Bugun, 22 iyul' kuni O'zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Nuriddin domla hazratlari juma namozini mo'min-musulmonlar bilan birga ado etish va mav'iza qilish uchun Toshkent shahridagi Hastimom dahasida joylashgan “Hazrati Imom” jomesiga tashrif buyurdilar.
Juma namozidan avval jamoat Muftiy hazratlarining haj ziyorati taassurotlari, tafsiloti va hojilik martabasi haqidagi go'zal suhbatlaridan bahramand bo'lishdi.
Muftiy hazratlari so'zlari davomida muborak haj ziyoratidan so'ng ilk juma namozini mazkur tabarruk masjidda o'qishni niyat qilganlari, haj mavsumi 12 ming nafardan ziyod hamyurtimizning haj ziyoratiga mas'ul sifatida muborak zaminga borganlari, ushbu ulug' joylarga borgan hojilar bilan birga O'zbekistondagi barcha mo'min-musulmonlar haqqiga xayrli duolar qilishgani, Ravzai muborakda Payg'ambar alayhissalomga salomlar etkazishganini aytdilar.
Shuningdek, Muftiy hazratlari “Haj – 2022” mavsumi tafsilotlari, xususan, Saudiya Arabistoni bilan muzokaralar, o'zbekistonlik hojilarga kvota oshirib berilganining sababi, narxni belgilash, mablag'larni joy-joyiga sarflash, 12 ming nafar hojiga xizmat ko'rsatishning mashaqqati haqida ma'lumot berdilar.
Ma'ruza davomida muborak ziyoratga borib kelgan hojilarga nasihat qilib, ularning gunohlardan tiyilib yurishi – haji qabul bo'lganiga ishoraligi, hojilar ziyoratiga Baytulloh, Payg'ambar alayhissalomning ravzalari, sahobai kromlarning qabrlari, ular yashagan joylarni ziyorat qilib kelgani, Haq taoloning amri – haj arkonini bajarib kelgani uchun borilishi, uni zinhor isrof, behuda gap-so'z, soxta obro'-e'tibor olish tadbiriga aylantirmaslik, balki ma'rifiy suhbat, muqaddas ziyorat taassurot va foydalari bilan bezash, ularning ziyoratiga boruvchilar ham ma'noli savollar berib o'zlariga manfaat hosil qilishlarini tavsiya etdilar.
Shu bilan birga, silai-rahm, sadaqai joriya qilish nafl hajdan savobliroq ekani, bir marotaba farz hajini ado etgan kishi boshqa haqdorlarga ham yo'l berishi lozimligi, uning o'rniga umra ziyoratiga borishi yo ehtiyojmandlarga yordam qilishi savobliroq, adolatliroq bo'lishini uqtirdilar.
Yakunda Muftiy hazrat xayrli duolar qildilar, ta'sirli va manfaatli ma'ruzadan ko'ngillari yumshab, ko'zlari namlangan jamoat ahllari omin, omin, deb turishdi.
Muftiy hazratlarining juma ma'ruzalari to'liq variantini quyidagi manzil orqali tomosha qilishingiz mumkin: https://www.youtube.com/watch?v=dWgikuHGRZw
O'zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Bugungi globallashuv davrida axborot tarqatish tezligi beqiyos darajada oshdi. Internet, ijtimoiy tarmoqlar va ommaviy axborot vositalari orqali tarqatiladigan ma’lumotlar jamiyatning turli qatlamlariga kuchli ta’sir ko‘rsatmoqda. Afsuski, bu imkoniyatlar ba’zan milliy nizo va diniy bo‘linishga sabab bo‘ladigan axborot tarqatish uchun ham ishlatiladi. Bunday xatti-harakatlar jamiyat birdamligi va barqarorligiga jiddiy tahdid soladi.
Destruktiv, ya’ni buzg‘unchi, nizoli axborot tarqatishning asosiy xatarlari quyidagilar:
1. Jamiyatda adovat va nafrat uyg‘otish. Millatlar va diniy konfessiyalar o‘rtasida adovatli axborot tarqatish jamiyatda nafrat uyg‘otadi. Bunday ma’lumotlar odamlar o‘rtasida ishonchsizlikni kuchaytiradi, o‘z navbatida, ijtimoiy birdamlikka putur yetkazadi;
2. Jamoat xavfsizligini buzish. Milliy va diniy bo‘linishga sabab bo‘ladigan axborot jamoat tartibining buzilishiga olib keladi. Natijada tartibsizliklar yoki hatto mojarolar kelib chiqishi mumkin;
3. Beqarorlikni kuchaytirish. Destruktiv axborotlar boshqaruv va hokimiyat tizimlarini zaiflashtirishi mumkin. Milliy va diniy bo‘linish davlat barqarorligiga tahdid soladi, chunki aholi o‘rtasidagi ziddiyatlar boshqaruvga salbiy ta’sir ko‘rsatadi;
4. Yosh avlodga salbiy ta’siri. Bunday axborotlar yoshlar o‘rtasida millatchilik yoki diniy radikalizmga moyillikni kuchaytirishi mumkin. Bu esa kelajak avlodni ham buzilishga olib keladi.
Sabab va oqibatlar
Milliy nizo va diniy bo‘linishga sabab bo‘ladigan axborotlar aksar hollarda uydirmalar, yolg‘on yangiliklar yoki atrofdagi voqealarning bo‘rttirilishi orqali tarqatiladi. Bu axborotlar quyidagi oqibatlarga olib kelishi mumkin:
Qanday choralar ko‘rish kerak?
1. Axborot iste’moli madaniyatini shakllantirish. Har bir shaxs tarqatilayotgan ma’lumotning haqiqiyligini tekshirish madaniyatini o‘zida shakllantirishi zarur;
2. Qonunchilikka rioya qilish va javobgarlik. Milliy nizo va diniy bo‘linishga sabab bo‘ladigan axborot tarqatgan shaxslarga nisbatan qonuniy choralar ko‘rilishi muhim;
3. Ta’lim va tarbiya orqali ongni oshirish. Maktab va oliy ta’lim muassasalarida axborot xavfsizligi va jamiyatga salbiy ta’sir ko‘rsatadigan ma’lumotlarni tanqidiy baholash bo‘yicha bilim berish kerak;
4. Ijtimoiy tarmoqlar tahlili. Ijtimoiy tarmoqlarda yoyilayotgan axborotlarni tahlil qilib, zararli kontentlarni tezkorlik bilan aniqlash mexanizmlarini ishga tushirish zarur.
Xulosa
Milliy va diniy bo‘linishga sabab bo‘luvchi axborot tarqatish nafaqat jamiyat, balki mamlakatlar barqarorligiga katta tahdid soladi. Har bir fuqaro va jamoat tashkilotlari bunday xatti-harakatlarning oldini olishda o‘z hissasini qo‘shishi zarur. Axborot tarqatish madaniyatini shakllantirish orqali, jamiyatda tinchlik va barqarorlik ta’minlanadi.
Shermuhammad Boltayev,
Xorazm viloyati, Hazorasp tumani, "Shayx Qosim bobo" jome masjidi imom-xatibi.