Ўтган йили қозоғистонликларнинг ҳаж сафарига ҳаражатлари 4200 АҚШ долларини ташкил этган бўлса, жорий йилда 3200 нафар зиёратчиларнинг ҳаж амалларини бажариш учун 4800 АҚШ долларини тўлашларига тўғри келмоқда.
Қозоғистон бош муфтийси Серикбай ҳожи Ораз Zakon.kz сайтига берган интервьюсида бу йилги ҳаж нархларининг ошишини изоҳлаб берди. Унинг айтишича, бўлажак ҳожиларга хизмат кўрсатадиган туркомпаниялар уларнинг ҳар биридан ўз хизматлари учун тахминан 50 минг тангадан олишади.
“Туркомпаниялар учта пакет: Стандарт/эконом, Комфорт/люкс ва VIP пакетлари бўйича хизматларни таклиф этишади. Танланган пакетга қараб, ҳажнинг нархи белгиланади. Қолган барча ҳаражатлар ҳаж сафарига борганларнинг авиақатновлари, Саудия Арабистонида кўрсатиладиган транспорт хизматлари, замонавий, барча қулайликларга эга меҳмонхоналарга жойлаштириш, овқатланиш, зиёратгоҳларга экскурсия уюштириш, ҳаж амалларини бажаришга ёрдам беришларига сарфланади.
Авваллари Саудия Арабистони Стандарт/эконом пакети борганлардан пул олмасди, энди эса улардан ҳам 300 АҚШ долларидан олмоқда. Охирги йилларда Нур-Султон, Олма-Ота, Чимкент ва Оқтов шаҳарларидан Саудия Арабистонига тўғридан-тўғри авиақатновлар йўлга қўйилди. Олдинлари фуқароларимиз ҳажга Истанбул, Шаржа, Дубай орқали боришар, бу кўп вақт олар ва асабланишларга сабаб бўлар эди.
Бизнинг зиёратчиларимизга хизмат кўрсатадиган «Fly Nas» Саудия авиакомпанияси уларни олиб кетиш учун бўш учиб келади. Бу ҳам нархга таъсир қилади”, - дейди бош муфтий.
Унинг билдиришича, бундан ташқари, Саудия Арабистонидаги транспорт харажатларининг нархи уч маротабага кўтарилди, шунга яраша хизмат сифати ҳам ошди.
“Қўшни мамлакат фуқаролари учун ҳаж сафарлари арзон тушаяпти, деган гапларга хизмат кўрсатишнинг сифати нуқтаи назаридан баҳо бериш керак. Қирғизистонлик зиёратчилар 90-йиллардан бери Саудия хайрия жамғармалари ҳисобидан бепул меҳмонхоналар билан таъминланади. Аммо ушбу меҳмонхоналар Маккадаги ал-Ҳарам масжидидан анча узоқда жойлашган. Бу эса ушбу масжидга зиёратчиларнинг етиб келиши учун анча қийинчилик туғдиради. Ўзбекистондаги ҳаж харажатлари эса бизникидан унчалик катта фарқ қилмайди”, - ўз сўзини якунлади Серикбай ҳожи Ораз.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу ёшлари ўтиб, кексайиб қолган чоғларида Мусҳафи шарифни олиб, йиғлаб туриб шундай дер эдилар: “Жиҳодлар билан овора бўлиб сени ўқий олмай қолдик”.
Бу қандайин гўзал узр! Хўш, биз ўзимизни нима деб оқлаймиз?! Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу шундайин гап айтдилар, аммо биз нима деймиз?! Қиёмат кунида “Қуръони карим ўқишдан сени нима чалғитди?!” – деб сўралсак, нима деб жавоб берамиз?! Токи у бизни зараримизга эмас, фойдамизга ҳужжат бўлиши учун кўксимизга босиб, кечаю кундуз тиловат қилиб бормаймизми?! Ахир Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ таолонинг зикрини лозим тут, Қуръони карим тиловатида маҳкам бўл. Чунки бу сенинг осмондаги руҳинг, ердаги зикрингдир” [1], деганлар.
Қурони карим оятларини тадаббур қилмасдан, маънолари ҳақида фикр юритмаган ҳолда, ҳеч қандай тушунчасиз кўп тиловат қилиш асосий мақсад эмас. Агар инсон бир неча оятни тадаббур қилса, тафсир китобларига мурожаат этса ёки тафсир дарсларига қатнашса, маъноларни ўзлаштирса ва уларга амал қилса, бу иши ўша инсон учун улкан яхшилик, хайр-барака бўлади.
Имом Ғаззолий ҳазратлари бундай дейдилар: “Қуръон сиз сўрашингиз мумкин бўлган ва у сизнинг сўровларингизга жавоб бера оладиган тирик Расулдир. Сиз унга қулоқ солсангиз, у сизни қондиради”.
Қалблари иймон нури ила қоришиб кетган зотлар учун, албатта, Қуръонда шифо бордир. Яна Қуръони каримда саросима, шайтоний васвасалар, нафсу ҳавога эргашишдан сақловчи шифо бор. Қуръон ўқиган пайтимизда бизни фаришталар қуршаб олади ва улар ҳам бизга қўшилиб Раҳмон бўлган Зотнинг оятларига қулоқ тутади. Само фаришталари туни билан Қуръонга қоим бўладиган ер фаришталарига яқинлашадилар. Энди айтинг-чи, одамлар ухлаётган пайтда, тун қоронғусида биз Қуръон тиловат қиляпмизми?! Еру осмонлар Робби бизга қулоқ соладиган даражада оятларини тиловат қиляпмизми?!
Аллоҳ таолонинг шифо оятлари қуйидагилардир:
«...Ва мўмин қавмларнинг кўнгилларига шифо берадир» (Тавба сураси, 14-оят).
«Эй одамлар! Сизга ўз Раббингиздан мавъиза, кўксингиздаги нарсага шифо, мўминларга ҳидоят ва раҳмат келди» (Юнус сураси, 57-оят).
«Биз Қуръонни мўминлар учун шифо ва раҳмат ўлароқ нозил қилурмиз...» (Исро сураси, 82-оят).
«...У иймон келтирганлар учун ҳидоят ва шифодир...» (Фуссилат сураси, 44-оят).
«...Унда (асалда) одамлар учун шифо бордир...» (Наҳл сураси, 69-оят).
«Бемор бўлганимда менга шифо берадиган ҳам Унинг Ўзи» (Шуаро сураси, 80-оят).
Қуръони каримни тиловат қилиш, эшитиш, амал қилиш ва ҳар бир ишда ундаги ҳукмларга таяниб иш кўришдан четлашманг!
Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.
[1] Имом Аҳмад ривояти.