Fitr sadaqasi ro'zadan chiqish munosabati bilan beriladigan sadaqadir. U ro'zador uchun Ramazon oyi davomida aytgan behuda gap-so'zlari, qilgan xato va kamchiliklarini yuvish hamda kambag'al-miskinlarga taomlanish imkonini berish maqsadida joriy qilingan.
Hanafiy mazhabida fitr sadaqasi vojib amal hisoblanadi.
QAChON BYeRILIShI KYeRAK?
Fitr sadaqasini Ramazon hayiti kuni tong otgandan boshlab hayit namoziga chiqishdan oldingi vaqtga qadar berish vojib hisoblanadi. Ramazonning avvalidan berilsa ham bo'ladi.
Ammo Hayit namozidan keyinga qoldirmaslik kerak. Agarda kishi fitr sadaqasini iyd namozigacha bera olmasa, namozdan keyin beradi, lekin savobi Ramazon vaqtida berganchalik bo'lmaydi, ammo berishi shart. Ya'ni uni berolmay qolgan kishi zimmasida fitr sadaqasini berish vojib bo'lib qolaveradi.
KIMLAR BYeRIShI KYeRAK?
Musulmon erkagu ayol, balog'atga etgan-etmagan, xoh oqil, xoh majnun bo'lsin, nisob egasi bo'lsalar zimmalariga fitr sadaqasini berish vojib bo'ladi. O'zida pul yo'qlarning nomidan ularga nafaqa berish lozim bo'lgan shaxslar beradi.
Shunga ham diqqat qilish kerakki, kishi balog'atga etgan farzandlari va xotini uchun fitr sadaqa berishi vojib emas. Agar balog'atga etgan farzandlari va ayoli uchun, ular aytishmasa ham, fitr sadaqasini bersa, ular zimmasidan fitr sadaqasi soqit bo'ladi.
Hayit kechasi tug'ilgan chaqaloq uchun ham otasi fitr sadaqa berishi vojib bo'ladi. Homila va hayit kunidan oldin vafot etganlar uchun esa vojib bo'lmaydi.
KIMLARGA BYeRILADI?
Fitr sadaqasi musulmon kambag'al-miskinlarga beriladi. "Fatavoi Hindiya" kitobida keltirilishicha, fitrni berishda eng afzali, avvalo, aka-uka, opa-singillar hisoblanadi. So'ngra ularning farzandlari. Ulardan keyin amaki-ammalar, so'ngra ularning farzandlari. Tog'a-xolalar va ularning farzandlari so'ng yuqoridagilardan tashqari qarindoshlar. Ulardan keyin qo'shnilar, kasbdoshlar, keyin hamshaharlar yoki qishloqdoshlar haqli hisoblanadi.
KIMLARGA BYeRILMAYDI?
Fitr sadaqasi nisob miqdoricha moli bo'lgan boy kishiga, o'zining ota-onasi, bobo-momosiga, o'zining o'g'il-qizlariga va ularning farzandlariga, er-xotin bir-biriga berish mumkin emas.
Shuningdek, g'ayridinlarga, fisq ishlarini ochiq-oydin qilib yuruvchi fosiqqa, boyga, sog'-salomat va ishlashga qodir bo'laturib ishlamay yurganga berib bo'lmaydi. Bundan tashqari, gunoh va ma'siyatga, shuningdek musulmonlarga zarar keltiradigan har qanday ishlarga sarflaydigan kimsalarga berilmaydi.
Fitr sadaqasi muhtojlarning qo'llariga mol sifatida berilishi lozim. Bu pullar masjid qurilishi, umumiy xayriya ishlari uchun berilishi joiz emas.
RO'ZA TUTMAGANLAR HAM FITR SADAQASINI BYeRADIMI?
Biror uzr sababli ro'za tuta olmaganlar ham o'zlari yoki ular nomidan nafaqa berishi kerak bo'lgan odam fitr sadaqasini berishi kerak.
QANChA MIQDORDA BYeRILADI?
2022 yil uchun har bir jon boshiga fitr sadaqasining miqdori:
2 kilogramm bug'doy 10 000 (o'n ming) so'm;
4 kilogramm arpa 16 000 (o'n olti ming) so'm;
2 kilogramm mayiz 100 000 (yuz ming) so'm;
4 kilogramm xurmo 160 000 (bir yuz oltish ming) so'm deb belgilandi.
Har kim o'z imkoniyatiga qarab ushbu to'rt mahsulotning xohlagan bir turidan fitr sadaqasini bersa kifoya.
Eslatma! Fitr sadaqasi qiymatlari Toshkent shahar bozorlaridagi narxga asosan belgilangan bo'lib, har bir viloyat o'z bozorlaridagi narxga qarab fitr sadaqasini belgilaydi.
O'zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
#fitr
Muslim.uz
@muslimuzportal | @mp3muslim | @diniysavollar
Iymon 
Namoz 
Ro'za 
Zakot 
Haj 
Qur'on 
Islom saboqlari 
Aloqa 
