Bir kuni qarasam, kollejning birinchi kursida o'qiydigan o'g'lim o'ychan o'tiribdi. Nima bo'ldiykin desam, ertaga imtihoni ekan. Bolam damingni olaqol desam, “Yo'q, onajon, ertaga falsafa fanidan imtihonimiz bo'ladi, men bu fandan hech qaysi mavzuni tushunmaganman” desa bo'ladimi... yaxshigina asabiylashdim. Nega bu narsani oldinroq aytmaganini so'radim. “Oldinroq aytganingda qo'shimcha darslarga berib bo'lsa ham chorasini ko'rardik” deb urishdim.

G'azabim bosilgach, sal yumshoq ohangda “Bor, kitobingni olib kel, birga tayyorlanamiz” dedim. O'g'lim ko'zlarimga qarab: “Onajon dars tayyorlagim kelmayapti, undan ko'ra ozgina gaplashaylik” dedi. Ertaga imtihon bo'lsa, gaplashib o'tirishga balo bormi deb jerkib bergim keldi-yu, mayli, o'g'lim hech unday demagandi, qani nima gapi bor ekan deb istamaygina rozi bo'ldim.

O'g'lim bilan bir soatdan ko'proq samimiy suhbat qurdik. O'g'limning gaplaridan uni qiynayotgan narsa falsafa fani emas o'zining shaxsiy hayoti, kursdoshlari, o'rtoqlari bilan bog'liq muammolari ekanini, o'g'limning kursdoshlari ichidan bir qizda ko'ngli borligini ham bildim. Ochig'i bu narsalarni bilgach, farzandimdan uzoqlashib qolganimga, u bilan anchadan beri dildan suhbat qurmay qo'yganimga uyaldim. Suhbatlashib bo'lgach, o'g'lim uxlash uchun xonasiga kirib ketdi.

Namoz o'qib o'g'limni uzoq duo qildim. Keyin suv ichgani chiqib o'g'limning chirog'i o'chmaganiga ko'zim tushdi. Honasining qiya ochiq eshigidan mo'ralasam, uxlashga kirib ketgan o'g'lim ovozini chiqarib falsafa kitobini o'qib o'tiribdi. Shunda tushundimki, o'g'lim fanni yaxshi o'zlashtirgan, faqat imtihon oldi uni tushkunlikka tushirgan narsa ichidagi dardlarini aytishga dardkash topa olmagani, tashnaligini mehr bulog'i bilan qondira olmagani ekan. Bu fikrim to'g'riligiga ertasi kuni o'g'limning imtihon natijalarini ko'rganimda amin bo'ldim. Allohga shukrki, o'g'lim hamma fanlaridan ko'ra falsafa fanini yuqoriroq bahoga topshirgan edi.

Doktor Abdulloh Muhammad Abdulmu'tining

“Farzand tarbiyasida 700 ta saboq” kitobidan

G'iyosiddin Habibulloh, Kamronbek Islom tarjimasi.