1) “Ким Аллоҳга ва охират кунига иймон келтирса, яхши сўз айтсин ёки жим турсин”. (Муттафақун алайҳ)
* * *
2) “Ҳасаддан четланинглар. Чунки олов ўтин ёки ўт-хашакларни еганидек, ҳасад ҳам яхши амалларни еб қўяди”. (Абу Довуд)
* * *
3) “Биродарингга мусибат етганда хурсанд бўлма! Бордию хурсанд бўлсанг, Аллоҳ унга раҳм қилиб мусибатдан халос этиб, ўзингни мусибатга солиб қўяди”. (Имом Термизий)
* * *
4)“Қачон уч киши бўлса, учинчиларини қолдириб иккиси пичирлаб махфий гаплашмасин”. (Муттафақун алайҳ)
* * *
5)“Чап қўлларингиз билан таом еманглар. Чунки шайтон чап қўли билан овқатланади ва ичимлик ичади”. (Имом Муслим)
* * *
6) “Туяга ўхшаб бир хўпламда ичманглар. Лекин икки ва уч хўплам қилиб ичинглар. Ичаётганда: “Бисмиллаҳ”, денглар. Ичиб бўлиб: “Алҳамдулиллаҳ”, деб айтинглар”. (Имом Термизий)
* * *
7) “Ипак кийманглар. Кимки уни дунё ҳаётида кийса, охиратда кия олмайди”. (Муттафақун алайҳ)
* * *
8) “Сизлардан бирортангиз зинҳор бир кишини ўрнидан турғизиб, унинг жойига ўтирмасин. Лекин кенгайтириб жой беринглар”. (Муттафақун алайҳ)
* * *
9) “Бирортангиз узоқ (вақт уйда) бўлмаса, аҳлининг олдига кечаси келмасин”. (Муттафақун алайҳ)
* * *
10) “Ихтилоф қилманглар. Яна қалбларингиз ихтилофли бўлиб қолмасин”. (Абу Довуд)
* * *
11.12)“Баъзиларингиз баъзиларингиз савдоси устига савдо қилмасин. Биродари совчи бўлган аёлга совчи юбормасин. Лекин ўзи изн берса, унда жоиз”. (Муттафақун алайҳ)
* * *
13) “Бирортангиз биродарига қурол ўқталмасин. Зеро, у билмайдики, шайтон (қуролни) унинг қўлидан чиқариб юборса, дўзахнинг бир чуқурига тушиши мумкин”. (Муттафақун алайҳ)
* * *
14.15) “Икки лаънатга сабаб бўлувчидан сақланинглар”, дедилар. Одамлар: “Эй Аллоҳнинг росули, икки лаънатга сабаб бўлувчи нима?”, дедилар. У зот: “Одамларнинг йўлига ва соя жойга хало қилган”, дедилар. (Имом Муслим)
* * *
16.17) “Қабрларга (қараб) намоз ўқиманглар ва унинг устида ўтирманглар”. (Имом Муслим)
* * *
18) “Хўрозни сўкманглар. Чунки у (таҳажжуд ва бомдод) намозига уйғотади”. (Абу Довуд)
* * *
19) “Кимга райҳон тортиқ этилса, рад қилмасин. Чунки унинг вазни енгил ва ҳиди хушбўйдир”. (Имом Муслим)
* * *
20.21.22) “Зулмдан четланинглар. Чунки зулм қиёмат кунида зулумат бўлади. Ва яна бахиллик ва хасисликдан сақланинглар. Чунки хасислик сизлардан аввалги умматларни ҳалок қилди ва қон тўкишларига ҳамда ҳаром нарсаларни ҳалол қилиб олишларига сабаб бўлган эди”. (Имом Муслим)
* * *
23) “Бирортангиз соҳибининг нарсасини ўйин қилиб ёки жиддийлик билан олиб қўймасин. Агар ҳассасини олиб қўйса ҳам дархол қайтариб берсин”. (Имом Бухорий)
* * *
24) “Кулгини кўпайтирманглар, чунки кўп кулги қалбни ўлдиради”. (Имом Бухорий)
* * *
