Sayt test holatida ishlamoqda!
07 Iyun, 2025   |   11 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:06
Quyosh
04:50
Peshin
12:27
Asr
17:36
Shom
19:57
Xufton
21:34
Bismillah
07 Iyun, 2025, 11 Zulhijja, 1446

Haj va umraga ketayotgan ayollarga tavsiyalar

23.06.2022   2742   8 min.
Haj va umraga ketayotgan ayollarga tavsiyalar

Haj Islom dinining beshinchi rukni bo'lib, haj qiluvchi nafs pokligi va ahloq sayqaliga alohida e'tiborli bo'lishi talab etiladi. Alloh taolo O'zining  baytiga haj ibodatini bajarish uchun chaqiribdimi, demak  haj qiluvchilar Allohning mehmonlaridir.   Shuning uchun haj qiluvchilar oliy darajadagi odob bilan odoblanishlari zarurdir.

“Haj ma'lum oylardir. Kimki ularda o'ziga hajni farz qilsa (ya'ni ehromga kirsa), hajda shahvoniy narsalar, fisq va janjal yo'qdir. Nima yaxshilik qilsangiz Alloh uni biladi” (Baqara surasi, 197-oyat).

Hajga otlangan inson tilini turli fahsh, g'iybat va noo'rin so'zlardan tiyishi zarur. Hajdan ko'zlangan maqsad mukammal ravishda ro'yobga chiqishi uchun bir qancha qalb amallari va odoblarni bajo keltirish lozim bo'ladi:

  • Hajga ketayotgan inson  avvalo Alloh rizoligini tilab, ibodatda bo'lishi kerak. Shuningdek, “hoji ona” nomini olish, faxrlanish va riyokorlik kabi illatlarda yiroq bo'lishi zarur.
  • Barcha gunohlardan tiyilib, Alloh taologa tavba qilsin.
  • Atrofida  keksalar, ota-onalari bo'lsa, ularning roziligi va duolarini olish yaxshi amallardan hisoblanadi.
  • Kimning dilini og'ritgan, zulm  qilgan bo'lsa, ulardan safar oldidan uzr so'rasin. O'zi ham kechirimli bo'lsin.
  • Haj safari tayyorgarligi bilan ovora bo'lib, namoz va boshqa ibodatlarga e'tiborsizlik qilmasin.
  • Kimdan qarzi bo'lsa, safarga ketguncha barcha qarzlarni to'lab qo'ysin.
  • Haj safari chog'ida har daqiqaning qadriga etib ibodat va zikrlar bilan mashg'ul bo'lish, qo'lidan kelganicha  odamlarga yaxshilik qilish payida bo'lishi kerak.
  • Safar chog'ida  g'iybat, chaqimchilik va behuda so'zlardan tilini tiysin.
  • Haj davomida hayollari tijoratdan holi bo'lgan holda,  qalbda ibodatlarini Yaratganning huzurida qabul bo'lishini  chin ixlos ila so'rasinlar.

 

Haj safariga boruvchi ayollarga xos bo'lgan masalalar:

 

