01 Июл, 2025, 6 Муҳаррам, 1447
01 Июл, 2025, 6 Муҳаррам, 1447
ОЗ-ОЗ ЎРГАНИБ ДОНО БЎЛУР...
* * *
Заҳируддин Муҳаммад Бобур хазиналари
* * *
МУБАЙЯН ВА НАСРИЙ БАЁНИ
* * *
ИЙМОН-ЭЪТИҚОД КИТОБИ
* * *
НАЗМ
Кимки дўзахқа тушса кофирдин,
Чиқмагай жовидон ўшал ердин.
Ҳар азобеки эл тасаввур этар,
Дўзахийларға ул азоб етар.
Тушса гар мўъмин жаҳаннамға,
Гунаҳича қолур ўшал ғамға.
Ё шафиъе шафоъат эткай анга,
Манзиле жаннат ичра еткай анга.
Ё Худо анга маҳз лутф этгай,
Андин ул меҳнату алам кетгай.
Кимки мўъмин борур бу оламдин,
Қутулур, билки, жовидон ғамдин.
Гунаҳича агарчи ранж етар,
Лек охир биҳишт сари кетар.
НАСРИЙ БАЁН
Дўзахнинг сифати баёни
Кофирлардан кимки дўзахга тушса, у ердан абадий чиқмайди. Одамлар тасаввур қиладиган ҳар қандай азоб бўлса, дўзахийларга ўша азоб етади.
Агар мўъмин киши жаҳаннамга тушса, қилган гуноҳи миқдорича ўша ғам-азобда қолади. Ёки бир шафоъатчи зот унга шафоъат қилиб, кейин унга жаннат ичра бир манзил тегади.
Ёки Аллоҳ таъоло унга соф ва холис лутфу марҳамат қилиб, ундан у меҳнат – ғам ташвиш ва алам, азобу уқубат кетади (ва жаннатга киради).
Кимки бу оламдан мўъмин ҳолида ўтса, билгинки, у абадий ғамдан қутулади. Гарчи унга ўз гуноҳи миқдорича ранж-азоб етса ҳам, лекин охири жаннат томон боради.
ИЛОВА. Бақара сураси, 161-162-оятлари (маъноси): “Шубҳасизки, (оятларимизга ва ҳукмларимизга қарши) куфрга кетиб, кофир ҳолида ўлганлар (борки) – Аллоҳнинг, фаришталарнинг ва барча инсонларнинг лаънати ана ўшаларга бўлур. (Улар) шу (лаънатланган) ҳол ичра абадий қолурлар. Уларнинг азоблари енгиллатилмас, юзларига назар ҳам қилинмас” (“Файзул-Фурқон”).
ИЗОҲ. Мўъминларнинг охир-оқибат жаннатга киришларига далил ушбу ояти каримадир; Марям сураси, 72-оят маъноси: “Кейин муттақий бўлган (ибодат ва итоат билан гуноҳлардан сақланган) кишиларни қутқарурмиз (жаннатга киритурмиз). Золимларни эса у ерда тиз чўккан ҳолларида қолдирурмиз”.
Энг охирида дўзахдан чиқиб,
жаннатга кирадиган киши
Имом Молик, Ибн Умардан (розияллоҳу анҳумо) ривоят қилдилар: “Энг охирида (дўзахдан чиқарилиб) жаннатга кирадиган киши Жуҳайна қабиласидан Жуҳайна исмли бир кишидир. Жаннат аҳли (бир-бирларига): “Жуҳайнада энг аниқ хабар бор, ундан сўранглар-чи: “(Дўзахда гуноҳкор мўъминлардан) азоб кўраётган бирор киши қолдими?” – дейдилар. У: “Йўқ (бошқа қолмади)”, деб жавоб беради” (“Ромузул-аҳодис”, I, с.4:1; Дороқутний, Хотиб, “Таърих”).
Насрий баён ва шарҳ муаллифи:
Мирзо КЕНЖАБЕК
Инсон зиммасида бир нечта омонатлар борки, буларни қадрлаш зарур ҳисобланади. Ўз жонига ўзи қасд қилиш эса ана шу омонатга хиёнат қилишдир. Бинобарин, Қурони карим Нисо сураси 29-оятида Ҳақ таоло хитоб қилган: "Бир-бирларингизни ўлдирмангиз".
Жундаб ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: "Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: "Сизлардан илгари ўтганлардан бир киши жароҳатланди. Бесабрлик қилиб пичоқ олди-да, қўлни кесиб ташлади ва кўп ўтмай, қон йўқотиб вафот этди. Аллоҳ: "Бандам жонига қасд этди, унга жаннатни ҳаром қилдим", деди" (Муттафақун алайҳ).
Яна бир ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: "Кимки тоғдан ўзини ташлаб, жонига қасд қилса, у жаҳаннам оловида абадулабад ўзини пастга ташлайди. Кимки заҳар ичиб жонига қасд қилса, у қўлида заҳарини тутиб, жаҳаннам оловида абадулабад ўзини заҳарлайди. Кимки ўзини темир билан ўлдирса, у қўлида темирини тутиб, жаҳаннам оловида абадулабад у билан ўзини уради" (Имом Бухорий, Муслим ва бошқалар ривояти).
Мўътабар фатво китобларимиздан “Фатавои Сирожия”да: “Қачон кема ёна бошласа, ундагиларнинг агар ўзларини денгизга ташлашса, сузиш билан халос бўлиб кетишга гумонлари ғолиб бўлса, шундай қилишлари вожиб бўлади. Агар ўзларини денгизга ташласалар ҳам ғарқ бўлишлари ёки ташлашмаса, куйиб кетишлари эҳтимоли бўлса, у ҳолда кемада қолиш ва денгизга ўзларини отиш орасида ихтиёрлидирлар. Кимки ўзини ўлдирса, унинг гуноҳи бошқа бировни қатл қилгандан кўра қаттиқроқдир!”
Юқорида келтирилган манбалардан кўриниб турибдики динимиз инсон ўз жонига қасд қилишга эмас, балки бу омонатни асрашга қадрлашга чақиради. Лекин, жамиятда баъзи инсонлар борки, ўз жонига қасд қилишга, худкушликка рағбат қиладилар. Аслини олганда ўзини-ўзи ўлдириш Аллоҳ берган неъматни мутлақо менсимасликдир. Шу билан бирга бундай ҳолат ўша жамиятга ҳам мусибат ҳисобланади.
Ўзини-ўзи ўлдиришнинг гуноҳи бировни ўлдиришдан кўра оғирроқ ва каттароқ ҳисобланади. Энди, салгина ҳаёт ташвиши деб, озгина ғам ва алам деб ўзини ўлдираётганларнинг гуноҳи бировни ўлдиришдан кўра оғирроқ эканлигини билдик. Бироқ, бундан ҳам энг ачинарлиси, бировларнинг ёлғон-яшиқ гапларига учиб, “фатво”ларига алданиб, бегуноҳ мўмин-мусулмонларни ўлдиришга қасд қилиб ўзини ўлдиришнинг гуноҳи бундан неча баробар оғирроқ ҳисобланади. Бу шаҳидлик эмас, бу қаҳрамонлик ҳам эмас, балки худкушликдир.
Уйчи тумани "Девона бобо" жоме масжиди имом-хатиби
Абдуфаттоҳ Мусаханов
Манба: @Softalimotlar
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 