sodda insonlarni aldab, o'z tuzoqlariga ilintirmoqdalar. Kishilarda bo'lmag'ur shumlanishlarning paydo bo'lishi esa ko'plab oilalarning buzilib ketishiga, qo'ni-qo'shni, yaqin qarindoshlar, aka-uka, quda-andalarning orasiga sovuqchilik tushishiga sabab bo'lmoqda.
Masjidlarimizga ziyoratga kelgan ba'zilar: “Yo'limni ochib bering, baxtim ochilsin”, deb folbinlarning gapini aytishadi. Albatta, har bir ish Allohdan. Islom insonlarda uchraydigan badaniy xastaliklarni tib orqali, qalb xastaliklarini esa Qur'oni karim oyatlari bilan muolaja qilishga amr etgan. Har birimiz dinimizning amriga bo'ysunishimiz, folbin va kohinlarga qatnash ulkan gunoh ekanini yaxshi anglashimiz lozim.
Jahongirxon ABROROV,
O'zbekiston musulmonlari idorasi
Samarqand viloyati vakilligi xodimi
Shu yil 9 yanvar kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasi va Din ishlari bo‘yicha qo‘mita hamkorligida o‘tkazib kelinayotgan namunaviy-amaliy tadbirlarning navbatdagisi Sirdaryo tumanida o‘tkazildi.
Mazkur tumandagi “Abu Bakr” masjididagi yig‘ilishda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Zayniddin domla Eshonqulov boshchiligida Sirdaryo viloyat vakilligi xodimlari, tumanlar bosh imom-xatiblari va tajribali imom-xatiblardan iborat Ishchi guruh tuzilib, ular hududdagi 7 ta masjid va 21 ta mahallaga biriktirildi. Shuningdek, mahallalardagi “Haj – 2024” ziyoratchilari ma’naviy-ma’rifiy tadbirlarga jalb etildi.
Tadbir doirasida imom-xatiblar 105 ta oilaga, 21 ta oilaga, umumiy hisobda 126 ta oilaga kirib, targ‘ibot va amaliy yordam ishlarni olib bordi.
Xususan, 38 ta xonadonda yot g‘oyalar ta’siriga moyil bo‘lganlar bilan suhbatlashilib, ularning tushunchalari to‘g‘rilandi. 19 oila buzilishining oldi olindi. Nogironligi bor, ehtiyojmand va tabarruk yoshdagi qariyalar yashaydigan 5 ta oilaga kirib sovg‘a-salomlar ulashildi.
Shuningdek, ishchi guruh a’zolari imom-xatiblar faoliyatini o‘rgandi. Jumladan, ustav asosida ish yuritish, jamoani boshqarish, masjidni toza va ozoda saqlash, unda qulay sharoitlar hozirlash kabi jihatlar ko‘rib chiqildi. Natijada imom-xatib boshchiligidagi masjidlar jamoasining faoliyatiga ijobiy baho berildi.
Bundan tashqari, ishchi guruh a’zolari o‘zlariga biriktirilgan masjidlarda peshin namozini ado qilib, qavmga “Tinchlik ne’mati”, “Shukronalik”, “O‘zaro hamjihatlik”, “Oila muqaddasligi”, “Husni xulq”, “Qo‘shnichilik odoblari”, “Mazhabga ergashish va yot g‘oyalar ta’siridan saqlanish” kabi dolzarb mavzulardagi ma’ruza qilishdi. Ularda 1 300 nafardan ortiq namozxon qamrab olindi.
Tadbir so‘ngida Sirdaryo tumani imom-xatiblarining ma’naviy-ma’rifiy va masjid boshqaruvidagi faoliyatida kuzatilgan kamchiliklarni bartaraf etish yuzasidan ko‘rsatma va tavsiyalar berildi.
Ma’lumot o‘rnida Sirdaryo viloyati imom-xatiblari faoliyati samaradorligini oshirishga qaratilgan Ishchi guruh faoliyati 2025 yilning 28 yanvar kuni Xovos tumanida o‘tkazilishi reja qilindi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati