Shu kunlarda O'zbekiston va Belorus o'rtasida diplomatik aloqalar o'rnatilganligining 30 yilligi doirasida O'zbekistonda ShHTning Halq diplomatiyasi markazi vakillari ishchi tashrif bilan Belorus Respublikasida bo'lib turibdi. Tashrif davomida “O'zbekiston-Belorus vaqt sinovidan o'tgan do'stlik” davra suhbati (28 noyabr'), o'zbek xalqining II jahon urushiga qo'shgan hissasiga bag'ishlangan ko'rgazma (29 noyabr') o'tkazildi. 30 noyabr' kuni Belorus musulmonlar birlashmasida mazkur idoraning ilmiy-tadqiqot bo'limi xodimi Maksat Ovezovning "Osnovie religii po ubejdeniyam nastavlenniex Abu Hafsa Umara ibn an-Nasafi" kitobi taqdimoti bo'lib o'tdi.
Asarda buyuk ajdodimizning "Aqoid an-Nasafiya" kitobidagi matnlar o'rganilgan. Shuningdek, yurtimizdan etishib chiqqan aqoid ilmi vakillarining ilmiy merosi tadqiq qilinadi. Kirish qismida muallif yurtimizdagi birqancha ilmiy-tadqiqot institutlariga murojaat qilganligi va asar uchun ma'lumotlar to'plaganligini aytib o'tgan.
Tadbir Belorus Musulmonlar birlashmasi, O'zbekistonning Belorus Respublikasidagi elchixonasi bilan hamkorlikda tashkil etildi.
Kun tartibidan kitob taqdimoti bilan birga Abu Hafs Umar ibn an-Nasafiy hayoti va ijodiga bag'ishlangan davra suhbati ham o'rin oldi. Unda belorusiyalik diniy soha vakillari, o'zbekistonlik Nasafiyshunos olimlar, xususan, O'zbekiston xalqaro islom akademiyasi va Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi mutaxassislari onlayn shaklda ishtirok etishdi.
O'zbekistonda ShHTning Halq diplomatiyasi markazi direktori Qobiljon Sobirov, ilm ahli o'rtasidagi o'zaro muloqatning rivojlanishi xalqlarimiz o'rtasidagi aloqalarning mustahkamlanishiga, buyuk allomalarimiz ilmiy merosini keng jamoatchilikka etkazish, ayniqsa, yoshlarni ajdodlardan ibrat olib, tinmay mehnat qilishga undashini ta'kidladi. Shuningdek, mamlakatimizda Uchinchi Renessans poydevorini yaratish bo'yicha keng ko'lamli ishlar boshlangani, bu boradagi sa'i-harakatlarimizda ilmiy diplomatiya muhim ahamiyat kasb etishini qayd etdi.
Mutaxassislar kitobdan o'rin egallagan mazmun-mohiyat, ilgari surilgan g'oyalar haqida o'z fikrlarini bildirdi. Darhaqiqat, har bir ma'naviyat targ'ibotchisi bor ekan, undan ziyo tarqatishda yuksak bilim, samarali mehnat, tinimsiz izlanish, o'qib-o'rganish talab etiladi. O'zbekistonlik mutaxassislar muallifning ajdodimiz ilmiy merosini o'rganish yo'lidagi mehnatini yuksak baholadi.
Tadbir o'zaro muloqat shaklida, ko'tarinki ruhda bo'lib o'tdi. Tomonlar bu kabi tadbirlarni davomiy ravishda tashkil etib borishga, hamkorlikda ilmiy izlanishlar olib borishga kelishib oldilar.
O'zbekistonda ShHT Halq diplomatiyasi markazi matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Ibn Javziy rahimahulloh aytadi: “Bir ajoyib holat haqida fikr yuritdim: ba’zida mo‘minning boshiga bir ish tushsa, u astoydil duo qiladi, ammo duolarining ijobati ko‘rinmaydi. Umidsizlikka tushay deganda, uning qalbiga qaraladi. Agarda u Allohning fazlidan umidini uzmagani holda taqdiriga rozi bo‘lsa, duoning ijobati tezlashadi. Bu ma’nolar Alloh taolo nozil qilgan oyati karimada o‘z ifodasini topgan: «...Hatto Payg‘ambar va iymonli kishilar: “Allohning yordami qachon (kelar ekan)?» degan edilar. Ogoh bo‘lingki, Allohning yordami (hamisha) yaqindir”»[1].
Shunday holat Ya’qub alayhissalom bilan ham bo‘lgan. U zotning o‘g‘illari Yusuf alayhissalom dom-daraksiz yo‘qolib qolganida, kushoyish kelishidan noumid bo‘lmaganlar. Keyingi o‘g‘illari ham tortib olinganida, u zot Allohning fazlidan umidlarini uzmaganlari holda: «...Shoyadki, Alloh ularning (Yusuf, Binyamin va Misrda qolgan o‘g‘limning) barchalarini (bag‘rimga) qaytarsa...»[2], deganlar.
“Duoyimning ijobat bo‘lish muddati uzayib ketdi”, deb qayg‘urmang. Alloh taolo sizning tazarruingiz, yalinib-yolvorishlaringizni ko‘rishni iroda qilmoqda. Sizni qilgan sabringizga ajr ila mukofotlamoqchi. Siz shayton bilan jang qilishingiz uchun ham duoyingizning ijobatini kechiktirish ila sizni sinayapti.
Gohida Alloh taolo sizning aziymat, qat’iyatingiz naqadar quvvatli ekani va baloga qanchalik sabrli ekaningizni ko‘rish uchun ham dard berib imtihon qiladi. Agar sabr qila olsangiz, demak, siz itoatkor bandalar safidasiz. Bordi-yu, irodasizlik qilsangiz, ziyonkorlardan bo‘lasiz. Sabrdan keyin faqat va faqat yechim, yorug‘ kunlar bor.
Aliy ibn Abu Tolib roziyallohu anhu: “Sabr qilsang, ajrga ega bo‘lasan, baribir yozilgani bo‘ladi. Sabrsizlik qilsang, gunohkor bo‘lib qolasan, baribir yozilgani bo‘ladi”, deganlar.
Shoir aytadi:
Baloyu imtihon kelsa, alarga har on rizo ko‘rsat,
Sinov bergan sihatni ham O‘zi bergay aniq, albat.
Bandasiga ne hukm etsa, hikmati bor, itoat qil,
Bitganidan qutulmoqlik chorasizdir, bil, ey g‘ofil!
Noumidlik xanjarini ko‘kragingga urma ammo,
Ki Allohning qudratila yechilgaydir har muammo.
Allohdan umidingizni uzmang. Sinovlarga sabr qiling, shundagina ulkan ajrlarni qo‘lga kiritasiz. Fazl ibn Sahl aytadi: “Kasalliklarda ne’matlar bor”. Bu borada quyidagilarga e’tiborli bo‘ling:
– gunohlardan tozalash;
– savobni qo‘lga kiritish;
– g‘aflatdan uyg‘onish;
– sog‘lik ne’matini eslab qo‘yish;
– tavbaga shoshilish.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Baqara surasi, 214-oyat.
[2] Yusuf surasi, 83-oyat.