  1. Ayollar ehrom holatida boshlarini yopadilar, yuzlari esa ochiq holda bo'ladi. Ko'ylaklar gulsiz, sidirg'a, ichi ko'rinmaydigan darajada bo'lishi, tor bo'lmasligi  talab etiladi.
  2. Sochlar doimo ro'mol tagida bo'lishi kerak. Sochlar ibodat chog'ida xalaqit qilmasligi uchun turmaklanadi yoki biror narsa bilan bog'lab olinadi.
  3. Ayollar talbiyani maxfiy, ya'ni past ovozda aytadilar. “Labbaykallohumma labayk, labbayka laa shariyka laka labbayk. Innal hamda val-ne'mata laka val mulk, laa shariyka lak”
  4. Mehmonxonalardagi xonalar taqsimotida tartibli bo'lish talab etiladi. Mehmonxonada oz vaqt bo'lishlikni, haj safariga nima maqsadda borishlikni doim yodda saqlagan holda ellikboshining ko'rsatmalariga qat'iy amal qilish shart.
  5. Mehmonxonalardagi xonalar ozodaligiga e'tibor berish, suvni isrof qilmaslik talab etiladi.
  6. Mehmonxonalarda ham satri avrat qoidalariga amal qilish lozim.
  7. Oshxonadagi tartib-intizomga qat'iy rioya qilish kerak. Ortiqcha eguliklarni xonalarga olib chiqmaslik, isrofgarchilikka yo'l qo'ymaslik.
  8. Shaxsini tasdiqlovchi hujjat (ko'krak nishoni) va mehmonxona tashrif qog'ozi (vizitka)si doim yonida olib yurish kerak.
  9. Ibodat yoki boshqa holatlarda mehmonxonadan tashqariga chiqiladigan bo'lsa, kalitni topshirib ketish zarur.
  10. Ibodatlar uchun masjidda qolinadigan bo'lsa yoki  boshqa ishlar yuzasidan ellikboshini ogohlantirib qo'yish lozim.
  11. Ibodat vaqtlarida ayollarning hayz kunlari boshlanib qolsa, Ka'ba tavof qilinmaydi, namoz, Qur'on o'qilmaydi. Qolgan amallar to'laligicha qilinadi. Umra ziyorati hayz kunlariga to'g'ri kelib qolsa ayol shifokorlar bilan maslahatlashib  ish ko'riladi.
  12. Ayollar kamida uch kishi bo'lib yurishi, kechasi yolg'iz  yurmasliklari lozim. Masjid uzoqda bo'lsa,  shaxsiy avtomobillarga o'tirmaslik, faqat taksilardan foydalanish tavsiya etiladi.
  13. Masjidul Nabaviydagi bir rakaat namozning savobi ming rakaat namozga, Masjidul Haramdagi bir rakaat namozning savobi esa yuz ming rakaat namoz savobiga tengligini doimo esda saqlab, vaqtni g'animat bilib, doimo ibodatda bo'lish kerak.
  14. Haj va umra oxirida ayollarning sochlaridan, soch uchidan bir barmoq aylantirarlik uzunligida soch kesiladi. Soch uzun bo'lsa, sochning uchidan, soch kalta bo'lsa o'ng tomonda qaychi bilan kesiladi. Ehromga kirishdan oldin shularni hisobga olish kerak.
  15. Hajga boruvchi ayollar ibodat vaqtida ulkan ajrlar berilishini hisobga olib, birovlarning haqiga, moliga  hiyonat qilmaslik, atrofdagilar bilan janjalmaslik, o'zi va boshqalar uchun savobli amallar qilishga harakat qilishi talab qilinadi.
  16. Begonalardan audio, video tasmalar, turli kitoblar olmaslik talab etiladi.
  17. Hamxonalarda keksalar bo'lsa, qo'ldan kelganicha yordam berish tavsiya etiladi.
  18. Biz Abu Hanifa mazhabiga muvofiq ibodat qilamiz, shuning uchun ibodat vaqtida boshqa mazhabdagi ayollarning ibodatlariga e'tibor bermaslik talab etiladi.
  19. Hozirgi vaqtda tasbehlar, joynamozlar o'zimizning yurtda ham serob bo'lgani bois u erdan yuk qilib ko'tarib yurmaslik, uyda qolgan farzandlardan tasbeh,  joynamoz va boshqa narsalarni uyga olib kelib qo'yishlari tavsiya etiladi.
  20. Payg'ambarimiz sollallohu alayhi va sallamning masjidlarida yoki Ka'baga  matolarni turli niyatlarda surtish,  Uhud tog'i tuprog'idan olib ketish, Uhud tog'iga qarab namoz o'qishning bid'at amallardan ekanini aniq bilish zarur.
  21. Samolyotda, mehmonxonalarda, masjidlardagi tahoratxonalarda pokizalikka qat'iy e'tibor berish talab etiladi.
  22. Hajga borayotganlar nima maqsadda ketayotganligini aniq bilib olishlari lozim, shuningdek, ibodat vaqtlarida ayollarni pardozlanib yurishlari man etiladi.
  23. Ibodatlarni tugatib mehmonxonaga qaytish yo'li yoddan ko'tarilgan vaqtda sarosimaga tushmaslik, yaqin atrofdagi politsiya yoki biron kishiga beyjik va mehmonxona tashrif qog'ozi (vizitka)ni ko'rsatish maqsadga muvofiqdir.
  24. Shifokorlar doim xizmatda bo'lganligi bois o'zingizmi, hamxonangiznimi tobi qochib qolsa, darrov shifokorga murojaat qilish zarur.
  25. Mehmonxonalarda yuk yo'qolish kabi hodisalar bo'lganida, darhol ellikboshiga murojaat qilish kerak.
  26. Haj safariga ketayotganda va qaytishda aeroport ma'muriyati tomonidan talab etilgan me'yordan ortiq yuk olmaslik talab etiladi.
  27. Toshkent aeroportiga qaytib kelingandan keyin jomadon yoki yuklar yo'qolgani ma'lum bo'lsa, jomadon uchun berilgan chiptani ellikboshi bilan birgalikda aeroport ma'muriyatiga topshiriladi.
  28. Haj safaridan qaytib kelgandan keyin musulmon kishiga xos bo'lgan ishlarni mukammal bajarishda, mahalla va jamoat ishlarida, to'y va ma'rakalarni isrofgarchiliksiz o'tkazish, yoshlar tarbiyasida  ibrat bo'lishlari  tavsiya etiladi. Hayrli amallarda davomli bo'lish ikki dunyo saodatiga erishtiradi.

