19 Сентябр, 2024, 16 Рабиъул аввал, 1446
19 Сентябр, 2024, 16 Рабиъул аввал, 1446
Ўзбек ва қирғиз халқи азалдан яхши қўшни бўлиб бир-бирига йўлдошу қўлдош бўлиб яшаб келган. Бу халқларнинг илдизини суриштириб бораверсангиз, томири бир чиқади. Шунинг учун боболаримиз қону қондош бўлиб қуда-андачилик қилиб аҳил-иноқ ҳаёт кечирган.
Икки давлатнинг улуғ адиблари Чингиз Айтматов ва Шароф Рашидовнинг қалин дўст бўлгани ҳам ана шу руҳий яқинлик тимсолидир.
Ўзбекистон ва Қирғизистон мустақилликка эришгач, икки давлат ўртасида дипломатик муносабатлар ўрнатилди. 1992 йилнинг июлидан Тошкентда Қирғизистон элчихонаси, 1998 йилнинг октябридан Бишкекда Ўзбекистан элчихонаси фаолият юритмоқда. 1996 йил 24 декабрда икки давлат ўртасида имзоланган «Абадий дўстлик тўғрисида»ги шартнома давлатлар ўртасидаги муносабатларнинг шартномавий-ҳуқуқий асоси ҳисобланади. Давлатлар ўртасида гуманитар соҳадаги ҳамкорлик ана шу шартнома, 1994 йилнинг 16 январида имзоланган Маданият, соғлиқни саклаш, фан, таълим, туризм ва спорт бўйича ҳамкорликни чуқурлаштириш тўғрисидаги ҳукуматлараро битим, 1996 йил 24 декабрда имзоланган Маданий ҳамкорлик тўғрисидаги муассасалараро битимга мувофиқ амалга оширилади. 2005 йилгача икки давлат ўртасида икки томон учун аҳамиятли бўлган 181 ҳужжат имзоланган.
Аммо кейинги йилларда трансчегаравий дарёлардан фойдаланиш масаласида икки давлат ўртасида бир озгина тушунмовчиликлар бўлиб ўтган эди.
Айни кунларда бир-бирини соғиниб қолган халқларнинг алоқалари яна эски узанига тушиб кетмоқда. Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев таклифига биноан Қирғизистон Республикаси Президенти Сооранбай Жээнбеков бугун расмий ташриф билан мамлакатимизга келди.
Сооронбой Жээнбековнинг Қирғизистон Президенти сифатида Ўзбекистонга ташриф буюришида жуда ҳам катта тарихий аҳамиятга эга.
“Қирғизистон – бизнинг яқин қўшнимиз. Шунинг учун бизнинг орамизда ҳеч қандай чегара бўлиши керак эмас. Биз бир-биримизга қалбимизни, бағримизни очдик. Шу боис бугун қандай масала бўлса, ечилиши лозим”, деди юртбошимиз.
Ўз навбатида, Сооронбой Жээнбеков Шавкат Мирзиёевга Ўзбекистонга таклиф этгани учун миннатдорлик билдириб, Қирғизистон халқи номидан чуқур ҳурмат ва эҳтиром изҳор этди. Шу билан бирга “Сиз мамлакатларимиз ўртасидаги давлат чегарасини чинакам дўстлик, яхши қўшнилик ва шериклик чегарасига айлантирдингиз”, деб Давлатимиз раҳбарининг яқин қўшниларимиз билан олиб бораётган дўстона сиёстига юқори баҳо бериб ўтди.
Геополитик нуқтаи назардан Ўзбекистон Марказий Осиёнинг қоқ марказида жойлашган. Аҳолисининг нуфузи, қишлоқ хўжалиги инфратузилмасининг яхши ривожлангани, кончилик саноати, ишлаб чиқариш салоҳияти каби масалаларда минтақада етакчи давлат ҳисобланади. Шунингдек, қирғизистонликлар Ўзбекистон автосаноати, қишлоқ хўжалиги техникаларига ҳам қизиқиш билдирмоқда. Қўшни Қирғизистонда ҳам фойдали қазилмалар: нефть, газ, қўнғир кўмир ва тошкўмир, олтин, темир, алюминий, вольфрам, мис, қалай, симоб, қўғошин-рух, сурма рудалари конлари мавжуд.
