Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Yanvar, 2025   |   23 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:20
Quyosh
07:42
Peshin
12:40
Asr
15:47
Shom
17:31
Xufton
18:48
Bismillah
23 Yanvar, 2025, 23 Rajab, 1446

Alloh buzg'unchilikni sevmas

28.02.2022   1377   5 min.
Alloh buzg'unchilikni sevmas

Islom – inson qadri va taraqqiyoti uchun xizmat qiladigan eng ezgu g'oyalar bilan yo'g'rilgan dindir. Biroq turli ekstremistik va terrorchi tashkilotlar o'zlarining g'arazli maqsadlaridan kelib chiqib, islom ta'limotining ayrim g'oya va tamoyillari mazmun-mohiyatini bir yoqlama, o'z manfaatlari yo'lida noto'g'ri talqin qilib, odamlarni hidoyat yo'lidan adashtirishga urinmoqda.

Alloh taolo O'z kalomi Qur'oni karimda buzg'unchi toifalardan ogohlagntirib shunday marhamat qiladi:

«Ularga: «Yer yuzida fasod (buzg'unchilik) qilmangiz!» - deyilsa, ular: «Albatta, biz chin islohchilarmiz», - deydilar. Ogoh bo'lingki, aynan ularning o'zlari buzg'unchilardir, lekin (buni o'zlari) sezmaydilar» (Baqara, 11-12).

«Biz islohotchilarmiz» deya iddao qilayotgan bunday oqimlar o'zlarining qarashlari va amaliyotiga qo'shilmaganlarni «adashganlar»ga chiqarmoqda. Bunday yondashuv va talqinlar zamarida jamiyatdagi ijtimoiy birlikka tahdid solish va ichki parokandalikni keltirib chiqarish maqsadi mavjudligini anglash qiyin emas, balki ularning asl maqsadi ham aynan shudir! Alloh taolo Qur'oni karimning Baqara surasi, 60 oyatida: «Allohning rizqidan eb-ichingiz, Yer yuzida buzg'unchilik qilmangiz!»,  degan xitobiga e'tibor qaratadigan bo'lsak, Imom Qurtubiy ushbu oyatning tafsirida: «Alloh tartib o'rnatilgandan keyingi har qanday buzg'unchi va vayronakorlikni uning katta yo kichikligidan qat'i nazar, harom qildi», deb, ta'kidlab keltiradilar.

Ekstremistik oqimlar o'zlarining manfur niyatlari va amaliyotlarini oqlash maqsadida muqaddas islom nomi bilan turli «fatvolar» berib kelmoqda. Masalan, ular buning uchun mutlaqo asosi bo'lmagan voqeani o'zlariga dalil qilib olishgan. Unga ko'ra, go'yoki, Toifga qorong'uda hujum qilingan, oqibatda ayollar va yosh bolalar ham halok bo'lgan, sahobalar buning hukmini Payg'ambarimiz alayhissalomdan so'raganlarida «Sizlarning maqsadingiz mushriklar edi, qorong'uda ajratish murakkab bo'lgani bois ular ham mushriklardandir» degan soxta hadisni asos qilib, jamoat transport vositalari (avtobus, poyezd va samolyot)ni olib qochish va begunoh odamlarni garovga olish mumkinligini uqtirishmoqda. Ammo Payg'ambarimiz alayhissalom Imom Muslim rivoyat qilgan hadisda: «Darhaqiqat, sizdan oldingilarni o'zaro qon to'kishga va taqiqlangan ishlarni mumkin deb olishlariga ularning dinda chuqur ketishlari sabab bo'ldi», deydilar.

Afsuski, dinda chuqur ketish oqibati islom ulamolarining ko'rsatmalarini inkor qilishdan tap tortmaydigan, diniy birlik, aqidaviy yakdillika ochiqdan-ochiq tahdid tug'diruvchi, o'zaro nizolarga ko'milib ketgan guruhlarning paydo bo'lishiga g'oyaviy zamin yaratmoqda. Alloh buzg'unchilikni sevmasligini, bunday harakatlar islom dini ta'limotiga mutlaqo zid ekanini Qur'oni karimning «...Alloh buzg'unchilarning ishini isloh etmagay» (Yunus, 81), oyatidan ham ko'rishimiz mumkin.

Imom Muslim rivoyat qilgan hadisda shunday deyiladi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam (xorijiylar haqida ogohlantirib): «Ular Qur'onni o'qiganda o'zlarining foydasiga deb o'ylaydilar, aslida esa u ularning zarariga yuradi», - dedilar».

Imom Muslim va Imom Abu Dovud rivoyat qilgan hadisda shunday deyiladi: «Kimki rahmli bo'lmasa, u rahm qilinishdan mahrumdir».

Buzg'unchilik ishlarini din nomidan amalga oshirib, o'zlarining mudhish qilmishlari va jinoyatlari bilan nom qozongan xorijiylarning «Hukm faqat Allohnikidir», degan da'volariga qarshi Hazrati Ali roziyallohu anhu: «Haq so'z bilan botil iroda qilinibdi», deganlari esa, bugungi kundagi buzg'unchi toifalarning qilmishlariga va uning asosi hamda oqibatlariga ham kuchli raddiyadir.

Hasan Basriy rahmatullohi alayh esa: «Mo'min yaxshi ishlar qilsa ham, Allohdan qo'rqib turadi, munofiq esa yomon ish qilib turib, xotirjam yuradi», deganlari ham mo'min-musulmonlarga, insoniyatga besabab zarar va zulm qilish kishining kim ekani haqida xulosa beradi.

