Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
22 Октябр, 2025   |   30 Рабиъус сони, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
05:24
Қуёш
06:43
Пешин
12:12
Аср
15:49
Шом
17:36
Хуфтон
18:48
Bismillah
22 Октябр, 2025, 30 Рабиъус сони, 1447

2. БАҚАРА СУРАСИ, 177 ОЯТ

29.10.2020   5854   3 min.
2. БАҚАРА СУРАСИ, 177 ОЯТ

۞لَّيۡسَ ٱلۡبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمۡ قِبَلَ ٱلۡمَشۡرِقِ وَٱلۡمَغۡرِبِ وَلَٰكِنَّ ٱلۡبِرَّ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ وَٱلۡكِتَٰبِ وَٱلنَّبِيِّ‍ۧنَ وَءَاتَى ٱلۡمَالَ عَلَىٰ حُبِّهِۦ ذَوِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينَ وَٱبۡنَ ٱلسَّبِيلِ وَٱلسَّآئِلِينَ وَفِي ٱلرِّقَابِ وَأَقَامَ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَى ٱلزَّكَوٰةَ وَٱلۡمُوفُونَ بِعَهۡدِهِمۡ إِذَا عَٰهَدُواْۖ وَٱلصَّٰبِرِينَ فِي ٱلۡبَأۡسَآءِ وَٱلضَّرَّآءِ وَحِينَ ٱلۡبَأۡسِۗ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ صَدَقُواْۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُتَّقُونَ١٧٧

177. Юзингизни машриқ ёки мағрибга буришингизгина яхшилик эмас, Аллоҳга, қиёмат кунига, фаришталарга, китобларга, пайғамбарларга имон келтирган, ўзи яхши кўрган молини қариндошларга, етимларга, мискинларга, мусофирларга, сўровчиларга, қулларни озод қилишга берадиган, намозни адо қиладиган, закотни берадиган, аҳдлашганда вафо қиладиган, қийинчилик ва муҳтожликда, мусибат етганида сабр қиладиганлар яхшилардир. Ана шулар сиддиқдирлар, ана шулар тақволилардир.

Юзни машриқ ёки мағриб томонга (қиблага) йўналтириб, ибодат қилишларнинг ўзигина яхшилик саналмайди. Ушбу ояти каримада Аллоҳ таоло яхши инсонларнинг (аброрларнинг) бир неча сифатларини зикр этмоқда. Уларнинг энг биринчи фазилати албатта имонли бўлишларидир. Аллоҳга, қиёмат кунининг келишига, Аллоҳнинг фаришталарига, нозил қилган китобларига, юборган пайғамбарларига имон келтирган мўминларгина яхши саналади. Инсоният бахту саодати йўлида ҳар қанча улкан яхшиликлар қилмасин, буюк кашфиётлар ва ихтироларни ўйлаб топмасин, кишида имон бўлмаса, унинг яхшиликлари сариқ чақа каби қадр топмайди, савоб берилмайди. Мўминларнинг кейинги фазилатларига саховатпешалик, инсонпарварлик киради: улар энг яхши кўрган молларидан қавми-қариндошларига, етимларга, камбағал-бечораҳол кишиларга, сафарда қийналиб қолган мусофирларга, тиланчи-сўровчиларга, қулларни озод қилиш учун эҳсон қилишса, улкан ажр-савобларга сазовор бўлишади. Яна чин мўминлар намозларини ўз вақтида, барча арконларини ўрнига қўйиб адо этишади, закотларини Аллоҳ буюрган эгаларига беришади, аҳдлашишса, албатта вафо қилишади, бошларига ҳар қандай қийинчилик ва машаққат келса, чиройли сабр қилишади. Ана шундай инсонларгина содиқ мўмин ва чин тақволи саналишади, улар мўминликлари учун ҳам Аллоҳдан қўрқишади, гуноҳлардан тийилишади, Парвардигорнинг амр-фармонларида қоим туришади.

Илоҳий маълумотларга чин дилдан ишониб, ҳеч иккиланмай тасдиқ этувчи ва амал қилувчи, тили билан дили бир зотлар «сиддиқ» деб аталади. Уларнинг охиратдаги даражаси расуллар ва шаҳидлар қаторида туради. Ислом тарихида бу шарафга биринчи бўлиб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг пайғамбарликларини, меърожга чиққанларини ҳеч тараддудланмай тасдиқ этган улуғ саҳобий, Ислом давлатининг илк халифаси Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу эришганлар. Тақводорлар эса Аллоҳ таолодан қўрқувчи, У Зот тақиқлаган ишлардан четда бўлувчи, қабоҳат ва кароҳиятли нарсалардан ҳазар қилувчи кишилардир. Аллоҳнинг уқубати ва азобларидан сақланиш учун Унинг буйруқларини бажариш, қайтариқларидан четланиш «тақво» дейилади. Тақво Аллоҳ таолодан қўрқиш, ҳаром ва шубҳали нарсалардан тийилишдир. Бундай хислат соҳиби тақводор (муттақий) саналади. Тақводор киши ишончли саналади, ундан ҳеч ким зиён кўрмайди. Исломда барча инсонлар бири-бири билан тенгдир, улар фақат тақволари билан ажралиб туришади. Қуръони каримда: «Аллоҳ наздида сизларнинг энг ҳурматлироғингиз тақводорроғингиздир», дейилган.