Haj safari davomida bajargan ibodatlaringiz Alloh taolo dargohida husni maqbul darajasida bo'lishini, mabrur haj nasib etishini tilab qolamiz.

 

 

Munira Abubakirova

O'zbekiston musulmonlari idorasi

Hotin-qizlar masalalari bo'yicha bo'lim mutaxassisi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

05.06.2025   5524   4 min.
Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

Ramazon hayiti va Qurbon hayiti  Islomning ikki ulug‘ bayramidir. Ularning har birida ulkan ma’naviy ma’nolar bo‘lib, musulmonlar hayotida alohida o‘rin tutadi. Xususan, Qurbon hayiti Islomda fidokorlik, sadoqat va bag‘rikenglik ramzi hisoblanadi.
 

Ushbu muqaddas bayram oldidan Davlatimiz rahbarining maxsus qarorlari qabul qilinishi, Ramazon  va Qurbon hayiti sanalari dam olish kuni sifatida belgilanishi xalqimizning diniy ehtiyojlarini ta’minlash, milliy va diniy qadriyatlarni asrab-avaylash hamda ma’naviy birdamlikni mustahkamlashga xizmat qilmoqda.


Qurbon hayiti Zulhijja oyining avvalgi o‘n kunida nishonlanadi. Ulamolar ta’kidlaganidek, Zulhijjaning avvalgi o‘n kuni Allohning eng mahbub kunlaridan biri bo‘lib, bu kunlarda qilinadigan amallar, ibodatlar, xayru saxovatlar juda ham ulug‘ hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Alloh taolo huzurida yaxshi amallar Zulhijjaning birinchi o‘n kunida qilinadigan amallardek afzalroq amal yo‘q”, — deb marhamat qilganlar. Shunday ekan, ushbu kunlarda yaxshi amallarga shoshilish, savobli ishlarga ulgurib qolish ayni muddaodir.


