Sayt test holatida ishlamoqda!
07 May, 2025   |   9 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:42
Quyosh
05:13
Peshin
12:25
Asr
17:20
Shom
19:30
Xufton
20:55
Bismillah
07 May, 2025, 9 Zulqa`da, 1446

Qanday kiyinishni unutib qo'ydik!

25.07.2022   1437   4 min.
Qanday kiyinishni unutib qo'ydik!

Kiyim insonni tabiatning turli hodisalaridan va tanaga zarar beradigan tashqi ta'sirlardan asrashga xizmat qiladi. Kiyim insonning xarakterini, uning ichki va tashqi dunyosini, axloqiy sifatlarini, aqliy salohiyatini, estetik didini namoyon qiladigan omillardan.

Biz insonnning kiyimiga qarab, uning oilasidagi muhitni va qanday insonligini bilib olishimiz mumkin. Zamon tezlashib, yoshlar orasida hayo mezoniga javob bermaydigan turli kiyimlarning ko'payishi va yoshlar tili bilan aytganda «moda»larning kun sayin ortib borishi kiyinish odobi va ma'naviy axloqning buzulishiga olib kelyapti.

Afsuski, bu modalarning ortishi yoshlarning kiyinishiga juda katta ta'sir o'tkazyapti. Ayrim yigit va qizlarning kiyinishida deyarli farq qolmadi. Qizlarning shim kiyishi esa hozir ko'tarilayotgan masala emas. Tor shim kiyib olib, shataloq otib ko'chalarda hayo pardasini yulib tashlagan qizlardan yoki Yevropaning turli kinofil'mlaridan «o'rnak» olayotganlar soni ortib boryapti. Bunday yoshlarning ma'naviy axloqi allaqachon buzulib bo'lgan. Bir savol qiynaydi: nahotki uydan shunday rasvo tarzda kiyinib chiqayotgan qizning ota yoki akasi «Hey, o'zingni yig'ishtirib ol», demaydi. Bunday kiyinish va bunday yashash tarzini targ'ib qilayotganlarning asl maqsadlari bor.

So'nggi ikki yil davomidagi jahon modalarini tomosha qilsangiz, u erdagi ilgari surilayotgan fikrlarni ko'rasiz. Erkaklar kiyimlari modasida qarasangiz, ularning kiyimlarida turli gul bezaklaridan foydalanilgan, ipak matolar va shunga o'xshash bir qaraganda ayollar kiyimini esga soluvchi unsurlardan foydalanilgan. Ayollar kiyimlari esa aksincha – jiddiy tusda bo'lib, bir qaraganda, erkaklar kiyimlarini eslatib yuboradi. Bu esa insonning jinsini o'zgartirishga harakat qilishning ruhiy birinchi zarbasi hisoblanadi. Bunday o'zi juda sodda bo'lib ko'rinadigan tuzoqlarning ommalashishiga yoshlarimiz bilib-bilmay o'z hissa qo'shishyapti.

Dunyo musulmonlari bunday jinsni o'zgartirish kabi tuban ishga qarshi g'oyalarni olib borayotgan bir paytda biz uning rivojlanishiga sababchi bo'lib qolmaylik. Ko'chalarda qizlarning turli yirtiq shimlar kiyishiga guvoh bo'lyapmiz. Qiz bola uchun bunday shimlar kiyish harom. Huddi shunday erkak kishilar uchun ham ayollar kiyimiga o'xshash kiyimlarni kiyish harom.

Kiyim nafaqat kishining yuzi, balki uning oilasi, agar chetga chiqadigan bo'lsa, millatning yuzidir. Rivojlangan texnologiyalar zamonida yasharkanmiz, qaysi bir yoshning qo'liga qaramang, so'nggi rusumdagi telefonlari bor. Turli g'oyalarni inson onggiga singdirish uchun o'rgimchak to'ri deb atalmish internetning o'zi etarli.

Bunday zamonda yashayotgan har bir ota-ona uchun o'z bolasining qo'l telefonini tekshirish vojibdir. Chunki ular butun ma'lumotning 90 foizini kitobdan emas, turli internet saytlaridan olishyapti. Kiyinishda ham internet saytlarida ko'rib qolgan qandaydir shaxslarga taqlid qilishyapti. E'tibor berib qaraydigan bo'lsak, ayollarning kiyimi kun sayin behayolashib boryapti. Agar chuqurroq kirib boradigan bo'lsak, bu ish ham ayni bir maqsadning amalga oshayotganidan dalolat beradi. Hozirda ayollarimiz orasida burqa (niqob) taqish urfga aylanmoqda. Yuz va qo'llarni yopib oladigan darajada kiyinish yurtimizda fitnaga sabab bo'lyapti. Shunday kiyinish kerakki, bu fitnaga sababchi bo'lmasin.

Bizning mazhabimizda va jumhur ulamolar mazhabida ham ayol kishining yuz va kaft qismi avrat hisoblanmaydi. Bu to'g'risida turli hadislar rivoyat qilingan.
Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Ey Asmo, ayol kishi voyaga etganida undan mana bu va mana bu (yuz va qo'llarini ko'rsatib) joylaridan boshqa a'zosi ko'rinishi mumkin emas» deb yuz va ikki kaftlariga ishora qildilar (Imom Abu Dovud rivoyati).

Islom mo''tadillikni yoqtiradi va yoqlaydi. Kiyinish tarzimizda ham bunga amal qilishimiz eng go'zal ishlardan biridir. Kiyim bilan fahshni targ'ib ham qilmaylik, kiyim bilan fitnaga ham sababchi bo'lib qolmaylik. Dinimiz belgilagan mezonlarda, kiyinish madaniyatiga amal qilib libos kiysak, buning ajr va mukofotini Alloh taolo, albatta, beradi.

Toshkent shahar bosh imom-xatibi
Sayyid Rahmatulloh Termiziy

MAQOLA
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Sehrgar bir yilda ham bu ishni qila olmaydi

07.05.2025   89   4 min.
Sehrgar bir yilda ham bu ishni qila olmaydi

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Hamdu sano olamlar Parvardigori, biz yashirayotgan va oshkora qilgan narsalarimizni biluvchi Alloh taologa bo‘lsin. Undan hech narsa maxfiy emas — yerda ham, osmonda ham. Uni shukr va hamdlar bilan yod etamiz. Kimki o‘z ayblari bilan mashg‘ul bo‘lsa, boshqalarning ayblariga qaramaydi. Muhammad sollallohu alayhi vasallamga, U zotning oila a’zolari va sahobalariga Allohning salomu duolari bo‘lsin.

Ey musulmonlar! Allohdan qo‘rqinglar va o‘zingizni g‘iybat va chaqimchilik halokatiga tashlamanglar. Chunki bu ikki illat birodarlik aloqalari va islomiy bag‘rikenglik uchun katta xavf soluvchi, jirkanch sifatlardandir. Ular qaysi jamiyatda keng tarqalsa, o‘sha jamiyatning birligi parchalanadi, dillar orasida muhabbat o‘rniga adovat paydo bo‘ladi, dushmanga qarshi madadsiz qolingan bo‘ladi.

Chaqimchilik — bir odamning gapini boshqasiga yetkazib, ular o‘rtasini buzishga harakat qilishdir. Bu illat qancha falokatlar keltirib chiqargan, qancha do‘stlikni parchalagan, muhabbatni nafratga aylantirgan! Shundan kelib chiqib ulamolar buni sehr deb ataganlar.

Ibn Abdulbarr Yahyo ibn Abi Kasirdan rivoyat qiladi: “Chaqimchi va yolg‘onchi bir soatda qilib yuborgan buzg‘unchilikni, sehrgar bir yilda ham qila olmaydi”.

Chaqimchilikdan saqlanaylik! U pastkash insonlarning odatidir. U yomonliklarni tarqatadi, sirlarni fosh qiladi, katta isyonlarga sabab bo‘ladi. Kimki sizga chaqimchilik qilsa, bilingki, u siz haqingizda ham boshqalarga chaqimchilik qiladi.

G‘iybat — birodaringizni uni yo‘qligida o‘zining yoqtirmaydigan narsalari bilan tilga olishdir — uning xulqi yoki qiyofasi haqida bo‘lsa ham. Hatto o‘sha narsa unda haqiqat bo‘lsa ham, bu — g‘iybat. Agar unda bo‘lmasa, bu tuhmat bo‘ladi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan g‘iybat haqida so‘ralganda:  G‘iybat — birodaringizni u yoqtirmaydigan holatda tilga olishingdir, dedilar. — Agar men aytganim u kishida bo‘lsa-chi? — deb so‘raldi. — Agar aytganing unda bo‘lsa, g‘iybat qilgansan. Agar bo‘lmasa, unga tuhmat qilgansan, — dedilar.

Alloh taolo bunday degan: Va bir-biringizni g‘iybat qilmanglar! So‘ngra Alloh taolo g‘iybat qiluvchining holatini shunday tasvirladi: Sizlardan kim o‘lgan birodarining go‘shtini yemoqchi bo‘ladi?! Bunday holatni yomon ko‘rasizlar.

G‘iybatdan saqlanaylik! Bu gunohni kichik deb bilmaylik. Oisha roziyallohu anho Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga Safiya onamiz haqida bir so‘z aytganlar, ya’ni — “U pakana”, deganlar. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Sen hozir shunday so‘z aytdingki, agar uni dengiz suviga aralashtirsang, uni bulg‘ashga yetar edi!”, deganlar.

G‘iybat va chaqimchilik — qabr azobining sabablaridandir. Rasululloh alayhissalom aytdilar: «Meni me’rojga olib chiqishganida, tirnoqlari misdan bo‘lgan insonlarni ko‘rdim, o‘z yuzlari va ko‘kraklarini tirnar edilar. Jabroildan so‘radim: “Bular kimlar?” Jabroil: “Bular insonlarning go‘shtini yeganlar va ularning sharaflariga tajovuz qilganlardir”, dedilar».

Boshqa musulmonlarning obro‘larini hurmat qilaylik! Rasululloh alayhissalom Xajjatul Vado’da: “Albatta, sizlarning qonlaringiz, mollaringiz va obro‘laringiz — bir-biringizga harom, bu kun, bu oy, va bu shaharingizning hurmati kabi” deb aytdilar.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam yana aytdilar: Kimki musulmonlarning ayblarini axtarsa, Alloh uning ayblarini fosh etadi — hatto o‘z uyida bo‘lsa ham.

Alloh bunday deydi: Albatta, mo‘minlar orasida fahsh ishlar tarqalishini xohlaydiganlarga dunyo va oxiratda alamli azob bo‘ladi. Alloh biladi, sizlar bilmaysizlar.

Alloh taolo bizlarni Qur’oni karim va Rasulining sunnatlariga muvofiq hayot kechirishimizni nasib etsin.

Homidjon domla ISHMATBЕKOV

Maqolalar