Тафсири ирфон
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Машина ҳайдашнинг 9 одоби

04.10.2024   20954   4 min.
Машина ҳайдашнинг 9 одоби

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

1. Автомобилни бошқариш бўйича етарли малакага эга бўлгандагина ҳайдаш керак.

Чунки машина ҳайдашни мукаммал ўрганмай туриб, йўлга чиқиш одамларнинг ҳаёти ва мулкига зарар етказишга олиб келади.

Абу Саид Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллаҳу алайҳи васаллам: “Зарар бериш ҳам зарар кўриш ҳам йўқдур”, дедилар (Ибн Можа, Дориқутний ва бошқалар ривояти).

Ислом ҳар қандай кўринишдаги зулмни ҳаром қилган. Инсонларнинг туғилишидан то ўлимигача ва ҳатто вафотидан кейин ҳам зарар этказишдан қайтаради.

 

2. Мунтазам равишда машинага эътибор бериш, ҳайдашдан олдин текшириш лозим.

Аллоҳ таоло: “...ғофиллардан бўлма” (Аъроф сураси, 205-оят), “Сўнгра, ўша кунда, албатта, берилган неъматлардан сўраласиз” (Такаасур сураси, 8-оят) деб марҳамат қилган.

Инсон завқланадиган: озиқ-овқат, ичимлик, кийим-кечак, турар жой, машина, соғлик каби неъматларнинг ҳар бири учун Қиёмат кунида жавоб беради.

 

3. Хавфсизлик камарини тақиш талаб этилади.

Албатта, ҳар бир иш Аллоҳ таолонинг изни ва иродаси билан бўлади. Аллоҳ энг яхши сақлагувчи ва У раҳмлиларнинг энг раҳмлисидир. Бироқ, динимиз сабаб ўлароқ аввало хавфсизлик чораларини кўришни, кейин Аллоҳга таваккул қилишни буюради. Тажрибаларда хавфсизлик камари бахтсиз ҳодиса пайтида ҳалокатнинг даржасини енгиллаштириши ва ҳайдовчини даҳшатли тўқнашувдан ҳимоя қилиши кўп кузатилган.

 

4. Инсон қадр-қимматининг улуғлигини унутмаслик.

Бу эса ҳайдовчини ҳайдашда жуда эҳтиёт бўлишга чақиради, Аллоҳ таоло Ўз китобида таъкидлаганидек, “Ким бир жонни ноҳақдан ёки ер юзида фасод қилмаса ҳам ўлдирса, худди ҳамма одамларни ўлдирган бўлади” (Моида сураси, 32-оят).

 

5. Рухсат этилган даражадаги тезликка риоя қилиш.

Белгиланган тезлик меъёрига риоя қилмаслик бахтсиз ҳодисалар ва офатларга, кўп ҳолатларда ўлимга сабаб бўлади. Аллоҳ таоло бундан қайтаради: “Ўзингизни ўзингиз ўлдирманг. Албатта, Аллоҳ сизларга раҳимлидир” (Нисо сураси, 29-оят).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Шошмаслик Аллоҳдандир ва шошқалоқлик шайтондандир”, деганлар

 

6. Йўл ҳаракати қоидаларига риоя қилиш ва уларни бузмаслик.

Ҳатто йўл бўш бўлса ҳам сабрсизлик қилмаслик, шошилмаслик лозим. Озгина сабр қилмаслик ўлим ёки оғир жароҳатни келтириб чиқариши мумкин. Инсон ўз табиатига кўра сабрсиз ва ҳамма нарсани тезда амалга оширишни хоҳлайди. Зеро, Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Инсон шошқалоқ ўлароқ яратилгандир” (Анбиё сураси, 37-оят), “Инсон шошқалоқ бўлгандир” (Исро сураси, 11-оят).

 

7. Эътиборни чалғитадиган нарсалар билан машғул бўлмаслик. Масалан, мобил телефондан тез-тез фойдаланиш, баланд овозда мусиқа эшитиш ва ҳоказо.

Британиялик психолог ва профессор доктор Саймон Мурнинг ўтказган тадқиқотига кўра, тез ва баланд ритмли қўшиқлар ҳайдовчини қўшиқ ритмига мос келадиган тезликни оширишга сабаб бўлади.

 

8. Уйқусираб ёки узоқ вақт уйқусиз қолганда машина ҳайдамаслик.

 

9. Автомобилни қўйиш учун тўғри жой танлаш, чунки йўл ҳаммага тегишли. “Ва тажовузкор бўлманг. Албатта, Аллоҳ тажовузкор бўлганларни хуш кўрмас” (Бақара сураси, 190-оят).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва ъалаа олиҳи васаллам: “Ким бир қарич ерни зулм қилиб олса, Аллоҳ унга қиёмат куни бўйнига етти қават ерни осиб қўяди”, деганлар (Имом Муслим. Имом Аҳмад. Абу Яъло. Абу Авона. Имом Ҳоким. Байҳақий).

Аллоҳ таоло йўлларимизни равон ва бехатар қилсин. Биздан бошқаларга ва ўзгалардан бизга озор етишидан Ўзи асрасин.

Даврон НУРМУҲАММАД

 

Мақолалар