Cavol: Dinimizda kimni sohibi uzr deyiladi?

Javob: Bismillahir rohmanir rohiym.

Sohibi uzr (uzrli odam) – to'liq bir farz namozining vaqticha yoki undan ko'proq vaqt betahoratlik etib turgan kishidir. Bu haqida “Muxtasarul-viqoya” kitobida shunday deyilgan: “Kimga to'liq bir farz namozining vaqti istihoza (kasallik qoni), burundan qon kelishi yoki shularga o'xshash tahoratni sindiruvchi narsalar bilan o'tsa, har bir farz namozining vaqti uchun alohida tahorat qiladi va ushbu tahorati bilan o'sha namoz vaqtida istaganicha farz va nafl namozlarini o'qiyveradi. Sohibi uzrning tahoratini vaqtning chiqishi buzadi, masalan quyosh chiqishi kabi. Vaqtning kirishi uning tahoratini buzmaydi, masalan zavol kabi”(“Tahorat bobi”).

Demak, sohibi uzrga aylanish uchun to'liq bir farz namozining vaqti miqdoricha betahoratlik davom etishi shart bo'lib, masalan: bir kishining burni yoki tishi yoki boshqa joyi peshin namozining avvalgi vaqtida qonashni boshlasa va peshinning oxirgi vaqtiga borib to'xtab qolsa, u sohibi uzr sanalmaydi. Chunki betahoratlik to'liq bir namozning vaqtini o'z ichiga olmadi. Ammo ushbu holatda qon asrning vaqti kirganidan keyin ham davom etib, asr vaqtini to'liq qoplasa, u holda mazkur odam sohibi uzrga aylanadi. chunki uzr to'liq bir farz namozini ya'ni asrning vaqtini o'z ichiga oldi.

Bir kishi sohibi uzrga aylanganidan keyin, uning uzri bir farz namozining vaqti ichida bir marta sodir bo'lsa ham, sohibi uzrlikdan chiqmaydi. Qachonki to'liq bir farz namozining vaqtida uzri to'liq yo'q bo'lsa, keyin sohibi uzrlikdan chiqadi. Bu haqda “Muxtasarul-Quduriy”ning sharhi “Lubob” kitobida shunday bayon qilingan: “So'ng uzrning sobit bo'lishi uchun uzr bir farz namozining vaqtini to'liq o'z ichiga olishi shartdir. Ya'ni bir farz namozining vaqti ichida tahorat qilib, shu tahorati bilan garchi farzlarni o'ziga cheklanib bo'lsa ham uzridan xoli bo'lgan holda namoz o'qishga qodir bo'lmasa, sohibi uzrga aylanadi. Bu avvalda uzrning sobit bo'lishining sharti bo'lib, uning davom etishi uchun esa, bir farz namozining vaqtida bir marta bo'lsa ham sodir bo'lishi kifoya qiladi. Uzrning yo'q bo'lishi uchun esa, mazkur uzrning bir farz namozining vaqtida bir marta bo'lsa ham sodir bo'lmasligi shart qilinadi”.

Sohibi uzr har bir farz namoz vaqti uchun yangi tahorat oladi va ushbu tahorati bilan mazkur farz namozining vaqtida istaganicha namoz o'qiyveradi. Qachonki ushbu namozning vaqti chiqsa, uning tahorati singan hisoblanadi va keyingi farz namozi uchun yana qaytadan tahorat oladi. Vallohu a'lam.

 O'zbekiston musulmonlari idorasiFatvo markazi.