Биз шундай зотларни биламиз. Ҳеч қачон Аллоҳнинг зикридан чалғимасдилар, унутмасдилар. Эркаклари ҳам, аёллари ҳам, шаҳарда яшайдиганлари ҳам, саҳрода яшайдиганлари ҳам, илмсизлари ҳам, олимлари ҳам, қорилари ҳам, жоҳиллари ҳам шундай эди. Улар Аллоҳнинг зикридан асло чарчамасдилар. Бугунчи? Бугун кўпчилик зикрдан вазифаси йўқ, онги бўш ҳолда юрибди.
Сизларга ўзим таниганлар, кўзим билан кўрган, қулоғим билан эшитган зотлар ҳақида айтиб бераман. Шулардан бирлари бобом раҳимаҳуллоҳдир. Бирор вақт Аллоҳнинг зикридан чарчамасдилар. Кечаю кундуз зикр қилардилар. Кечаси одамлар ухлаётганда у киши Аллоҳни зикр қилиб ўтирардилар.
Яна бирлари отамнинг холасининг эри. Бу киши кечаси уйғониб, Аллоҳ хоҳлаганича намоз ўқиб, кейин ўтириб, Аллоҳнинг Китобини тиловат қилар эдилар. Ҳа, намоздан кейин Аллоҳ таолога энг маҳбуб зикрни қиларди, яъни Унинг Каломини тиловат қилардилар. Ундан кейин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга саловот айтар эдилар.
Яна бирлари онамнинг холаси. Аллоҳ таоло у кишини раҳматига олган бўлсин! У киши жуда зокира аёл эдилар. Бизнинг уйимизда яшардилар. Тонгги зикрлари ҳамда кечки зикрлари бор эди. Вафот этишларининг сабаби ҳам кечаси уйғонганларида, уйнинг зинасидан пастга тушаётганларида йиқилиб, шифохонага олиб борилганда вафот этганлар. У киши ҳар куни кечаси Аллоҳ таолони зикр қилиш учун турардилар. Бу аёл оми бўлган, яъни ўқиш-ёзишни билмаган. Қўли билан бирор марта бирор қатор хат ёзмаган. Аммо зикрда бардавом эди.
Кейингиси аёлимнинг бобоси. Бу одам бомдодни ўқигандан сўнг қуёш чиққунича ўрнидан турмай зикрда бардавом бўларди. Мен у кишини кексайган ҳолларида кўрганман. Юришга, туришга қийналадиган киши эдилар. Аммо ўғиллари ва набираларининг айтишича, у киши бу одатни улар ақлларини танигандан бери қилиб келган эканлар. Қуёш чиққач, Зуҳо намозини ўқиб, ана шундан сўнг ўз ишларига кетар эканлар.
Шайхларимиздан бирлари бўлмиш Атийя ҳазратлари бир воқеани айтиб берган эдилар. У киши Мадинада шундай савдогарларни кўрган эканларки, улардан бирининг қўлидан Мусҳаф тушмас экан. Роббининг Китобидан ҳеч узоқлашмас экан. Агар олдига харидор келса, ўқиётган жойига белги қўйиб, харидорнинг ҳожатини чиқариб, кейин яна Қуръонни келган жойидан ўқишни давом эттирар экан.
Одамлар мана шундай эдилар. Бизчи?! Бизга нима бўлди?! Биздан кекса бўлган кишилар енгилмаган, чарчамаган амалларда бизга ўхшаган ёшлар чарчаб, енгилиб қолдилар. Ваҳоланки, ўтган кишилар олим, воиз эмасдилар. Бизга эса илм берилган, нутқ берилган. Шундай бўлсак-да, амалда сустлашиб қолдик. Амал бўлмаса, гапнинг нима фойдаси бор?! Амал бўлмаса, гапиришдан нима кўзда тутилади?!
Саҳрою шаҳарларда яшайдиган, кекса, ожиз, илмсиз, воиз бўлмаган кишилар шундай бўлишган. Шаҳарда яшайдиган, илми бор кишининг зикри бўлмаслиги, ҳар кунлик вазифаси бўлмаслиги мумкинми?! Шуни тасаввур қилса бўладими?!
Имом Шотибий раҳимаҳуллоҳ шундай деганлар: “Қалбдаги ташналикнинг кетиши Аллоҳнинг зикри билан бўлади”.
Агар Аллоҳни зикр қилсанг, қалбинг қонади, ташналиги кетади. Бордию зикр қилмасанг, қалбинг қуриб, қақшаб кетади. Сизлар яхши биласизларки, қалб жасаддаги муҳим аъзо бўлиб, у солиҳ бўлса, бошқа аъзолар солиҳ бўлади, агар у бузилса, жасаддаги барча аъзолар ҳам бузилади.
Аллоҳ таоло Қуръонда “Албатта, Аллоҳнинг зикри буюк ишдир” деган.
Ҳа, Аллоҳнинг зикри барча катта, муҳим ишлардан буюкдир.
Сиз қачон зикр қилишда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга эргашган бўласиз? Қай даражада зикр қилсангиз, Аллоҳни кўп зикр қилувчи саналасиз?
Шу тарзда барча ишлар учун айтиладиган Аллоҳнинг зикрлари бор.