Ана шу ишлаб чиқариш қувватидан, табиий бойликлардан унумли фойдаланиш учун кучларни бирлаштириш керак. Шунинг учун ҳам президентлар ушбу ташриф савдо-иқтисодий, транспорт-коммуникациялари ва маданий-гуманитар ҳамкорликни ривожлантириш, давлат чегараларини делимитация қилиш борасидаги ишларни якунига етказиш, янги ўтказиш пунктлари очиш ва уларнинг самарали фаолият юритишини таъминлаш, сув ресурсларидан оқилона фойдаланиш масалаларини муҳокама қилиш учун яхши имконият эканини таъкидладилар.
Ўзбекистон ўз ташқи сиёсатида аввало қўшни давлатлар билан муносабатларни ривожлантиришга устувор аҳамият қаратмоқда. Кейинги даврда Марказий Осиё мамлакатлари ўртасидаги интеграция жараёнлари ва шериклик алоқалар фаоллашаётгани бунинг ёрқин далилидир. Жумладан, Қирғизистон Республикаси билан алоқалар ҳам янги мазмун билан бойиб бормоқда. Парламентлар, турли вазирлик ва идоралар, ҳудудлар ўртасидаги борди-келдилар кенгаймоқда.
Музокарада Президент Сооронбой Жээнбеков Қирғизистон Ўзбекистон Республикасининг Марказий Осиё давлатлари раҳбарларининг мунтазам маслаҳат учрашувларини ўтказиш тўғрисидаги ташаббусини қўллаб-қувватлашини яна бир бор қайд этди.
Дарҳақиқат, бугун бутун дунёда минтақалар жипслашиб ўзларининг ички имкониятларидан фойдаланишга ҳаракат қилмоқда. Халқаро сиёсатда шу структура ўзини оқламоқда. Шундай экан, нега Марказий Осиё минтақаси давлатлари жипслашмаслиги керак. Ўзбекистон Республикасининг Марказий Осиё давлатлари раҳбарларининг мунтазам маслаҳат учрашувларини ўтказиш тўғрисидаги ташаббуси энг оқилона таклифдир. Чунки минтақани ривожлантиришнинг энг оптимал йўли – шу йўлдир.
18 октябрда пойтахтдаги Симпозиумлар саройида бўлиб ўтган “Ислом ҳамжиҳатлиги: Ўзбекистон ва Озарбайжон мисолида” мавзуида илмий-амалий конференцияда қатнашган Қирғизистон Республикаси муфтийси Максатбек Токтомешов:
– Бу анжуманга келганларнинг аксари бир-биримизни танидик. Чунки илгари муфтиятимиз битта эди. Бизнинг ота-боболаримиз шу маконда – Тошкентда, Бухорода таълим олган. Биз ўз мамлакатимизда янги диний таълим муассасалари очишни режалаштиряпмиз. Аммо ҳозирги вақтда ана шу заминдаги ўқув даргоҳларидан фойдаланмоғимиз керак. Негаки, бу ерда азалий диний тажриба, катта илмий база бор. Ҳозир анжуманда ўтириб ана шуларни ўйладим. Анжуман ана шу илиқ муносабатларимизни қайта тиклаш сари қўйилган дадил қадам бўлди, – деган эди.
Бугунги икки томонлама ҳам манфаатли, ҳам дўстона алоқаларнинг мустаҳкамланиши халқларимиз фаровонлиги, осойишталиги учун қуйилаётган муҳим қадамлар ҳисобланади. Қирғизистон Республикаси янги Президентининг мамлакатимизга ташрифи муносабатларимизни янги босқичга олиб чиқишига хизмат қилади. Шу сабабдан ҳам мазкур ташрифни икки халқ хурсандчилик ва катта умидлар билан кузатиб бормоқда.
