Inson hayoti yaqinlari, do'stu birodarlari bilan go'zal. Zero, dinimiz ta'limotida do'stlikka alohida e'tibor qaratilgan.
Alloh taolo Qur'oni karimda: «Mo'minlar va mo'minalar bir-birlariga do'stdirlar: (odamlarni) yaxshilikka buyuradilar, yomonlikdan qaytaradilar, namoz(lar)ni barkamol ado etadilar, zakotni beradilar hamda Alloh va (Uning) Rasuliga itoat etadilar. Aynan o'shalarga Alloh marhamat ko'rsatur. Albatta, Alloh qudratli va hikmatlidir» (Tavba surasi, 71-oyat).
Hayotda bir-birlari bilan haqiqiy og'a-inilardek bo'lib ketgan do'stlar ko'plab topiladi. Ular o'ziga nima yaxshilikni ravo ko'rishsa, birodariga ham shuni chin dildan tortiq qiladilar. Og'ir va engil kunlarida elkadosh bo'ladi. Ayniqsa, dunyo va oxiratning baxt-saodatiga eltuvchi yo'llarga do'stlarini chorlab, noto'g'ri yo'llardan qaytarishga urinadi.
Do'stlik xususida bir yigit gap ochib qoldi: “Dadam tarbiyamizga o'ta talabchan edi, – deydi u. – Bolaligimdan qattiq nazorat ostida bo'lganim bois har kim bilan do'stlasha olmasdim. Hamisha kimlar bilan ulfatchilik qilayotganimni, do'stlarim qanaqa bolalar ekanini so'rab-surishtirardi. Ayniqsa, beodob bolalarga qo'shilib qolsam, yaxshigina dakki eshitardim. Ammo bir odobli sinfdoshim bilan ko'rsalar, xotirjam bo'lardi. Chunki u do'stim og'ir-vazmin, rostgo'y edi. Dadam uning tarbiyasiga, odobiga havas qilardi.
Ikkalamiz ham voyaga etib, diniy va dunyoviy ilmlarni o'rgandik, bir kasbning boshini tutdik. Shu yillar mobaynida uning menga bo'lgan samimiy munosabati o'zgarmadi. Qolaversa, og'ir kunlarimda yonimda tirgak, xato ishlarimda to'g'ri yo'l ko'rsatuvchi bo'lgan. O'z o'rnida men ham do'stimga munosib javob qaytarishga harakat qilganman. Shunday do'stni yondosh qilgani uchun Alloh taologa shukronalar aytaman”.
Bu voqeani eshitib, Abu Hurayra roziyallohu anhu rivoyat qilgan hadis xayolimga keldi. Nabiy sollallohu alayhi va sallam: «Mo'min mo'minning ko'zgusidir. Mo'min mo'minning birodaridir. Uning zoye bo'lgan narsasini topib beradi va uni ortidan berkitib turadi», deganlar (Imom Abu Dovud va Imom Termiziy rivoyati).
Shu bilan birga, yana bir hadisda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Rostgo'ylar bilan do'stlashinglar. Ular tinchlikda ziynat, xavfda qalqondur”, deganlar. Demak, do'stlarning achchiq bo'lsa-da, rost so'zlaydiganini tanlashimiz lozim. Chunki bunday do'stlar biz uchun ikki dunyoda ham manfaatli bo'ladi.
Zuhriddin MUSOJONOV,
Andijon shahri, “Qoraqo'rg'on” jome
masjidi imom-xatibi
"Hidoyat" jurnalining 8-sonidan olindi
G‘am-qayg‘usiz hayotni kutib yashayotgan qizga «Siz kutayotgan kun bu dunyoda hech qachon kelmaydi», deb aytish kerak.
Alloh taolo «Biz insonni mashaqqatda yaratdik», degan (Balad surasi, 4-oyat).
Bu hayot – g‘am-tashvishli, azob-uqubatli, mashaqqatli hayotdir. Mo‘min odam buni juda yaxshi tushunadi. Bu dunyoda qiynalsa, azob cheksa, oxiratda albatta xursand bo‘lishini biladi. Inson mukammal baxtni faqatgina oxiratda topadi. Shuning uchun ulug‘lardan biriga «Mo‘min qachon rohat topadi?» deb savol berishganda, «Ikkala oyog‘ini ham jannatga qo‘yganida», deb javob bergan ekan.
Allohning mehribonligini qarangki, oxirat haqida o‘ylab, unga tayyorgarlik ko‘rish hayotni go‘zal qiladi, qayg‘ularni kamaytirib, uning salbiy ta’sirini yengillatadi, qalbda rozilik va qanoatni ziyoda qiladi, dunyoda solih amallarni qilishga qo‘shimcha shijoat beradi, musibatga uchraganlarni bu g‘am-tashvishlar, azob-uqubatlar bir kun kelib, bu dunyoda bo‘lsin yoki oxiratda bo‘lsin, baribir yakun topishiga ishontiradi. Oxirat haqida o‘ylab, faqat solih amallar qilishga intilish insonni baxtli qiladi.
Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: «Kimning g‘ami oxirat bo‘lsa, Alloh uning qalbiga qanoat solib qo‘yadi, uni xotirjam qilib qo‘yadi, dunyoning o‘zi unga xor bo‘lib kelaveradi. Kimning g‘ami dunyo bo‘lsa, Alloh uning dardini faqirlik qilib qo‘yadi, parishon qilib qo‘yadi, vaholanki dunyodan unga faqat taqdir qilingan narsagina keladi».
Alloh taolo faqat oxirat g‘ami bilan yashaydigan (oxirat haqida ko‘p qayg‘uradigan, har bir amalini oxirati uchun qiladigan) qizning qalbini dunyoning matohlaridan behojat qilib qo‘yadi. Qarabsizki, bu qiz har qanday holatda ham o‘zini baxtli his qiladi, hayotidan rozi bo‘lib yashaydi. Xotirjamlikda, osoyishtalikda, qanoatda yashagani uchun istamasa ham qo‘liga mol-dunyo kirib kelaveradi. Zero, Alloh taolo oxirat g‘amida yashaydigan, shu bilan birga, hayotiy sabablarni ham qilish uchun harakatdan to‘xtamagan kishining rizqini kesmaydi, uni ne’matlariga ko‘mib tashlaydi.
Ammo Alloh taolo bor g‘am-tashvishi dunyo bo‘lgan qizni faqirlar qatorida qilib qo‘yadi. Bunday qiz mol-dunyoga ko‘milib yashasa ham, o‘zini faqir, bechora his qilaveradi. Natijada dardi yangilanaveradi, dardiga dard qo‘shilaveradi, fikrlari tarqoq bo‘lib, iztirobga tushadi. Afsuski, shuncha yelib-yugurgani bilan faqat dunyoning ne’matlariga erisha oladi, oxiratda nasibasi bo‘lmaydi.
Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.