Бир кунда:
- 100 марта АШҲАДУ АН ЛАА ИЛААҲА ИЛЛАЛЛОҲУ ВАҲДАҲУ ЛАА ШАРИЙКА ЛАҲУ ЛАҲУЛ МУЛКУ ВА ЛАҲУЛ ҲАМДУ ВА ҲУВА АЛА КУЛЛИ ШАЙЪИН ҚОДИЙР,
- 100 марта АСТАҒФИРУЛЛОҲ,
- 100 марта СУБҲАНАЛЛОҲИ ВА БИҲАМДИҲИ СУБҲАНАЛЛОҲИЛ АЗИЙМ,
- 100 марта АСТАҒФИРУЛЛОҲА ВА АТУУБУ ИЛАЙҲИ,
- 100 марта ЛАА ИЛААҲА ИЛЛАЛЛОҲ,
- 100 марта СУБҲАНАЛЛОҲ,
- 100 марта АЛЛОҲУ АКБАР,
- 100 марта АЛЛОҲ
Шуларнинг ҳаммасига қанча вақт кетади? Кетса, бир соат кетади. Мусулмон одам шу зикрларни айтишга нега эринади?
Қолаверса, Рамазон ойида бу зикрларнинг савоби, баракаси, таъсири янада кўпроқ бўлади-ку!
Эй Аллоҳ, Сени зикр қилиш, Сенга шукр қилиш ва Сенга гўзал ибодат қилишимиз учун бизга ёрдам бергин!
Шайх Саъийд ибн Муҳаммад Камалийнинг мавъизасидан
Нозимжон Иминжонов таржимаси
Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу ёшлари ўтиб, кексайиб қолган чоғларида Мусҳафи шарифни олиб, йиғлаб туриб шундай дер эдилар: “Жиҳодлар билан овора бўлиб сени ўқий олмай қолдик”.
Бу қандайин гўзал узр! Хўш, биз ўзимизни нима деб оқлаймиз?! Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу шундайин гап айтдилар, аммо биз нима деймиз?! Қиёмат кунида “Қуръони карим ўқишдан сени нима чалғитди?!” – деб сўралсак, нима деб жавоб берамиз?! Токи у бизни зараримизга эмас, фойдамизга ҳужжат бўлиши учун кўксимизга босиб, кечаю кундуз тиловат қилиб бормаймизми?! Ахир Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ таолонинг зикрини лозим тут, Қуръони карим тиловатида маҳкам бўл. Чунки бу сенинг осмондаги руҳинг, ердаги зикрингдир” [1], деганлар.
Қурони карим оятларини тадаббур қилмасдан, маънолари ҳақида фикр юритмаган ҳолда, ҳеч қандай тушунчасиз кўп тиловат қилиш асосий мақсад эмас. Агар инсон бир неча оятни тадаббур қилса, тафсир китобларига мурожаат этса ёки тафсир дарсларига қатнашса, маъноларни ўзлаштирса ва уларга амал қилса, бу иши ўша инсон учун улкан яхшилик, хайр-барака бўлади.
Имом Ғаззолий ҳазратлари бундай дейдилар: “Қуръон сиз сўрашингиз мумкин бўлган ва у сизнинг сўровларингизга жавоб бера оладиган тирик Расулдир. Сиз унга қулоқ солсангиз, у сизни қондиради”.
Қалблари иймон нури ила қоришиб кетган зотлар учун, албатта, Қуръонда шифо бордир. Яна Қуръони каримда саросима, шайтоний васвасалар, нафсу ҳавога эргашишдан сақловчи шифо бор. Қуръон ўқиган пайтимизда бизни фаришталар қуршаб олади ва улар ҳам бизга қўшилиб Раҳмон бўлган Зотнинг оятларига қулоқ тутади. Само фаришталари туни билан Қуръонга қоим бўладиган ер фаришталарига яқинлашадилар. Энди айтинг-чи, одамлар ухлаётган пайтда, тун қоронғусида биз Қуръон тиловат қиляпмизми?! Еру осмонлар Робби бизга қулоқ соладиган даражада оятларини тиловат қиляпмизми?!
Аллоҳ таолонинг шифо оятлари қуйидагилардир:
«...Ва мўмин қавмларнинг кўнгилларига шифо берадир» (Тавба сураси, 14-оят).
«Эй одамлар! Сизга ўз Раббингиздан мавъиза, кўксингиздаги нарсага шифо, мўминларга ҳидоят ва раҳмат келди» (Юнус сураси, 57-оят).
«Биз Қуръонни мўминлар учун шифо ва раҳмат ўлароқ нозил қилурмиз...» (Исро сураси, 82-оят).
«...У иймон келтирганлар учун ҳидоят ва шифодир...» (Фуссилат сураси, 44-оят).
«...Унда (асалда) одамлар учун шифо бордир...» (Наҳл сураси, 69-оят).
«Бемор бўлганимда менга шифо берадиган ҳам Унинг Ўзи» (Шуаро сураси, 80-оят).
Қуръони каримни тиловат қилиш, эшитиш, амал қилиш ва ҳар бир ишда ундаги ҳукмларга таяниб иш кўришдан четлашманг!
Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.
[1] Имом Аҳмад ривояти.