Nukus shahridagi Muhammad ibn Ahmad al-Beruniy o'rta maxsus islom bilim yurtida O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinganligining 31 yilligi munosabati bilan uchrashuv bo'lib o'tdi.
Uchrashuvda Qoraqalpog'iston Respublikasi Adliya vazirligi vakillari, bilim yurti o'qituvchilari, xodimlari, talabalari ishtirok etdi.
Uchrashuvda Muhammad ibn Ahmad al-Beruniy o'rta maxsus islom bilim yurti mudiri Jalalatdin Abdurazakov, Yoshlar bilan ishlash, ma'naviyat va ma'rifat bo'limi boshlig'i Adilbay Yerejepov, Qoraqalpog'iston Respublikasi Adliya vazirligining nodavlat notijorat tashkilotlari bo'limi boshlig'i Azat Bekjanov va boshqalar xalqaro huquqning umume'tirof etilgan printsip va normalariga asoslangan yangi tahrirdagi O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi avvalo, inson huquq va erkinliklarini ta'minlash, demokratiya, erkinlik va tenglik, ijtimoiy adolat va birdamlik g'oyalarini mustahkamlash, fuqarolarning munosib hayot kechirishini, millatlararo va konfessiyalararo totuvlikni, ko'p millatli mamlakatimizning farovonligini va gullab-yashnashini ta'minlashga xizmat qilishi bilan ahamiyatli hujjat ekanini ta'kidladi.
O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023 yil 16 noyabrdagi farmoyishiga binoan, bu yilgi Konstitutsiya bayrami “Konstitutsiya – xalqchil davlat, barqaror taraqqiyot va farovon hayot asosi!” degan hayotiy shior ostida respublikamiz bo'ylab keng nishonlanmoqda.
Darhaqiqat, bosh qomusimiz mazmun-mohiyatida inson, uning hayoti, erkinligi, sha'ni va qadr-qimmati oliy qadriyat hisoblanadi, konstitutsiyamiz insonparvar demokratik davlat, ochiq va adolatli jamiyatni barpo etish, O'zbekistonning jahon hamjamiyati, eng avvalo, qo'shni davlatlar bilan do'stona munosabatlarini hamkorlik, o'zaro qo'llab-quvvatlash, tinchlik va totuvlik asosida mustahkamlash hamda rivojlantirish g'oyalari bilan sug'orilgan.
Jumladan, Konstitutsiyamizning 13-moddasida O'zbekiston Respublikasida demokratiya umuminsoniy printsiplarga asoslanadi, ularga ko'ra inson, uning hayoti, erkinligi, sha'ni, qadr-qimmati va boshqa ajralmas huquqlari oliy qadriyat hisoblanishi, demokratik huquq va erkinliklar Konstitutsiya va qonunlar bilan himoya qilinishi belgilab qo'yilgan bo'lsa, 33-moddasida har kim fikrlash, so'z va e'tiqod erkinligi huquqiga egaligi, 35-moddasida esa hamma uchun vijdon erkinligi kafolatlanishi alohida belgilab qo'yilgan.
Uchrashuvda yangi tahrirdagi Konstitutsiyamizning mazmun-mohiyati va ahamiyati, kiritilgan o'zgarishlar haqida batafsil ma'lumot berildi. Muhammad ibn Ahmad al-Beruniy o'rta maxsus islom bilim yurti talabalari o'zlarini qiziqtirgan savollarga javob oldi.
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Assalomu alaykum va rahmatullohi va barakatuhu
Bugun siz azizlarga so‘zlab beradigan hikoyam Makka shahrida bundan bir necha yuz yillar oldin sodir bo‘lgan hayotiy voqea haqidadir. Bu voqea bilan Saudiyada nashr etiladigan gazetalardan birida tanishganman.
Umra ibodatini ado etish uchun Makka shahriga borganimda gazetadagi “Nima uchun nuringni ortingda qoldirding?” degan maqolaga ko‘zim tushdi. Bu qiziqarli sarlavha meni o‘ziga jalb qildi. Bu nima degani ekan deb qiziqdim. Hikoyani o‘qib, uning mazmunini angladim.
Qadim zamonda o‘ta badavlat odam yashagan ekan. U paytlar qullik davri edi. Bu boyning ham barcha shaxsiy ishlarida unga xizmat qiladigan quli bor edi.
Bomdod namoziga azon aytilganda, xizmatkor tahorat uchun suv tayyorlar va xo‘jayinini uyg‘otardi. Tahoratga yordamlashib bo‘lgach, miltillab yonadigan fonusi bilan yo‘lini yoritib masjidga olib borardi. Bu davrlarda hali elektr tok, chiroqlar yo‘q, yo‘llar zimiston, chang, ko‘chalarda tosh va chuqurlar ko‘p edi.
Shu zaylda qul 20 yildan ortiq xo‘jayiniga xizmat qildi. Kunlarning birida odatdagidek bomdod namoziga ketishayotganida boy yurishdan to‘xtab, joyida biroz jim turib qoldi-da, keyin: “Gaplarimni eshit ey Said”, dedi. Qulning ismi Said edi.
Boy: “Ey Said, men vasiyatnomamda vafot etganimdan keyin merosxo‘rlarim seni ozod qilishlarini yozdim. Bu senga 20 yildan beri menga qilgan sodiq xizmatlaring uchun mukofot bo‘ladi”, deb aytdi.
Lekin bu gapdan Said xursand bo‘lmadi, xo‘jayiniga tashakkur ham izhor etmadi, hatto bir og‘iz so‘z ham aytmadi.
Ertasi kuni yana odatdagidek masjid tomon fonusni yoqib yo‘lga tushishdi. Ammo bu safar har gal xo‘jayinning yo‘llarini yoritib ketadigan xizmatchi orqa tomonga o‘tib olgandi. Xo‘jayin nega bunday qilayotganini tushunmay: “Nega orqamdan ketayapsan? Said senga nima bo‘ldi? Nega oldinda yo‘lni yoritib ketmayapsan?” deb so‘radi.
Bu gaplarni eshitib boy odam qattiq ta’sirlandi. Unga: “Ey Said shu daqiqadan e’tiboran sen ozodsan”, dedi. Said uning bu taklifini rad etib: “Men sizning itoatkor xizmatkoringizman”, dedi.
Ushbu qissadan qanday ibrat olinadi. Ko‘pchilik o‘z nurini oldida emas, balki ortida qoldiradi. Bu nima degani? Ayrimlar: “Boy bo‘lsam falon-falon ishlarni qilaman”, “Vafot etsam kambag‘allarga to‘plagan boyliklarimni tarqatishadi”, “10 yildan keyin falon ishlarni qilaman” deyishadi. Nega o‘sha ishlarni hayotlik vaqtingizda, imkoningiz borida qilmaysiz? Nega nuringizni ortingizda qoldirasiz, oldingizda emas. Nega yaxshiliklar qilishni uzoq yillarga suramiz. Imkon borida darhol yaxshilik qilish haqida o‘ylamaymiz? Biror yaxshilik qilishni imkoningiz bormi, uni hozir qiling, shunda nuringiz oldinda bo‘ladi. Nuringizni aslo orqada qoldirmang!
Davron NURMUHAMMAD