Oilada yagona qiz farzand bo'lganim uchun hamma yumushlar mening zimmamda edi. Boshida idishlarni yuvish, uylarni supurish, kiyimlarni taxlash kabi ishlar menga qiziq tuyulardi. Bora-bora bu ishlardan bezillab qoldim. Oshxona ham ko'zimga yomon ko'rinadigan bo'lib qoldi.
Dadam menga bu ishlar yoqmayotganini bilib oshxona ishlarida menga yordamlashadigan bo'ldilar. Dadam oshxonaga kirib onamning fartuklarini taqib olardilar. Keyin men yig'ishtirib kelgan idishlarni eng shimarib yuvishga kirishardilar. Orada zerikib qolmasin deb menga suv sachratib hazillashib ham turardilar. Shu bahona o'qishlarim va boshqa ishlarim haqida dadam bilan gaplashib ham olardik.
Maktabimizda o'tkazilgan musobaqada g'olib chiqqan kunim hech esimdan chiqmaydi. O'sha kuni dadam onamga “Bugun oshxonani qizim ikkalamizga qo'yib ber” degandilar. Keyin ikkalamiz oshxonaga kirib lazzatli taomlar, pishiriqlar pishirgandik.
Shu tariqa dadam menga oshxona ishlarini sevdirib qo'ygandilar. Oshxona ishlarini qilayotganda niyatni to'g'ri qilish, bu ishim sababli uyimizda ozodalikka hissa qo'shishimni, bu esa xonadonga baraka olib kelishini tushuntirardilar. Dadam menga uy ishlari ham, agar niyat to'g'ri bo'lsa, ibodatga aylanishini anglatganlar. Ko'pincha o'zlari idish yuvib turganlarida pichirlab zikr qilardilar. Keyinchalik bu odatlari menga ham o'tdi. Dadamning sharofatlaridan oshxona ishlarini zavq bilan bajaradigan bo'ldim. Bugun oshxonaga kirsam, dadam yodimga tushadilar. Haqlariga xayrli duolarimni yo'llayman.
Doktor Abdulloh Muhammad Abdulmu'tining
“Farzand tarbiyasida 700 ta saboq” kitobidan
G'iyosiddin Habibulloh, Kamronbek Islom tarjimasi.
Savol: Men Turkiya davlatida avtomashinalarni yuvish xizmati (avtomoyka)da ishlayman. Ba’zan taksi haydovchilarining mashinalarini yuvganimizda ichida mijozlarning buyumlari va pullari tushib qolgan bo‘ladi. Shu pullarni o‘zimizga olsak bo‘ladimi yoki taksichiga berishimiz kerakmi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Mazkur buyum va pullar sizning ham, taksichining ham mulki emas, balki o‘z egasining mulkidir. Shuning uchun egasiga qaytarish lozim. Buning uchun siz topilmani taksichining o‘ziga qaytarib berasiz va u haqiqiy egalarini topish chorasini ko‘radi. Egasidan beruxsat ishlatib yuborishi gunoh hisoblanadi.
Zayd ibn Xolid al-Juhaniy roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim yo‘qolgan narsani tanitmay o‘ziniki qilib olsa, zalolatga ketuvchidir”, deganlar (Imom Muslim va Imom Ahmad rivoyat qilgan).
Hozirgi vaqtda unutib qoldirilgan buyumlarning egasini topishning turli yo‘llari mavjud. Unutib qoldirilgan narsalar buyum va pul singari chirib, aynib qolmaydigan narsalar bo‘lsa, egasi chiqqunicha o‘zida saqlab turadi va egasini topishga jiddiy kirishadi.
Egasini topishdan butkul umidi uzilgan vaqtda o‘zi muhtoj bo‘lsa, sadaqa o‘rnida o‘ziga ishlatishi, boy bo‘lsa, faqirlarga egasining nomidan sadaqa qilib yuborishi lozim bo‘ladi.
Keyinchalik egasi topilib qolsa, holatni tushuntiradi. Agar egasi rozi bo‘lsa, sadaqaning savobi unga bo‘ladi. Egasi rozi bo‘lmay, narsasini talab qilsa, qiymatini to‘lab beradi va qilingan sadaqaning savobi ana shu taksichining o‘ziga bo‘ladi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.