Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Dekabr, 2024   |   22 Jumadul soni, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:21
Quyosh
07:46
Peshin
12:27
Asr
15:17
Shom
17:01
Xufton
18:21
Bismillah
23 Dekabr, 2024, 22 Jumadul soni, 1446

Bir kunda bir luqma taom va bir qultum suv

5.01.2024   987   5 min.
Bir kunda bir luqma taom va bir qultum suv

Shayx Navaviy (631-676)

Imom, hofiz, faqih, muhaddis Yahyo ibn Sharofiddin ibn Murriy ibn Hasan al-Hizomiy al-Huvroniy an-Navaviy ash-Shofe'iy Islom olamining mo''tabar olimlaridan sanaladi.

Kunyalari – Abu Zakariyo, laqablari Muhyiddin. Ammo Allohga tavozu' qilib, Muhyiddin[1] deb laqablanishni karih ko'rgan. Chunki din doimiy hayot va sobit bo'lgan narsadir, tiriltiruvchi kishiga muhtoj emasdir, deb aytardilar.

Imom Navaviy hijratning 631 yili muharram oyida Damashqdagi Navo shahrida dunyoga keldi. Yoshligidayoq Qur'oni karimni to'liq yod oldi. O'n to'qqizga kirganida otasi Damashqqa olib bordi va ilm tahsilini yanada kuchaytirish maqsadida “Ravohiya” madrasasiga joylashtirdi. U erda Ishoq ibn Ahmad ibn Usmon Mag'ribiy al-Maqdisiydan fiqh ilmi bo'yicha ta'lim oldi, Sheroziyning “Muhazzab” nomli kitobini o'qib chiqdi. Ishoq ibn Ahmad u zotning fiqh ilmidagi birinchi ustozi bo'ldi.

Imom Navaviy rahimahulloh har kuni 12 xil dars bilan mashg'ul bo'lardi. Orada tib bilan ham shug'ullanishga intilardi. Lekin Alloh taolo u zotni bu ilmdan burib qo'ydi. Balki Damashqdagi “Dor al-hadis al-Ashrafiya”da dars berishni nasib qildi.

Imom Navaviy rahimahulloh nihoyatda taqvodor, zohid kishi edi. Biror soatlarini Alloh toatidan boshqa ishga sarf qilmasdi. Kechalarini ibodat va kitob tasnif etish bilan o'tkazardi. Ibn Attor aytadi: “Navaviy barcha vaqtini ilm olish, unga amal qilishga sarflardi. Bir kecha va kunduzda faqatgina huftondan so'ng bir luqma taom va sahar vaqtida bir qultum suv tanovul qilar edi”.

Imom Navaviy juda ko'p kitob tasnif etdi. Ularning ayrimlari: “Sharhi Sahihi Muslim”, “Irshod”, “Taqrib va Taysiyr fiy ma'rifati sunanil Bashiyr an-Naziyr”, “Tahziybul asmo val lug'ot”, “Tibyan fiy odobi hamlatil Qur'on”, “Minhojut-Tolibiyn”, “Bustonil orifiyn”, “Hulosatul ahkom fiy muhimmoti sunani va qavoidil Islom”, “Ravzatut tolibiyn va umdatul muftiyn”, “Sharhul muhazzab”, “Riyozus solihiyn”, “Hulyatul abror va shiorul axbor fiy talxiysi da'vot val azkor”.

Ushbu hadis kitoblarini shayxlaridan eshitgan: “Jome' as-sahih al-Buxoriy”, “Sahihi Muslim”, “Sunani Abu Dovud”, “Jome' at-Termiziy”, “Sunani Ibn Moja”, “Sunani Nasoiy”, “Muvatto Molik”, “Musnadi Shofe'iy”, “Musnadi Ahmad”, “Musnadi Abu Ya'lo”, “Sahihi Abu Avona”, “Sunani Bayhaqiy”, “Sharhi sunna lil Bag'aviy”, “A'malul yovm val layla li Ibn Sunniy”, “Al-jomi' li odobir roviy vas somi' lilxatib Bag'dodiy”, “Ansob li Zubayr ibn Bakkor”.

