Она меҳри, заковати, фидойилиги… Бу фазилатлар ҳақида китоблар ёзилган, ашъорлар битилган… Бола парвариши, тарбияси, унинг билимли, интизомли, ҳунарли қилиш чоралари босқичма-босқич ўргатилган. Бугунги ахборот асрида бу мавзуда истаганча маълумот топиш мумкин: боланинг ривожланиш босқичи, кунма-кун, қадамма-қадам қандай парвариш қилинади, неча ёшида нима ўргатилади… Бола психологияси қандай? Унга нима дейиш мумкин-у, нимани айтмаслик лозим…
Бироқ, шунга қарамай, бир пайтлар – ўша қадим замонлардагидек зукко, одоби гўзал болаларни етиштириш ҳеч кимнинг қўлидан келмаяпти. Бухорийлар, Термизийлар, Ибн Синолар, Замахшарийлар… Нега ўзи эгаллаган соҳада карвоннинг энг бошида туриш билан бирга, комил мўминлик ҳаётини яшай оладиган, Аллоҳга чин бандалик қиладиган мукаммал шахсларни тарбия қилолмаяпмиз?! Бугун тарбия борасида кўплаб манбаларда болалар ҳамма пайт яхши кўрилиши, уларга ҳеч қачон жаҳл қилинмаслиги кераклиги, уларга кўпроқ диққат-эътибор қаратилиши даркорлиги айтилмоқда. Замонавий педагогика эса фарзандни шаҳзода ёхуд маликадек ардоқлашни, шароитлар яратилишини тарғиб этмоқда. Тан олиб айтиш керакки, бу тарбия услублари ўзини оқламади. Уларга амал қилинганда, ўзидан бошқани ўйламайдиган, худбин, манфаатлар ортидан чопадиган, жонини койитмай кун кўриш пайида бўладиган бир авлод етишиб чиқмоқда. Афсуски, исломий эътиқоддаги оилалар ҳам бу каби фикрлардан таъсирланмоқдалар ва мусулмонларнинг фарзандлари ҳам гўзал аҳлоқдан йироқлашмоқда.
Бироқ мазкур замонавий фикрлар, психологлик қарашлар ва педагогик тадқиқотлар ўзини оқлай олмади. Шундай экан, аждодларимизнинг тажрибадан ўтган, ўзини оқлаган тарбия усулларига, яъни болаларимизни Қуръони Карим ва ҳадиси шарифга кўра тарбиялашга қайтишимиз лозим.
Болаларни яхши кўриш, уларга шафқат кўрсатиш керак. Шу билан бирга бир имтиҳон воситаси эканликлари учун уларни назорат ҳам қилиш керак. Яъни, Аллоҳ Таоло бола тарбияси борасида ҳам биз учун бир мезон бўладиган ишоратларни кўрсатган. Қуръон билимларига суянган ҳолда Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг бола тарбиясига қандай ёндашганларини ўргансак, инсон фитратини камол топтиришда хатога йўл қўймаймиз, инша Аллоҳ.
“Ислом нури” газетасининг 2020 йил, 7-сонидан
Сўнгги йилларни ўз ичига олган давр илмий ва эксперт доиралар томонидан Ўзбекистон тараққиётининг янги босқичи деб аталмоқда. Ушбу қисқа вақт ичида Ўзбекистонда турли соҳаларда амалга оширилган ислоҳотлар давлат ва жамиятнинг жадал ривожланишига эришиш, халқ фаровонлиги ва осойишталигини таъминлашга хизмат қилмоқда.
Ўтган қисқа вақт давомида Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев томонидан диний-маърифий соҳа фаолиятини тубдан такомиллаштиришга қаратилган муҳим ташаббуслар илгари сурилди. Биринчидан, 2016-йилнинг 18-октабрида Тошкентда Ислом ҳамкорлик ташкилоти Ташқи ишлар вазирлари кенгаши 43-сессияси йиғилишида Ўзбекистон Президенти томонидан Самарқандда Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марказини ташкил этиш ташаббуси илгари сурилди.
Иккинчидан, Ўзбекистон Республикаси Президенти 2017-йилда Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеясининг 72-сессиясида иштирок этиб, халқаро майдонда ислом динига нисбатан кузатилаётган бир ёқлама салбий муносабатга нисбатан ўзининг қатъий позициясини мухтасар ифода қилиб, жумладан шундай деди: “Биз муқаддас динимизни зўравонлик ва қон тўкиш билан бир қаторга қўядиганларни қатъий қоралаймиз ва улар билан ҳеч қачон муроса қила олмаймиз. Ислом дини бизни эзгулик ва тинчликка, асл инсоний фазилатларни асраб-авайлашга даъват этади”.
Бирлашган Миллатлар Ташкилотида Ўзбекистон раҳбари жаҳон ҳамжамиятига Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказини ташкил этиш лойиҳаси ҳақида сўзлади. Ислом цивилизацияси маркази ўз ғояси ва аҳамиятига кўра бетакрор лойиҳа бўлиб, ислом динининг илмий-маънавий бойлиги, бунёдкорлик салоҳиятини намойиш этишга қаратилган.
Ғайрат РАСУЛОВ,
Ўзбекистон халқаро ислом академияси
“Ислом тарихи ва манбашунослиги ИРCИCА” кафедраси мудири