Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Аллоҳнинг чиройли исмлари бор. У билан дуо қилинглар” (Аъроф сураси, 180-оят).
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ таолонинг тўқсон тўққизта – бир кам юзта исми бор. Ким уларни ихсо қилса (ёд олса), жаннатга киради. Аллоҳ тоқдир, тоқни яхши кўради”, дедилар (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).
Уламоларимиз ушбу хадисда келган “ихсо” калимасини факатгина ёдлаш эмас, балки “унинг маъноларини билиб, тафаккур килиш ва унга мувофиқ гўзал хулқ билан хулқланиш лозим”, деганлар.
Лекин бу исм-сифатлар араб тилида бўлгани учун маъноларини англаб, тафаккур килиш бизга кийинчилик туғдиради. Шунинг учун хам уларнинг маъноларини билиш ва уни сиз азизларга етказиш максадида маърифат гулшанига сафар килишга карор килдик.
АЛЛОҲ ТАОЛОНИНГ ГЎЗАЛ ИСМЛАРИ:
اللهُ
Бутун оламларни яратган Холиқ, барча махлуқот ва мавжудот сиғинадиган ягона маъбуд Исми Зотидир. У Зотдан бошқага нисбатан бу исм ишлатилмайди.
الرَّحْمَنُ
Бу сифат фақат Аллоҳга хос бўлиб, барчага кофирга ҳам, мўминга ҳам меҳрибон ва неъмат берувчи маъносини англатади. Раҳмон сифатини Аллоҳ таолодан бошқа ҳеч кимга нисбатан ишлатиб бўлмайди.
الرَّحِيمُ
Бу сифат хосроқ бўлиб, қиёмат куни фақат мўминларга раҳм қилувчи маъносини англатади.
المَلِكُ
Мулк (ҳақиқий подшолик) Уникидир. Ундан ўзга эга йўқ. Шунинг учун бандалар фақат Унга ибодат қилишлари лозим.
القُدُّوسُ
Барча айблардан холи, нолойиқ сифатлардан пок. Мутлақ поклик Аллоҳнинг ўзигагина хосдир.
السَّلَامُ
Барча нуқсонлардан саломат. Шунингдек, тинчлик, хотиржамлик ва роҳат берувчи.
المُؤْمِنُ
Иймон ва омонлик берувчи.
المُهَيمِنُ
Ҳамма нарсани қамраб олувчи. Аллоҳ бандаларнинг барча ҳолатларига гувоҳ бўлиб туради. Ундан ҳеч нарса махфий қолмайди.
العَزِيز
Барчанинг устидан ғолиб. Ундан бирор нарса ғолиб келолмайди.
الْجَبَّارُ
Яратганларининг ишларини ислоҳ этувчи, нуқсонларини тузатувчи.
المُتَكَبِّرُ
Кибриёси ва улуғлиги беҳад. Ҳамма нарсадан улуғ.
الخَالِقُ
Оламдаги ҳамма нарсани ўз хоҳишига кўра яратувчи, мутлақ вужудга келтирувчи.
الْبَارِئُ
Йўқдан пайдо қилувчи, вужудга келтирувчи.
المُصَوِّرُ
Маҳлуқотларнинг сувратини шакллантирувчи, ҳар бир нарсага ўзига хос суврат берувчи.
الغَفَّارُ
Бандаларининг айбини ўз фазли ила кечиб юборувчи, мағфират қилувчи.
القَهَّارُ
Барча махлуқотларини ўз ҳукмига юритиб ва қудрати ила бўйсундириб турувчи.
الوَهَّابُ
Неъматларни беҳисоб берувчи.
الرَزَّاقُ
Кўплаб ризқ берувчи.
الفَتَّاحُ
Кўплаб нарсаларни очувчи. Ўз раҳмати хазинасини бандаларга очувчи.
العَلِيمُ
Ҳар бир нарсани билувчи. Бўлган ва бўладиган, аввалги ва охирги, зоҳир ва ботин нарсаларнинг барчасини билувчи.
القَابِض
Руҳларни қабз қилувчи. Хоҳлаган кишисининг ризқини қабз қилувчи. Қалбларни қабз қилувчи.
البَاسِط
Хоҳлаган бандасининг ризқини, (руҳини) қалбини кенг қилувчи.
الخَافِض
Пасайтирувчи. Кофир ва фосиқларнинг мартабасини хор-зор қилиб пасайтиради.
الرَافِع
Кўтарувчи. Мўмин ва тақводорларнинг мартабасини азизу мукаррам қилиб кўтаради.
المُعِزُّ
Азиз қилувчи. Кимни хоҳласа тўғри йўлга солиб азиз қилади.
المُذِلُّ
Хор қилувчи. Кимни хоҳласа хор қилади.
السَّمِيعُ
Ҳар бир нарсани эшитувчи.
البَصِيرُ
Ҳар бир нарсани кўрувчи.
الحَكَم
Адолатли ҳукм қилувчи.
العَدْل
Мутлақ адолат қилувчи.
اللَّطِيفُ
Ўта лутф кўрсатувчи. Барча нарсаларнинг нозик ва дақиқ жойларигача билувчи.
الخَبِيرُ
Ҳамма нарсадан ўта хабардор.
الحَلِيمُ
Ғазаби қўзимайдиган ва иқоб қилишга шошилмайдиган.
Даврон НУРМУҲАММАД
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
“Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ичимликда уч марта нафас олар эдилар” (Имом Муслим ривояти).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бирортангиз тик туриб ичмасин”, дедилар (Имом Муслим ривояти).
Доктор Абдураззоқ Киляний айтади: "Сувни ўтириб ичиш соғлиқ учун фойдалидир. Бунда инсоннинг ошқозони тинч ва бўшашган ҳолатда бўлади, бу эса ўз навбатида сувни ошқозонга ҳеч қандай тўсиқларсиз тўғри келиб тушишини таъминлайди. Ўтириб ичилганда сув аввал ошқозонга тушиб, кислотали муҳит билан қоришади, сўнгра организмдаги микробларни тозалайди ва ўн икки бармоқ ичакка ўтади. Бу инсон организмини турли касалликлардан ҳимояланашига сабаб бўлади. Инсон тик туриб сув ичганда эса, сув тўғридан-тўғри ўн икки бармоқ ичакка ўтиб кетади. Бу инсон саломатлиги учун зарарлидир".
“Албатта, Аллоҳ таоло банда таом еб Унга ҳамд айтганидан, ичимлик ичиб, Унга ҳамд айтганидан рози бўлади” (Имом Муслим ривояти).
Даврон НУРМУҲАММАД