Damashqda istiqomat qilganida fiqh, hadis, usul kabi ilmlarni quyidagi ustozlardan ta'lim olgan:

  1. Abu Ibrohim Ishoq ibn Ahmad ibn Usmon al-Mag'ribiy;
  2. Abdurahmon ibn Ahmad ibn Muhammad ibn Qudoma Maqdisiy al-Hanbaliy;
  3. Abu Muhammad Abdurahmon ibn Nuh Maqdisiy al-Damashqiy;
  4. Abu Hafs Umar ibn As'ad ibn Abu Folib Rub'iy al-Irbiliy;
  5. Abul Hasan Sallor ibn Hasan Irbiliy al-Damashqiy;
  6. Abu Ishoq Ibrohim ibn Umar al-Vositiy (“Sahihi Muslim”ni shu kishidan eshitgan);
  7. Abul Baqo Holid ibn Yusuf ibn Sa'd Nobilisiy;
  8. Abu Ishoq Ibrohim ibn Iso al-Murodiy al-Andalusiy;
  9. Imomul muhaddis Ziyo ibn Tammom Hanafiy;
  10. Shayx Abul Abbos Ahmad ibn Solim Misriy Nahviy al-Lug'aviy;
  11. Alloma Abu Abdulloh Muhammad ibn Abdulloh ibn Molik Jayyaniy;
  12. Qozi Abul Fath Umar ibn Bandor ibn Umar ibn Ali Taflisiy;
  13. Abul Abbos Ahmad ibn Abduddoim Maqdisiy;
  14. Abul Faraj Abdurahmon ibn Shayx;
  15. Abu Muhammad Abdurahmon ibn Solim Abu Yahyo Anboriy;
  16. Abu Muhammad Ismoil ibn Ibrohim at-Tanuhiy;
  17. Abu Muhammad Abdulaziz ibn Abu Abdulloh Abdul Muhsin Ansoriy va boshqalar.

Imom Navaviy rahimahulloh hijriy 676 sananing 24 rajabida chorshanba kuni kechasi Navo shahrida vafot etdi va shu erga dafn qilindi.

Muftiy Ibrohim Desai rahimahullohning "Hadis ilmiga kirish" kitobidan olindi.

[1] Muhyiddin – dinni tiriltiruvchi degan ma'noni anglatadi.

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Tarozidan urib qolsalar, qurg‘oqchilikka uchraydilar

20.12.2024   4319   1 min.
Tarozidan urib qolsalar, qurg‘oqchilikka uchraydilar

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Agar bir qavm ahdni buzsalar, Alloh ularning ustidan dushmanlarini g‘olib qilib qo‘yadi. Agar ular o‘lchovdan urib qolsalar, o‘simliklardan man qilinadilar va qurg‘oqchilikka giriftor bo‘ladilar", dedilar (Ibn Mardavayh rivoyati).
Imom Nasoiy Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilgan uzun hadisda: “Agar (odamlar) o‘lchov va tarozidan urib qolsalar, qurg‘oqchilik va ozuqa tanqisligiga uchraydilar”, deyilgan.

Bu hadisda tarozidan urib qolish, birovga o‘lchab yoki tortib berayotganda kam qilib berish kabi holatlar ham yomon oqibatlarga olib kelishi ta’kidlanmoqda. Bundan ma’lum bo‘ladiki, birovning haqqini yeyish, harom yo‘llar bilan boshqalar molini o‘zlashtirish rizqning kamayishi, barakaning ko‘tarilishi va turli xil og‘ir holatlarning kelib yuzaga kelishiga omil bo‘lar ekan.

Odilxon qori Yunusxon o‘g‘li

Maqolalar