Shu yilning 25-27 dekabr' kunlari Misr Arab Respublikasining Qohira shahrida “Islomda ayollar va bolalar huquqi hamda ularni zo'ravonlikdan himoya qilish” mavzuida xalqaro anjuman bo'lib o'tdi.
Ushbu nufuzli tadbir Al-Azhar universitetining Ta'lim va aholishunoslik masalalari bo'yicha islomiy davlatlar markazi hamda O'zbekistondagi tegishli tashkilotlar tomonidan tashkil etildi. Hususan, unda O'zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo markazi ulamosi Hikmatulloh domla Toshtemirov, Idora Hotin-qizlar bo'limi mudiri Maryam Abdullayeva ham qatnashdi.
Anjumanda muqaddas Islom dinida ayollar va bolalar huquqlariga alohida ehtibor qaratilishi, xususan, bugungi kunda aksariyat davlatlarda bu normalar qonun darajasida mustahkamlab qo'yilgani ta'kidlandi. Qolaversa, ularning xavfsiz sharoitlarda istiqomat qilishi, munosib ta'lim-tarbiya olishi kafolatlab qo'yilgan.
Tashrif asnosida O'zbekiston musulmonlari idorasi va Din ishlari bo'yicha qo'mita vakillaridan iborat delegatsiya a'zolari Al-Azhar universiteti raisi doktor Salama Dovud hamda Al-Azhar universitetining Aholishunoslik va xalqaro Islom tadqiqot markazi direktori doktor Jamol Abu Surur bilan uchrashdi.
Azhari sharif shayxi doktor Ahmad Toyyib boshchiligida faoliyat yuritayotgan keng qamrovli Al-Azhar universiteti dunyoda islomiy bilimlar yo'nalishida eng ko'p talabalarga ta'lim beradigan universitet bo'lib, bu dargohning eshiklari hamisha dunyoning turli burchaklaridan kelganlar uchun ochiq.
Universitet raisi doktor Salama Dovud delegatsiyani nufuzli markaz Al-Azhar universiteti qoshidagi Aholishunoslik va xalqaro Islom tadqiqot markaziga tashrif buyurganlari munosabati bilan qutladi. Doktor Ahmad Toyyibning ishtirokchilarga yo'llagan salomlarini etkazdi.
Ayollar va bolalarga nisbatan zo'ravonlik muammolariga qarshi kurashish hamda ularni hal qilish masalalariga bag'ishlangan 3 kun davom etadigan o'quv kurslariga muvaffaqiyatlar tiladi.
Tinglovchilar ushbu malaka oshirish kurslarida Din asoslari fakul'tetining sobiq dekani Ibrohim Hudhud, Islomshunoslik ilmiy-tadqiqot akademiyasi a'zosi, doktor Abdul Fattoh Avariy hamda Magistratura bo'limining sobiq dekani doktor Abdulloh Najjarning qimmatli ilmiy ma'ruzalaridan bahra oldilar.
O'zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Davlatimiz rahbarining shu yil 14 martdagi “Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida”gi qaroriga ko‘ra, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita, Imom Moturidiy, Imom Buxoriy, Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari, O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi, Islom sivilizatsiyasi markazi, O‘zbekiston musulmonlari idorasi tomonidan tashkil etilgan anjumanda dunyoning o‘ttizga yaqin davlatidan muftiylar, islomshunos va dinshunos olimlar, diniy-ma’rifiy soha vakillari ishtirok etmoqda.
Anjuman munosabati bilan o‘tkazilgan brifingda Din ishlari bo‘yicha qo‘mita axborot xizmati rahbari – matbuot kotibi Ilhom Ma’rupov konferensiya va uning doirasidagi tadbirlar haqida ma’lumot berdi.
– Mamlakatimiz taraqqiyotining yangi bosqichida O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tomonidan jamiyatda diniy bag‘rikenglik, millatlararo totuvlik va ijtimoiy barqarorlikni ta’minlash, buyuk alloma va mutafakkirlarimizning boy ilmiy-ma’naviy merosini chuqur o‘rganish bo‘yicha puxta o‘ylangan izchil islohotlar amalga oshirilmoqda, – dedi I.Ma’rupov. – Ushbu ezgu ishlarning uzviy davomi sifatida 2025 yil 29-30 aprel kunlari Samarqand shahrida “Moturidiylik – bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti” mavzusida xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya o‘tkazilmoqda.
So‘nggi yillarda diniy-ma’rifiy sohada amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar natijasida O‘zbekistonda moturidiyshunoslik ilmiy maktabi shakllandi, desak to‘g‘ri bo‘ladi.
Konferensiyaning ahamiyati va dolzarbligi haqida gapirganda bugungi kunda quyidagi omillar Imom Moturidiy va moturidiylik ta’limotini chuqur o‘rganishni taqozo etayotganini alohida qayd etish lozim:
– muqaddas islom dini niqobi ostida faoliyat yuritayotgan radikal guruhlar harakati kuchayib borayotgan bugungi sharoitda xalqaro maydonda Imom Moturidiy ta’limotini o‘rganishga e’tibor oshmoqda;
– moturidiylik maktabining bag‘rikeng g‘oyalari, asrlar davomida mintaqamiz xususiyatlariga mos holda shakllangan insonparvar ta’limoti radikalizmga qarshi kurashning ta’sirchan va samarali vositasi sifatida baholanmoqda.
Konferensiya 3 ta shu’bada faoliyat olib boradi:
Birinchi shu’ba “Imom Moturidiy va uning izdoshlari ilmiy merosining islom ilmlari rivojidagi o‘rni” mavzuiga bag‘ishlangan bo‘lib, unda Imom Moturidiy, moturidiy allomalari va izdoshlari hayot yo‘li, Movarounnahr kalom ilmi maktabi rivojlanish tarixi haqida bahs-munozaralar, ilmiy muzokaralar bo‘lib o‘tadi.
Ikkinchi shu’ba “Moturidiylik ta’limotida umuminsoniy qadriyatlar talqini” mavzuida bo‘lib, u Moturidiylik ta’limotida ilgari surilgan g‘oyalar, jumladan, bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat nazariyalarining shakllanishiga oid munozaralarni o‘z ichiga oladi.
Uchinchi shu’ba “XXI asrda moturidiylik ta’limotining ahamiyati” mavzuiga bag‘ishlangan bo‘lib, u Imom Moturidiy va uning izdoshlari ilmiy merosida ko‘tarilgan mavzularning bugungi kundagi dolzarb muammolarni hal qilishdagi ilmiy va nazariy ahamiyatiga oid bahs-munozaralarni qamrab oladi.
Anjuman yakunida Imom Moturidiy ilmiy merosi va moturidiylik ta’limotini o‘rganishni yangi bosqichga olib chiqish bo‘yicha nufuzli olimlarning taklif va tashabbuslari asosida yakuniy deklaratsiya qabul qilinadi.
Bugun anjuman qatnashchilari uchun Samarqand shahridagi muqaddas qadamjolar va tarixiy-madaniy yodgorliklarga sayohat ko‘zda tutilgan.
G‘.Hasanov, A.Isroilov (video), O‘zA muxbirlari