Зоҳид уйқудан уйғонганида тонг аллақачон отиб, кун ёйилиб кетганди. Анча вақтгача ўзига келолмай ётди. Ўзига келганида эса...
У ёшлик қилди. Йўқ, ёшлик қилмади, кўнгилнинг беўхшов майлига қурбон бўлди. Санамжонни кўрдию, ишқ дардига мубтало бўлди-қўйди. Қизни кўрмаса туролмайдиган, гўёки ҳаёти тўхтаб қолаётгандек туюлди. Онасига дардини ёрди. Гулрухсор опа қизни суриштириш учун манзилини сўради. Ўғли айтган манзилга бориб маҳалла аҳлидан, қўни-қўшнидан Санам ва унинг оиласини суриштирди. Уларнинг ҳаммалари бир оғиздан қизнинг яхшилигини, аммо онаси ёмон феълли эканлигини айтишди. Айниқса, кекса бир онахон:
Гулрухсор опа уйга қайтганида Зоҳиджон уни интиқ бўлиб кутиб турганди. Опа:
Зоҳиджон:
Чораси қолмаган онаизор дадаси билан маслаҳатлашиб, тўй қилишга рози бўлишди. Орзу-ҳавасли, карнай-сурнайли, донғи етти маҳаллага етадиган тўй бўлиб ўтди. Салкам бир ойгача Зоҳиджонлар уйидан меҳмонлар қадами узилмади. Иккинчи ой бошланди. Гулсанам опа, турмуш ўртоғи келин олдик, бир боламиз иккита бўлди деб хурсанд. Келинимиз бизга келин эмас, қиз бўлсин деб роса дуо қилишди.
Санам аввалига қайнона-қайнота хизматини елиб-югуриб бажара бошлади. Нима ҳам бўлди-ю, тўсатдан келиннинг авзои бузилиб, эрига хархашасини бошлади:
Зоҳиджон кўнмади. Санам ялиниб-ёлвориб, ниҳоят, ҳовлини иккига ажратиб олишга эрини кўндирди. Зоҳиджон бу гапни айтишга юзи бўлмаслигини айтганида:
Зоҳиджон ўйлай-ўйлай ечим тополмагач, уйга ичиб келди. Шайтон уни ичига кириб олиб, ўзини кўрсата бошлади. Эр шерга айланди. Тавба, кечаги истиҳола, андиша қаерга чекинди, билмайди. У ота-онасига алоҳида яшашмоқчилигини, ҳовлини иккига бўлиб, ўзларига тегишли қисмини ажратиб беришларини сўради.
Бу гапдан ота нима деярини, она нима қиларини билмай талмовсираб қолишди. Айниқса, она ўзини буткул йўқотиб қўйди. У бор бўйи билан ерга гурсиллаб йиқилди. Ота тез ёрдамга қўнғироқ қилди... Ер гўё остин-устун бўлди. Етиб келган тез ёрдамда онани шифохонага олиб кетишди. Саросимада қолган ота ҳам хотини билан бирга кетди. Зоҳиджон бошқа нима бўлганини билмайди...
... Кечаги воқеалар эсига келди-ю, нима қиларини билмай бошини чангаллаб қолди. Ўзининг қандай хатога йўл қўйганини англади. Англади-ю... бир хотиннинг макри минг туяга юк бўлиб қолмай, қалбни, хонадонни вайрона қилишга ҳам қодирлигини тушуниб етганида кечириб, тузатиб бўлмайдиган хатога йўл қўйганини тушунди.
Зебо ОМОНОВА
Биз йўқлик даштида, жонимиз руҳият оламида эди. Отамиз ва онамиз сабабидан бизлар ёруғ оламни кўрдик. Бу дунёда неки мартабага эришсак, барчасида уларнинг ҳақлари бор. Ҳатто улар ўзларининг фарзанд олдидаги бурчларини адо қилмасалар ҳам, бизлар уларни фарзанд сифатида қадрлашга мажбурмиз.
Ҳаётда оталик бурчини адо қилмайдиган эркаклар, оналик меҳрини фидо қилмайдиган аёллар топилиб туради. Ҳатто сериаллар таъсирими, охирзамон аломатими, ҳар ҳолда “ўзим учун яшашим керак!” деган шиорлар аёлларда тобора кўпайиб бормоқда, буни тан оламиз. Бироқ улар нодон бўлса, фарзанд ҳам оқпадар бўлиш йўлини ихтиёр қилурми? Эртага нима бўлади, бу аҳволда?
Бугунги кунда барча соҳадаги асосий камчилик ҳар ким бировдан ўз ҳуқуқини талаб қилиб, унинг ҳақ ва ҳуқуқлари ҳақида деярли ўйлаб кўрмаслиги ва бошқалар ўз вазифаларини адо қилмаслиги ҳақида дунё айвонида (ижтимоий тармоқларда) бонг уриб, ўз вазифасини унутиб қўйишлиги бўлиб турибди.
Бу иллат оилада ҳам ўз ҳукмронлигини ўтказмоқда. Аёллар-ку, ожиза, уларни тушунса бўлади. Аммо эрлар ҳам уялмай-нетмай, заррача ор қилмай, бир хотинни йўлга сола олмай ҳокимиятгача боришмоқда.
Ўзим шахсан шундай тадбирларда қатнашганман. Юқори ташкилотларга бориб, “хотиним билан яраштириб қўйинглар” деганларни муҳокама қилганмиз. Уларнинг ишларини маҳалла фаоллари ҳам, масжид ходимлари ҳам ижобий ҳал қилишга ожиз. У тараф ҳам ўз ҳақини талаб қилади, бу тараф ҳам.
Шунингдек, ҳукуматдан ҳақ талаб қилиш ҳам бор. Ўзларини жабрдийда қилиб кўрсатади. Яхшилаб суриштирсангиз, ўзларининг фуқаролик бурчларини адо қилмайди.
Инсон аввало ўз нафси олдида адолатли бўлиши керак. Ана ундан кейин қайсидир сабаблар туфайли муаммоларга дуч келса, майли ҳаққини сўрасин. Аслида ҳамма ўз бурчи ва вазифасига содиқ бўлса, бунчалар муаммолар кўп бўлмас эди. Илло бўлса ҳам онда-сонда учрар эди.
Муқаддас Ислом дини таълимотларида ҳам жаннатдаги олий мартабаларга етишиш учун Аллоҳ таолога ибодат қилиш, бандаларнинг ҳаққига тажовуз қилмаслик шарти бор.
Агар сиз бурчингизни сидқидилдан адо қилсангиз, шунда барака топасиз, иншаАЛЛОҲ.
Улуғбек қори ЙЎЛДОШЕВ