Bilingki, din ikki qismdan iborat: birinchisi, gunoh ishlarni tark qilish, ikkinchisi toatlarni bajarish. Toatlarni bajarishga ko'pchilikni qudrati etadi, ammo gunoh ishlardan qaytish ancha mushkul vazifa bo'lib, bu kishidan o'ta qat'iy iroda va jiddu jahd ko'rsatishni talab qiladi. Shu boisdan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Muhojir yomonliklarni tark etgan kishi, mujohid esa o'zining havoi nafsi bilan kurashgan kishidir,” deb marhamat qilganlar.
Rasuli akram sollallohu alayhi vasallam Hajjatul vado'da: “Mo'min kishi haqida sizlarga xabar berayinmi, dedilar. Insonlar o'zlarining mollari va jonlari undan omonda bo'lgan odam mo'mindir. Insonlar uning tilidan va qo'lidan salomat bo'lgan kishi musulmondir, mujohid o'z nafsiga qarshi Allohning toatida kurashgan, muhojir esa – xato va gunohlarni tark qilgan kishidir”, degan edilar. Bu haqda Ibn Moja o'zining “Fitnalar kitobi”da va boshqa lafz bilan Imom Termiziy “Jihod fazilatlari” kitobida rivoyat qilishgan.
Bilginki, sen Alloh taologa faqat tana a'zolaring vositasida ma'siyat qilasan, vaholanki, ular Alloh tomonidan senga berilgan ne'mat va huzuringdagi omonatdir. Ularni gunoh ishlarda ishlatishing o'sha berilgan ne'matlarga nisbatan kufroni ne'matning eng kattasi bo'ladi va senga topshirilgan omonatga xiyonat qilishda tug'yonga ketishning eng cho'qqisi bo'ladi.
Sening a'zolaring sening qo'l ostindagi ra'iyat hisoblanadilar. Ularni qanday boshqarishga bir nazar sol! “Har biringiz mutasaddisiz, har biringiz qo'l ostingizdagilar uchun mas'ulsiz.” (Hadis). Yana bilginki, har bir a'zoing Qiyomat kuni senga qarshi tilga kirib xaloyiq boshida seni fosh qilib guvohlik beradi. Alloh taolo Qur'oni karimning Nur surasi 24-oyatida: “U kunda – Qiyomatda qilib o'tgan (bo'htonlari) sababli ularning tillari ham, qo'l va oyoqlari ham o'zlarining ziyonlariga guvohlik berur” va Yosin surasining 65-oyatida: “Bu kun Biz ularning og'izlarini muhrlab qo'yurmiz. Va Bizga ularning qilib o'tgan ishlari haqida ularning qo'llari so'zlar va oyoqlari guvohlik berur,” deb marhamat qiladi.
Shunday ekan, biz ojiz bandalar, butun tana a'zolarimizni gunohu ma'siyatlardan asramog'imiz lozim.
davomi bor...
Abu Homid G'azzoliyning "Bidoyatul hidaya" asari.
Tarjimon R.Oxunjonov
Bismillahir Rohmanir Rohiym
حدثنا عباس الدوري نا محمد بن بشر العبدي نا مجمع بن يحيى عن عثمان بن موهب عن موسى بن طلحة عن طلحة قال: قلت: يا رسول الله كيف الصلاة عليك ؟ قال: قل :اللهم صل على محمد كما صليت على إبراهيم إنك حميد مجيد وبارك على محمد وعلى آل محمد كما باركت على إبراهيم إنك حميد مجيد.
Muso ibn Talha roziyallohu anhu Talha roziyallohu anhudan rivoyat qiladi: “Yo Allohning Rasuli, sizga salavot qanday aytiladi?” deb so‘radim.
U zot alayhissalom: “Allohumma solli ’alaa Muhammadin kamaa sollayta ’alaa Ibrohiyma innaka hamiydun majiyd. Va baarik ’alaa Muhammadin va ’alaa aali Muhammadin, kamaa baarakta ’alaa Ibrohiyma innaka hamiydun majiyd”, deb ayt”, dedilar.
Salavotning ma’nosi: “Allohim! Ibrohimga salavot yo‘llaganingdek, Muhammadga ham salavot yo‘llagin. Albatta, Sen maqtovga loyiq va ulug‘vor Zotsan. Ibrohimga barakot berganingdek, Muhammad va Muhammadning oilasiga ham barakot bergin. Albatta, Sen maqtovga loyiq va ulug‘vor Zotsan”.
Abu Said Haysam ibn Kulayb Shoshiyning
“Musnadi Shoshiy” asaridan
Davron NURMUHAMMAD