Bugun, 22 iyul' kuni O'zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Nuriddin domla hazratlari juma namozini mo'min-musulmonlar bilan birga ado etish va mav'iza qilish uchun Toshkent shahridagi Hastimom dahasida joylashgan “Hazrati Imom” jomesiga tashrif buyurdilar.
Juma namozidan avval jamoat Muftiy hazratlarining haj ziyorati taassurotlari, tafsiloti va hojilik martabasi haqidagi go'zal suhbatlaridan bahramand bo'lishdi.
Muftiy hazratlari so'zlari davomida muborak haj ziyoratidan so'ng ilk juma namozini mazkur tabarruk masjidda o'qishni niyat qilganlari, haj mavsumi 12 ming nafardan ziyod hamyurtimizning haj ziyoratiga mas'ul sifatida muborak zaminga borganlari, ushbu ulug' joylarga borgan hojilar bilan birga O'zbekistondagi barcha mo'min-musulmonlar haqqiga xayrli duolar qilishgani, Ravzai muborakda Payg'ambar alayhissalomga salomlar etkazishganini aytdilar.
Shuningdek, Muftiy hazratlari “Haj – 2022” mavsumi tafsilotlari, xususan, Saudiya Arabistoni bilan muzokaralar, o'zbekistonlik hojilarga kvota oshirib berilganining sababi, narxni belgilash, mablag'larni joy-joyiga sarflash, 12 ming nafar hojiga xizmat ko'rsatishning mashaqqati haqida ma'lumot berdilar.
Ma'ruza davomida muborak ziyoratga borib kelgan hojilarga nasihat qilib, ularning gunohlardan tiyilib yurishi – haji qabul bo'lganiga ishoraligi, hojilar ziyoratiga Baytulloh, Payg'ambar alayhissalomning ravzalari, sahobai kromlarning qabrlari, ular yashagan joylarni ziyorat qilib kelgani, Haq taoloning amri – haj arkonini bajarib kelgani uchun borilishi, uni zinhor isrof, behuda gap-so'z, soxta obro'-e'tibor olish tadbiriga aylantirmaslik, balki ma'rifiy suhbat, muqaddas ziyorat taassurot va foydalari bilan bezash, ularning ziyoratiga boruvchilar ham ma'noli savollar berib o'zlariga manfaat hosil qilishlarini tavsiya etdilar.
Shu bilan birga, silai-rahm, sadaqai joriya qilish nafl hajdan savobliroq ekani, bir marotaba farz hajini ado etgan kishi boshqa haqdorlarga ham yo'l berishi lozimligi, uning o'rniga umra ziyoratiga borishi yo ehtiyojmandlarga yordam qilishi savobliroq, adolatliroq bo'lishini uqtirdilar.
Yakunda Muftiy hazrat xayrli duolar qildilar, ta'sirli va manfaatli ma'ruzadan ko'ngillari yumshab, ko'zlari namlangan jamoat ahllari omin, omin, deb turishdi.
Muftiy hazratlarining juma ma'ruzalari to'liq variantini quyidagi manzil orqali tomosha qilishingiz mumkin: https://www.youtube.com/watch?v=dWgikuHGRZw
O'zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Ota-onalar o‘g‘illariga Muhammad deb ism qo‘yishni afzal ko‘radilar. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning muborak ismlari sahobalar davridan boshlab hozirgacha U zot alayhissalomga muhabbat yuzasidan farzandlarga qo‘yib kelinadi. Qolaversa, bir qancha hadisi shariflarda, ulamolarning so‘zlarida bu muborak ismni farzandlarga qo‘yish tavsiya qilingan va maqtalgan. Jumladan Imom Buxoriy Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ismimni qo‘yinglar, ammo kunyam bilan kunyalanmanglar”, deganlar.
Imom Molik raziyallohu anhu aytadilar: “Madina ahli shunday der edi: “Muhammad ismli kishisi bor hech bir oila yo‘qki, unga ko‘plab yaxshiliklar berilmagan bo‘lsa”.
Ammo, “qasamki, kimki sening isming Muhammad bilan atalsa, hech qachon do‘zax o‘ti unga tegmaydi”, “Qiyomat kuni, ey ismi Muhammad bo‘lgan banda, jannatga kirish uchun o‘rningda tur, deb nido qilinadi” kabi uydirma hadislar ko‘plab uchraydi. Mazkur muborak ismga oid bir qancha uydirma hadislar kitoblarga kirib qolganini ulamolar aniqlagan va musulmonlarni ogoh etish uchun uydirma hadislarga oid yozgan kitoblariga kiritganlar.
Muhammad ismi do‘zaxdan asrashi, qiyomatda foyda berishi kabi fazilatlar bayon qilingan yuqorida zikr etilgan hadislar haqida Imom Shomiy asarida bunday degan: “Muhammad ismi bandaga foyda keltirishi haqida bironta sahih hadis yo‘q”.
Bakr Abu Zayd aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan Muhammad yoki Ahmad ismli kishini maqtagani yoki birovni bu ikki ism bilan chaqirishni man qilgani haqidagi har qanday hadis sahih emas” (“Tasmiyatul mavlud”, 17-bet).
Yana bir muhim jihat, bu ism sharafli ismlardan, ammo ism insonga odamlar orasida afzallik bermaydi. Agar bu ismni biror insonga qo‘yilsa, o‘sha insonning ismi hisoblanadi. Bu insonni chaqirilsa yoki ismi aytilsa, unga salovat aytish kabi Rasululloh sallallohu alayhi vasallamga oid hukmlar qilinmaydi.
Asosiy va muhim jihat Muhammad deb nomlanish emas, balki U zotga ergashish ekanligini ulamolar ta’kidlaganlar. Insonga solih amallari va Allohdan qo‘rqishi dunyo va oxiratda foyda beradi.
Po‘latxon Kattayev,
TII Hadis va Islom tarixi fanlari kafedrasi
katta o‘qituvchisi.