Qurbon hayitining fazilatlari amallaridan biri – qurbonlik  qilish hisoblanadi. Qurbonlik, Islom dinida ahamiyati katta bo‘lgan amallardan biri bo‘lib, u Qurbon hayiti kunlarida Allohning roziligi uchun fidoiylik ifodasi o‘laroq jonliq so‘yishdir. Bu amal hazrati Ibrohim alayhissalom va payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam sunnatlariga amal qilish, fidokorlik, sabr va taqvo kabi tushunchalarni ifoda etadi.


Qurbonlik qilish nafaqat insonning taqvosi, balki ijtimoiy mehr-oqibat, muhtojlarga g‘amxo‘rlik belgisidir. Qurbonlik go‘shti faqirlarga, qarindoshlarga, qo‘shnilarga tarqatilishi, ahillik va mehr-muhabbatni yanada mustahkamlaydi.


Qurbon hayiti — bu ahillik va mushtaraklikning ramzi bo‘lib, bu kunda musulmonlar o‘z qarindoshlari, qo‘shnilari, do‘stlarining holidan xabar oladilar, uzoqdagi yaqinlarini yo‘qlab borishga harakat qiladilar. Ayniqsa, keksa, bemor, yolg‘iz kishilar holidan xabar olish — dinimizda yuksak ajr hamda e’tiborga sazovor amal hisoblanadi.


Qurbon hayiti insonlarni bir-biriga yaqinlashtiradi, mehru shafqatni uyg‘otadi, bayram munosabati bilan ehson qilish, bolalar va keksalarni xursand qilish kabi amallar nafaqat shaxsiy savob, balki jamiyatdagi yaxshilik muhitini yanada mustahkamlaydi.


Bu kunda imkoni bor insonlar kam ta’minlangan oilalar, yetimlar, ehtiyojmandlar holidan xabar olib, ularga xursandchilik ulashsalar, bu amalning savobi beqiyosdir. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Mo‘minlarning o‘zaro do‘stliklari, rahm qilishlari va mehr ko‘rsatishlari xuddi bir jasadga o‘xshaydi. Undan bir a’zo xasta bo‘lsa, jasadning qolgani unga qo‘shilib bedor bo‘ladi va isitmalaydi”, — dedilar (Imom Muslim rivoyati).


Azizlar, ayni kunlarda yurtimizdan 15 ming nafardan ziyod yurtdoshlarimiz Islomning besh ustunidan biri bo‘lgan Haj ibodatini ado etishga taraddud ko‘rmoqdalar. Ular orasida yuzlab nuroniylar, onalarimiz, ustoz va ziyolilar bor. Bu har bir yurtdoshimizning qalbida quvonch uyg‘otadi. Ayniqsa, mamlakatimiz rahbari muhtaram Prezidentimiz O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy hazrat bilan telefon orqali muloqot qilib, hojilarimiz ahvolidan xabar olganelari, ularga muborak safarda to‘liq sharoit yaratilishi, Haj ibodatini xotirjam va mukammal ado etishlari uchun zarur ko‘mak va duolarini izhor etganlari katta voqea bo‘ldi.


Bu voqelik yurtimizda din va davlat munosabatlari yangi, barqaror va hamjihat zaminda qurilayotganidan dalolatdir. Bu – xalqimizning muqaddas qadriyatlariga hurmat, Islomning pok ta’limotiga bo‘lgan ehtirom namunasidir.


Bu kabi yuksak e’tiborlar yurtimizda din va davlat o‘rtasidagi muvozanatli munosabatning, xalqning e’tiqodi va qadriyatiga nisbatan hurmat va e’zozning amaliy namunasidir.


Muhtaram yurtdoshlar! Fursatdan foydalanib barchalaringizni iyd al-Azxo – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etaman. Yurtimiz tinchlikligi barqaror, xalqimiz totuvligi bardavom bo‘lsin, dinimiz yanada ravnaq topsin, xonadoningizdan fayzu baraka arimasin!


Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin! 

Ubaydulloh Abdullayev, 
Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi

O'zbekiston yangiliklari