10 Декабр, 2025, 19 Жумадул сони, 1447
10 Декабр, 2025, 19 Жумадул сони, 1447
Имом Бухорий Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ солаллоҳу алайҳи васаллам: “Қачонки омонатлар зое бўлса қиёматни кутавер”, дедилар. У: “Ё Расулуллоҳ, унинг зое бўлиши қандай?” деди. “Қачонки ишлар ўз аҳлидан бошқага ўтказилса, қиёматни кутавер”, дедилар.
Бундан Қуръон, ҳадис, фатво кабилар жуда катта омонат эканини ҳамда бу муборак омонатларни зое қилиш Қиёматнинг аломатларидан эканини билишимиз лозим. Шу билан бирга бу омонатлардан кимнингдир ёки муайян бир сиёсий тоифанинг манфаатлари йўлида фодаланиш ҳам катта ҳиёнат ва омонатни зое қилишдир.
Муҳаммад Шайбоний раҳматуллоҳи алайҳ: “Ҳадисни фиқҳсиз амалиётга қўллаб бўлмайди, фиқҳ ҳам ҳадисга асосланмай мавжуд бўлмайди”, дейдилар.
Имом Шотибий раҳматуллоҳи алайҳ эса: “Албатта, динда шиддат ва чуқур кетиш ҳалокатдир. Чунки фатво сўровчини машаққат ва танглик тарафига олиб борилса, унга дин ёмон кўринади ва охират йўлига юришдан кесилиб қолади”, дейдилар.
Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳу “Илм учтадир: гапирувчи Китоб (яъни Қуръон), Суннат (собит ҳадис) ва “билмайман” деганлар.
Эътибор қиладиган бўлсак, Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳудек Аллоҳ таолонинг Китобини ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларини жуда яхши биладиган зот, ўз ўрнида билмаган нарсаларини дарҳол тан олиб «билмайман», дейиш билан фахрланар эди.
У киши “Билмайман”ни илмнинг учдан бири демоқдалар. Лекин ҳозирги кунда баъзи бир кимсалар кибр ва одамларнинг олдида гўёки обрўси тушиб қолишидан қўрқиб ва “Мен ҳақимда нима деб ўйлашади”, деган хавотир билан илмсиз равишда фатво беришга журъат қилишмоқда.
Ибн Асокир раҳимаҳуллоҳ Али ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким илмсиз равишда фатво берса, уни Осмон ва Ер фаришталари лаънатлашади”, деганлар.
Демак, бундан англашимиз лозимки, илмсиз ҳолда фатво бериш гуноҳи кабира – катта гуноҳлардан биридир.
Бугунги кунда ҳам ўтмишда бўлгани каби мужтаҳидлик мартабасига эришиш мумкинлиги тўғрисида турли фикрлар мавжуд. Шундай бўлса-да, ҳар қандай ҳолатда ҳам бирор бир масалага ҳукм чиқариш зарур бўлса, аввало мазҳаблар таълимотига таянишимиз лозим бўлади. Агарда муайян масаланинг ечими уларнинг бирортасида ҳам топилмаса, мусулмонларга осонлик ва қулай шароит яратиш нуқтаи назаридан муфтийлар томонидан фатволар чиқарилиши вожиб бўлади.
Давоми бор.
Манбалар асосида
Акмалхон Аҳмедов тайёрлади
«Мусулмон Умматининг Буюк Ғалабага ва Ватан ҳимоясига қўшган ҳиссаси: тарих сабоқлари ва замонавий муаммолар» номли Астрахандаги II Халқаро илмий-диний конференцияда
Диний идорамиз вакили иштирок этди
Халқаро анжуманда Жанубий федерал округ, Кавказ орти ва Яқин хориж диний арбоблари ҳамда давлат ҳокимияти органлари вакиллари, илмий ва эксперт жамоатчилиги, таълим муассасалари, олийгоҳлар ўқитувчилари ва талабалари, Россия ҳарбий қисмининг раҳбарлари, Россия Федерацияси субъектларидан диний ва жамоат арбоблари, анъанавий конфессиялар диний пешволари ва кўплаб оммавий ахборот воситалари вакиллари иштирок этдилар.
Форум Ғалабанинг 80 йиллиги ва “Ватан ҳимоячилари” йили доирасида ўтказилишини инобатга олган ҳолда, унинг иши давомида мусулмон уламоларининг фуқаролик жамиятини жипслашишдаги роли, шунингдек давлатларимиз тараққиётининг муҳим тарихий босқичларида диний арбобларнинг давлат сиёсатига қўшган ҳиссаси муҳокама қилинди.
Халқаро форумда маъруза учун сўз берилган Диний идорамиз вакили Иброҳимжон домла Иномов Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг саломлари ва дуои-хайрларини ҳурмат билан етказди.
Астрахан давлат университетида талаба ёшлар билан учрашувда Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили “Ота-онани рози қилиш – фарзандлик бурчи”, “Ақидада адашмайлик!”, “Ижтимоий тармоқлардан фойдаланиш одоби” мавзуларида тўхталиб ўтди.
Турли хил диний оқимлардан эҳтиёт бўлиш зарурлиги – ҳам шариат буйруғи, ҳам замон талаби, ҳам давр эҳтиёжи эканлигига эътибор қаратилиб, кенг тушунчалар берилди.
Халқаро конференция доирасида Россия мусулмонлари Марказий Диний идораси раиси, Муфтий Талгат Сафа Таджуддин ҳазратлари Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили билан учрашув ўтказди.
Суҳбат давомида ташриф учун миннатдорлик изҳор этиб, ўзининг энг катта ва илиқ самимий саломларини, энг яхши тилак ва хайрли дуоларини Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларига албатта етказишни бир неча бор таъкидлаб ўтди.
Россия мусулмонлари Марказий Диний идораси раиси, Муфтий Талгат Сафа Таджуддин ҳазратларининг Ўзбекистонга, Бухорога, Ўзбекистон халқига меҳри ўзгача баланд эканлиги кўзларида ёш билан меҳр ила ифода этди.
Учрашув давомида Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг ҳам саломлари делегациямиз аъзоси томонидан ҳурмат билан етказилди.
Хизмат сафари давомида конференция иштирокчилари, хорижий меҳмонлар, ватандошларимиз ҳамда маҳаллий фуқаролар ва расмий ташкилотлар масъуллари билан бўлган суҳбатларда делегациямиз вакили томонидан бугунги кундаги мамлакатимиздаги қилинаётган ишлар тўғрисида тўхталиб, давлатимиз ва ҳукуматимиз томонларидан юрт тинчлиги, халқ фаровонлиги ва саломатлиги, динимиз камолоти, масжиду-мадрасаларимиз ободлиги учун беҳисоб даражада ишлар олиб борилаётганлигини ёритиб, бугунги кундаги мамлакатимиздаги ҳамма соҳаларда, айниқса диний соҳада жуда ҳам катта ислоҳотлар, мисли кўрилмаган янгиликлар тўғрисида хабар бериб ўтилди.
Астраханда ўтказилган «Мусулмон Умматининг Буюк Ғалабага ва Ватан ҳимоясига қўшган ҳиссаси: тарих сабоқлари ва замонавий муаммолар» номли II Халқаро илмий-диний конференция Россия Федерациясининг кўплаб марказий, ҳудудий ва маҳаллий оммавий ахборот воситаларида ёритиб борилди.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 