ЎМИ матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Қиз бола бажара оладиган энг яхши иш – оддий (қилиш осон), доимий (қиз бола бутун умр, узлуксиз, ҳар куни қила оладиган), яхши таъсир кўрсатадиган, кўплаб савоб келтирадиган ишдир.
Биз бу сифатларни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сўзларидан, у зотнинг уйларидаги ҳолатлардан ўргандик.
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳ учун энг суюкли амал – оз бўлса ҳам, бардавом амалдир», дер эдилар». Имом Муслим ривоят қилган.
Кичик бўлса ҳам, бардавом, мунтазам, доим қилинган ишлар кўп бўлса ҳам, бардавом бўлмаган ишдан яхши экан. Демак, савоб олиш учун, Аллоҳ бизни яхши кўриши учун фақат катта, кўп ишларни қилишга мажбур эмас эканмиз. Роббимизга биз қиладиган ишнинг катта-кичиклиги эмас, бардавом қилиниши суюкли экан. Кичик бир яхши амални ҳам доим, ҳар куни, канда қилмай бажарсак, Роббимизга суюкли бўлаверар экан.
Саҳоба ва тобеъинлар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга эргашиш, ўрнак олиш учун у зотнинг кундалик ишларини, феълларини билишга жуда қизиқишар эди.
Буюк тобеъинлардан Масруқ ибн Аждаъ роҳимаҳуллоҳдан ривоят қилинади:
«Оиша розияллоҳу анҳодан «Расулуллоҳ қандай амални яхши кўрар эдилар?» деб сўрасам, «Доимий амални», дедилар.
Бошқа ривоятда Оиша розияллоҳу анҳо: «Расулуллоҳга энг суюкли амал – давомли бажариладиган амал эди», деганлар. Имом Бухорий ривоят қилган.
Яна бир тобеъин – Алқама ибн Қайс ҳам Нахаъийдан шунга ўхшаш ривоят келтирган:
«Мўминларнинг онаси Оишадан «Расулуллоҳнинг амаллари қандай эди?» деб сўраган эдим, «Расулуллоҳнинг амаллари дийма эди», дедилар».
Араблар «дийма» деб чақмоқсиз, момақалдироқсиз, узоқ ва сокин ёғадиган ёмғирни айтишади.
Оиша розияллоҳу анҳо айтадилар:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳар бир ишни мукаммал бажарар эдилар. Бетоб бўлиб ёки чарчаб ухлаб қолиб, тунги намозларини ўқий олмай қолсалар, кундузи ўн икки ракъат қилиб ўқиб қўяр эдилар». Имом Муслим ривояти.
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам қайси ишга кўл урмасинлар, уни мукаммал бажарар эдилар, уни пухта, эътибор билан адо этар эдилар, энг асосийси – ўша ишда бардавом бўлар эдилар. Оиша онамиз бунга ҳаётий мисол келтириб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳар куни кечаси нафл намоз ўқиганларини, бирор марта қолдирмаганларини айтяптилар. Мабодо беморлик ёки чарчоқ туфайли ўқий олмай қолсалар, худди сиз билан биз фарз намознинг қазосини ўқигандек, кундузи ўн икки ракъат қилиб ўқиб қўяр эканлар. Бир амални давомий қилиш, уни бирор марта ҳам қолдирмасликка уринишнинг энг ёрқин мисоли мана шудир.
Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам саҳобаларининг ҳолатини доим назорат қилардилар, бир ишни бардавом қилган одамни мақтар эдилар, бирор ишни бир муддат қилиб, кейин ташлаб қўядиган кишини койир эдилар.
Абдуллоҳ ибн Амр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Аллоҳнинг Расули соллаллоҳу алайҳи васаллам менга «Тунги намозни баъзан ўқиб, кейин ташлаб қўядиган Фалончи каби бўлмагин!» деганлар». Имом Бухорий ривояти.
Энди сизга бир савол:
Ҳаётингизда давомли, узлуксиз қиладиган бирор ишингиз, яхши амалингиз борми?
Абдуллоҳ Абдулмуътий, Ҳуда Саъид Баҳлулнинг
“Қулоғим сенда қизим” китобидан Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ таржимаси.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 