Imom G'azzoliy hazratlari esa: «mutaassiblar dindan foydalangan holda kishilarga hujum qiladigan katta yo'ldagi qaroqchilardir», deb ta'kidlaydilar.

Shuni alohida ta'kidlashimiz lozimki, bugungi kunda ham har bir shaxs taassubdan uzoq bo'lishi, buzg'unchilik va vayronkor g'oyalardan ogoh bo'lishi, Islom dini aqidalarini yaxshi bilishi, ularga amal qilishi va ular asosida ma'naviy himoyalanishi har doimgidek dolzarb bo'lib qolmoqda.

 

O'zbekiston musulmonlari idorasi xodimi Akmalxon Ahmedov

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Hijri Ismoil

14.01.2025   5765   4 min.
Hijri Ismoil

Hijri Ismoil — Ka’ba yaqinida joylashgan yarim oy shaklidagi hudud. Hijri Ismoil “Ismoil toshi” degan ma’noni anglatadi. Aynan shu yerda Ibrohim alayhissalom rafiqalari Hojar va o‘g‘li Ismoilni qoldirganlar. Hijri Ismoil Xatim ham deb nomlanadi. Xatim deb nomlanishiga sabab u Ka’badan sindirib, ya’ni ajratib olingandir.

  • Hijr marmardan qilingan.
  • Xatim devorining balandligi 1 metr-u 32 sm.
  • Devorning eni 1 metr-u 55 sm.
  • Ikki kirish orasidagi masofa 8 metr-u 77 sm.
  • Ka’ba devoridan Xatim devorigacha 8 metr-u 46 sm.
  • Ka’badan Xatimgacha mavjud bo‘lak 3 metr.
  • Multazam tomondagi ochiqlik o‘lchami 2 metr-u 29 sm.
  • Muqobil ochiqlikdagi o‘lcham 2 metr-u 23 sm.
  • Tashqaridan devor aylanasining uzunligi 21 metr-u 57 sm.

Hijri Ismoil haqida qiziqarli ma’lumotlar

  1. Ibrohim va Ismoil alayhissalom Ka’bani qurganlarida, Hijri Ismoil baytning bir qismi hisoblangan. Ibrohim alayhissalom qurgan Ka’ba devori Hijri Ismoilni ham o‘rab olgan edi. Hozirgi paytda Ka’ba bilan Hijri Ismoilning tashqi devori orasidagi bo‘shliq joy bor. Ka’bani tavof qilganda o‘sha oraliq hududga kirmasdan aylanish kerak, sababi bu joy ham Ka’baning bir qismi sanaladi.
     
  2. Keyinchalik qurayshliklar Ka’bani qayta tiklaganlarida, Baytulloh kub shaklida bo‘ldi va Hijri Ismoil devori Ka’baga tutash yarim doira shaklida qoldi. Bu yerda Ismoil va uning onasi Hojar onamizning qabri bor, degan fikr bor, lekin bu ilmiy jihatdan asosli emas.
     
  3. Qurayshliklar Makkada sodir bo‘lgan toshqin va yong‘indan so‘ng ba’zi joylari buzilgan Ka’bani qayta tikladilar. Ka’bani rekonstruksiya qilish rejasida Hijri Ismoil Ka’baning umumiy maydoniga kirishi kerak edi, ammo Qurayshda buning uchun yetarli mablag‘ yo‘q edi.
  4. Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi. «Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan xatim haqida so‘rab: «U Ka’badanmi?» desam, u zot: «Ha», dedilar. Men: «Unda nima uchun Ka’baga qo‘shib yuborishmagan?» desam, u zot: «Qavmingning, ya’ni Qurayshning mablag‘i yetmay qolgan…», dedilar» (Imom Buxoriy rivoyati).

  5. Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: «Men Ka’ba ichiga kirib namoz o‘qishni yaxshi ko‘rar edim. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qo‘limdan ushlab hijrga kirgizdilar, Ka’baga kirishni xohlasang, mana shu yerda ham o‘qiyvergin. Chunki u Ka’badan bir bo‘lakdir», dedilar», deb aytdilar (Abu Dovud, Nasoiy rivoyati).
     
  6. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ey Oisha, agar qavming johiliyatdan endi qutulganini hisobga olmaganimda Ka’bani buzishga buyurib, uning chiqib ketgan (Hijri Ismoil) joyini kirgizib, yerga yopishtirib, ikki eshik, ya’ni sharq va g‘arb tomondan eshik ochib, Ibrohim alayhissalom bunyod etgan poydevorga yetkazar edim», dedilar (Imom Buxoriy rivoyati).
     
  7. Abu Hurayra roziyallohu anhu rivoyat qiladi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Men Hijrda turar, Quraysh esa tungi sayrim (Isro) haqida savollar berar edi. Ular Baytul Maqdisdagi men eslab qololmagan narsalar haqida so‘rashganida avval hech qachon bo‘lmagan qattiq qayg‘uga cho‘mdim. Shunda qarab turgan tomonimda Alloh Quddusni ko‘z o‘ngimda gavdalantirdi – ular mendan nima haqida so‘rasa, shuning xabarini berardim… (Imom Muslim rivoyati). Salaflardan qilingan rivoyatda «Xatimda, mezob ostida duolar mustajobdir», deyilgan.

Po‘latxon Kattayev,
TII Hadis va Islom tarixi fanlari kafedrasi katta o‘qituvchisi.