Олимлар рўза тутиш билан минг дардни даволаса бўлади, дейишади. Хусусан, рўза тутган одам ошқозон касалликлари, бўғинлардаги муаммолар, тузлар, тошлар, қон босими ва бошқа кўплаб касалликлардан холос бўлар экан.
Токио технологик университети олими Ёсинори Осуми вақтинчалик очлик, яъни рўзанинг касалликларга даво бўлиши ва танани яшартиришини илмий исботлаган. Япониялик бу олим аутофагия механизмларини кашф этгани учун 2016 йилда тиббиёт ва физиология соҳаси бўйича Нобель мукофоти совриндори бўлди (Аутофагия “ўзини ўзи емоқ” деган маънони англатади).
Аутофагия барча жонли мавжудотларда бўлади. Бу танани кераксиз чиқиндилар, бактериялар ва бошқа ҳужайралардан тозалаш қобилиятидир. Натижада организм нафақат тозаланади, балки эрта қаришдан ҳимоя қилинади, тана ёшаради.
Аутофагия қорин оч бўлганида фаоллашади. Ташқаридан емиш келмаганидан кейин ички манбалар кераксиз чиқиндилар, шунингдек, патоген бактериялар ҳисобидан энергия ишлаб чиқаришни бошлайди. Ҳайратланарлиси, ҳужайралар Аллоҳ иродаси билан шундай яратилганки, улар ўзларини ўзлари тозалаб туриш қобилиятига эга.
Мутахассисларнинг фикрича, инсон тўқ юрганда ҳужайралар фаол ишламас экан. Бу танамизда шлак ва кераксиз чиқиндилар йиғилишига сабаб бўлади. Оқибатда турли касалликлар урчийди. Инсон оч бўлганида ҳужайралар ўзини-ўзи тартибга солиш учун фурсат бўлади.
– Рўзадор одам оч қолганида организмидаги ҳужайраларнинг нобуд бўлган қисмлари утилизация қилинади, – дейди Тошкент тиббиёт академияси тадқиқотчиси Элёрбек Раҳматуллаев. – Организм барча инфекция ва токсинлардан тозаланади. Инсон организми оч қолганда ҳужайралар ичкарида тўпланиб қолган ахлатлар, ёғлар, шлаклар, гижжалар, хавфли ҳужайраларни “ёқиб” энергия ишлаб чиқаради. Шунингдек, эски ҳужайралар емирилиб, янгилари пайдо бўлишига замин яратади. Яна бир мисол, рўзадор одамнинг ошқозон ва ичак фаолиятида ўт суюқлиги камайиши кузатилади. Бу аъзоларида яраси бор кишилар дардига даво бўлади.
Кембриж университети ва Британия илмий-тадқиқот институти молекуляр нейрогенетика бўйича профессори Д.Рубинштейннинг сичқонлар устида ўтказган тажрибаларидан маълумки, уларда 24 соатлик очликдан сўнг мия ва бошқа бир қанча органлар, жумладан, жигар фаолияти яхшиланган. Тадқиқот очликдан фойдаланган ҳолда олиб борилди ва бу жараёнда ҳайвонлар узоқ яшади, соғломлашди.
Мутахассиснинг айтишича, агар саҳарлик ва ифторликда меъёрий тарзда, соғлом овқатланиш талабларига риоя қилган ҳолда рўза тутсак организмдаги касалликларга қарши иммунитетни кучайтириш, семизликка қарши монелик пайдо қилиш, тўқималарда тўпланиб қолган ортиқча моддалар ҳамда тузларни ҳайдашга ёрдам берган бўлар эканмиз.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Рамазон ойида хуфтон намозидан сўнг адо қилинадиган таровеҳ намози суннати муаккададир. Эркаклар масжидда жамоат билан ўқиса, аёллар уйида адо қилади. Баъзи фуқаҳолар: «Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадисда айтган Рамазондаги тунги ибодатдан мақсад таровеҳ намозидир», дейишган.
Таровеҳ намози йигирма ракатдир. Ушбу йигирма ракатни ўнта салом ва бешта тарвиҳа (дам олиш)да адо қилинади. Ҳар икки саломдан сўнг дам олинади.
Тўрт мазҳаб уламолари таровеҳнинг йигирма ракат эканлигига бу ҳадисларни далил қилишган: Соиб ибн Язид розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Умар розияллоҳу анҳунинг даврларида Рамазон ойида саҳобалар таровеҳни йигирма ракат ўқишарди» (Имом Байҳақий ривояти).
Абдулазиз ибн Рофеъ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Мадинада Убай ибн Каъб Рамазон ойида одамларга йигирма ракат (таровеҳ) намозини ўқиб берарди ва витрни уч ракат ўқирди».
Ибн Қудома раҳматуллоҳи алайҳ «Муғний» номли китобларида таровеҳ намозини йигирма ракатлигига ижмо қилинганини келтиради ва Имом Моликнинг «Таровеҳ ўттиз олти ракатдир», деган сўзларига раддия сифатида бундай ёзади: «Рамазон ойида қоим бўлиб ўқиладиган таровеҳ намози йигирма ракатдир. Ушбу намозни биринчи ўқиган одам Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламдирлар. Ушбу намозни Умар розияллоҳу анҳу жорий қилган, дейилишининг сабаби эса, у киши Убай ибн Каъбни имом қилиб, бу намозни жамоат бўлиб ўқишни жорий қилган биринчи шахс ҳисобланадилар.
Али розияллоҳу анҳу халифалик даврларида Рамазон ойида масжидлар олдидан ўтиб кетаётганларида уларнинг шамчироқлар ила ёритилганини кўриб: «Бизнинг масжидларимизни ёритган Умарнинг қабрини Аллоҳ ёритсин», деб дуо қилганлар. (Яъни Умар (розияллоҳу анҳу)нинг қилган ишларини маъқуллаганлар.)»1
Миср, Мағриб, Ливия, Қувайт, Қатар, Сурия, Покистон, Ҳиндистон каби ўлкалардаги деярли барча масжидларда таровеҳ намозини йигирма ракат ўқишади.
Юқорида айтиб ўтилган маълумотлардан ер юзидаги барча мусулмонлар таровеҳни йигирма ракат ўқишлари аён бўлади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзларининг муборак ҳадисларида: «Менинг умматим залолатда жамланмайди», деганлар. Демак, таровеҳни йигирма ракат ўқиш суннат ҳисобланади.
Одилхон қори ЮНУСХОН ўғли
1 Ибн Қудома. “Муғний фи фиқҳил Ҳанбалий”. 2-жуз. 167-бет.