25.26) “Бирингиз ҳожатини сўраса, енгил нарса сўрасин. Барибир унга тақдир қилинган нарса бўлади. Бирингиз соҳибига бориб, уни ҳадеб мақтайвермасин. Тағин унинг белини синдирмасин”. (Имом Бухорий)
* * *
27) “Кўпи маст қиладиган ичимликнинг озидан ҳам сизларни қайтараман”. (Имом Насоъий)
* * *
28.29) “Аёл ёнида маҳрами бўлмаса сафарга чиқмасин ва ёнида маҳрам бўлмаган аёл олдига номаҳрам кирмасин”. (Имом Бухорий)
* * *
30.31.32.33) “Сен биродаринг билан жанжаллашма ва у билан ҳазиллама ва у билан талашма. Унга бир ваъда бера туриб, сўнг хилоф қилма”. (Имом Бухорий)
* * *
34.35.36.37.38.39) “Бадгумонликдан ҳазир бўлинг, чунки бадгумонлик гапларнинг энг ёлғонидир. Бир-бирингизни авраманг. Бир-бирингизга ҳасад қилманг. Бир-бирингизни ёмин кўрманг. Бир-бирингиз билан рақобатлашманг. Бир-бирингизга қарши тадбир қилманг. Эй Аллоҳнинг бандалари, биродар бўлинглар!” (Имом Бухорий)
* * *
40) “Аллоҳнинг зикридан бошқа сўзларни кўпайтирманглар. Чунки, Аллоҳ таолонинг зикридан бошқа сўзлар бағритош қилиб қўяди. Аллоҳдан инсонларнинг энг узоғи бағритошларидир”. (Имом Термизий)
Олмазор туманидаги “Мевазор” масжиди имом-ноиби: Исломов Ёрбек
Туркий давлатлар ташкилоти (ТДТ) туркий тилли мамлакатларнинг тарихий, маданий ва маънавий яқинлиги асосида ташкил этилган нуфузли халқаро тузилма ҳисобланади. Ушбу ташкилотга 2009 йилда Нахчивонда асос солиниб, туркий давлатлар ўртасида сиёсий, иқтисодий, маданий ва гуманитар ҳамкорликни мустаҳкамлаш, биродарлик ришталарини янада кучайтириш мақсадида фаолият юритиб келмоқда. Кенгаш нафақат давлат раҳбарлари даражасидаги мулоқот майдони, балки халқлар ўртасидаги дўстлик, ўзаро ишонч ва ҳамжиҳатликни юксалтиришнинг самарали воситасига айланган. Шу жиҳатдан, Туркий давлатлар кенгаши бугун жаҳон сиёсий майдонида ўз ўрни ва таъсири тобора ортиб бораётган, халқларни умумий мақсад ва интилишлар атрофида бирлаштираётган муҳим тузилма сифатида намоён бўлмоқда. Унга Туркия, Озарбайжон, Қирғизистон ва Қозоғистон ва Ўзбекистон аъзо. Венгрия ва Туркманистон эса кузатувчи мақомига эга.
Ташкилот йиғилишларида “Туркийзабон давлатлар оқсоқоллари кенгаши” шўъбасида мамлакатларнинг дин бўйича етакчилари ҳам иштирок этиб келади. Ташкилотнинг 2022 йил апрел ойида Истанбул шаҳрида бўлиб ўтган навбатдаги йиғилишида Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Нуриддин Холиқназар ҳазратлари Туркий давлатлар диний идоралари раҳбарлари йиғилишда иштирок этиб, ўзаро ҳамкорликни мустаҳкамлаш учун Туркий давлатлар диний идоралари аро Фатво ҳайъатини ташкил этишни таклиф қилганди. Орадан бир ярим йил ўтиб, 2023 йил 25 ноябрь куни Тошкентда ўтказилган Туркий давлатлар муфтийлари кенгашининг IV йиғилишида Фатво ҳайъати тузилди.
Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари ташкилотнинг анжуманларида энг долзарб мавзуларда чиқишлар қилиб, муҳим таклифлар тақдим этиб келади ва улар иштирокчилар томонидан тўлиқ қўллаб-қувватланмоқда. Хусусан, қардош халқлар тинч-тотувлигини таъминлаш, бутун жаҳонда тинчлик-осойишталикни қарор топтиришга барча бирдек саъй-ҳаракат қилиши зарурлиги, дин пешволари кўпроқ тинчликни тарғиб қилиши, кенг халқ оммасини огоҳ ва ҳушёр бўлиб яшашга даъват этиши, глобал иқлим ўзгариши, сув танқислиги каби офатлар инсониятни танг аҳволга солаётганига эътибор қаратиб, Туркий давлатлар муфтийларининг атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва экологик муаммоларни бартараф этишга қаратилган мурожаатини эълон қилиш ҳамда диний рамзлар, муқаддас китоблар ва Ислом шиорларини обрўсизлантириш билан боғлиқ хатти-ҳаракатларнинг олдини олиш ҳақидаги Туркий давлатлар муфтийлари баёнотини қабул қилиш таклифлари шулар жумласидан.
Жорий йилнинг 10-13 сентябрь кунлари Бишкек шаҳрида Туркий давлатлар муфтийлари кенгашининг навбатдаги, VI йиғилиши бўлиб ўтди. Унда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари уммат ҳамжиҳатлиги билан ҳар соҳада ривожланиш бўлиши, уммат орасида ихтилоф, тафриқа, низолар келиб чиққанда эса турли хил кўнгилсизликлар келиб чиқиши, якка ҳолда буюк мақсадларни амалга ошириш мушкул экани, ҳамкорлик ва ҳамжиҳатликда ҳаракат қилиш орқали ҳар қандай мақсад ва ташаббуслар рўёбга чиқиши осон кечишини таъкидлаб, маъруза қилдилар.
Дарҳақиқат, Ислом дини кишиларни тинчликни асраш ва барқарорликни таъминлаш йўлида имон, инсоф, адолат, ҳамжиҳатлик ва бирдамлик билан ҳаракат қилишга, фитна ва ўзаро адоватга барҳам беришга чақиради. “Албатта, Аллоҳ адолатга, эзгу ишларга ва қариндошга яхшилик қилишга буюрар ҳамда бузуқчилик, ёвуз ишлар ва зулмдан қайтарур” (Наҳл сураси, 90-оят).
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам биз умматларни бирдам, ҳамжиҳат, иноқ бўлишга буюрганлар. Ўзларининг видолашув ҳажларида қилган хутбаларида биз умматларни бир-биримизга душман бўлишдан, қурол кўтаришдан қайтариб, дўсту биродар бўлиб яшашни васият қилганлар.
Йиғилишда яна бир эътиборли ҳолат шу бўлдики, Туркий давлатлар муфтийлари Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг муҳтарам Президентимиз фармонларига кўра “Олий даражали Имом Бухорий” ордени билан мукофотланганини эътироф этиб, самимий қутладилар.
Тадбир давомида (11 сентябрь куни) Қирғиз Республикаси Президенти Садир Жапаров Туркий давлатлар муфтийларини қабул қилди. Олий даражадаги мулоқотда муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев Жаноби Олийларининг самимий салом ва эзгу тилакларини қардош халқ Президентига етказдилар.
Ўз навбатида Қирғиз Республикаси Президенти Садир Жапаров жаноби олийлари Муфтий ҳазратларидан Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев Жаноби Олийларига самимий салом ва энг яхши тилакларини етказиб қўйишини сўради.
Юртимиз уламолари бугунги мураккаб даврда дунё минбарларида туриб, бутун жаҳонда тинчликни асраб-авайлаш, халқларнинг фаровон ва тотувликда ҳаёт кечириши борасида ўзларининг долзарб чиқишлари билан дунё ҳамжиҳатини огоҳликка чақириб келмоқда. Муфтий ҳазратларининг ҳам Бишкек шаҳрида бўлиб ўтган Туркий давлатлар муфтийлари кенгашида сўзлаган нутқи дунё уламоларини уммат ҳамжиҳатлиги йўлида бирлашишга тўлақонли чақириғи бўлди.
Йиғилиш сўнгида уламолар дуои хайр қилиш учун Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларига мурожаат қилдилар. Ҳазратнинг дунё мусулмонларига тинчлик-офият сўраб, туркий халқлар бирдамлиги янада мустаҳкам бўлиши ҳақидаги хайрли дуолари билан тадбирни ниҳоялаб бергани Ўзбекистон мусулмонлари уламолари, диний идораси, хоссатан, муфтий ҳазратнинг мавқеларига далолат десак, муболаға бўлмайди.
Зайниддин домла Эшонқулов,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари