03 Июл, 2025, 8 Муҳаррам, 1447
03 Июл, 2025, 8 Муҳаррам, 1447
Танловга!
Рўза тутмасликка сабаб бўлувчи узрлар
Ҳукмларининг енгиллиги ва буйруқларининг мослашувчанлиги борасида Ислом диннинг катта устунлиги Рўзада ўз аксини топган. Ва шунингдек, Аллоҳ таолонинг рўза оятида:
يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ
“Аллоҳ сизларга енгилликни хоҳлайди ва сизларга қийинчиликни хоҳламайди.” (Бақара сураси 185- оят) - дейишлиги билан Ислом нақадар енгил эканлиги намоён бўлади.
Шунинг учун, рўза тутишлик машаққатли ёки узрли бўлган ҳолларда рўза тутмаслик жоиз бўлади. Бундай ҳолатлар эса 2 турга бўлинади:
1)Рўза тутмасликни мубоҳ қилиб, қазосини вожиб қилувчи ҳолатлар.
2)Рўза тутмасликни мубоҳ қилиб, фидяни вожиб қилувчи ҳолатлар.
1) Рўза тутмасликни мубоҳ қилиб, қазосини вожиб қилувчи ҳолатлар:
-Сафар. Ислом ўз шаҳридан шаръий сафар масофасича узоқда бўлган мусофир кишига рўза тутмасликка рухсат беради.
-Касаллик. Бемор – касаллиги зиёда бўлиб кетишидан қўрқса, рўза тутмаслик жоиз бўлади.
- Ҳомиладор ва эмизикли аёл. Ҳомиладор ёки эмизикли аёл - ўзидан ёки фарзандидан хавфсираса, Ислом бундай муслимага рўза тутмасликка рухсат беради.
- Ҳалок бўлишдан хавфсираш. Агар рўзадорга қаттиқ чанқоқ ва очлик етиб, ўлиб қолишдан хавфсираса, унга ҳам рўза тутмаслик мубоҳ бўлади ва қазоси вожиб бўлади.
2) Рўза тутмасликни мубоҳ қилиб, фидяни вожиб қилувчи ҳолатлар:
- Бундай узр биттагина ҳолос. У ҳам бўлса, тузалмас касаллик ва доимий заифлик сабаб рўза тутишликдан доимо ожиз бўлиш.
Бунга «Шайхул фоний» яъни доим рўза тутишдан ожиз ва тузалишликдан умидини узган бемор кишилар киради. Агар бундай кишилар қишин-ёзин рўза тутишликдан ожиз бўлсалар, бундай ҳолатда рўза тутмайди ва тутмаган ҳар бир кунига фидя тўлайдилар.
«Фиқҳул Ҳанафий фи савбиҳил жадид» китоби асосида тайёрланди.
Тошкент Ислом институти талабаси
Муҳаммад Али Муҳйиддин
Туркиянинг нуфузли таҳлил маркази ANKASAM (Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi) мамлакатимизда виждон эркинлигини таъминлаш, диний таълимни такомиллаштириш, ислом меросини илмий асосда ўрганиш ва жаҳонга танитишга қаратилган кенг қамровли ишларга юқори баҳо берди.
Туркиянинг нуфузли таҳлил маркази ANKASAM (Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi) Ўзбекистонда сўнгги йилларда диний-маърифий соҳада амалга оширилаётган ислоҳотларга бағишланган таҳлилий мақола эълон қилди.
“Янги Ўзбекистон: Диний соҳадаги ислоҳотларнинг муваффақият формуласи” деб номланган ушбу таҳлилий мақолада мамлакатимизда виждон эркинлигини таъминлаш, диний таълимни такомиллаштириш, ислом меросини илмий асосда ўрганиш ва жаҳонга танитишга қаратилган кенг қамровли ишларга юқори баҳо берилган.
ANKASAMга кўра, Ўзбекистонда қабул қилинган янги сиёсат ва инсон қадрини устувор қиймат сифатида белгилаган ёндашув сўнгги етти йилда диний соҳада чуқур, тизимли ислоҳотларни амалга оширишга пойдевор бўлди. Хусусан, таҳлилчиларнинг томонидан давлат ва дин муносабатларини демократия ва маърифат асосида қайта йўлга қўйиш, диний таълим муассасаларини халқаро андозаларга мос равишда ривожлантириш, илм-фан ва маърифатни ислом дини билан уйғунлаштириш йўлидаги саъй-ҳаракатлар эътироф этилган.
Мақолада айни пайтда Ўзбекистонда фаолият юритаётган Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази, Имом Бухорий ва Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот марказлари, Ҳадис илми мактаби, Мир Араб олий мадрасаси, Ўзбекистон халқаро ислом академияси каби муассасаларнинг фаолияти, улар орқали ислом динининг ҳақиқий инсонпарварлик ва маърифий моҳияти кенг ёритилаётгани таъкидланган. Ушбу марказлар фақат диний эмас, балки илмий-тадқиқот, маданий-тарихий меросни сақлаш ва оммалаштириш вазифасини ҳам бажармоқда.
ANKASAM таҳлилига кўра, Янги Ўзбекистонда амалга оширилаётган диний-маърифий ислоҳотларнинг муваффақияти – бу сиёсий ирода, стратегияли ёндашув, илмий асос ва халқаро ҳамкорликни ўзида уйғунлаштирган моделдир. Шу жиҳатдан, Ўзбекистон тажрибаси минтақа давлатлари ва ислом олами учун ўрганишга арзийдиган намуналардан бири сифатида эътироф этилмоқда.
ANKASAM каби халқаро нуфузга эга таҳлил марказлари томонидан бу каби таҳлилий мақолалар эълон қилиниши Ўзбекистонда амалга оширилаётган ислоҳотларнинг очиқлиги, халқаро стандартларга мослиги ва жаҳон ҳамжамияти томонидан эътироф этилаётганини яна бир бор тасдиқлайди.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 