Бутун дунёга катта ташвиш бўлиб турган коронавирус касаллиги пандемияси даврида қатор хорижий мамлакатлар, хусусан, араб-мусулмон мамлакатларида Рамазон ойи ибодатларини қандай ўтказилиши билан боғлиқ масалалар, фатволар ва баёнотларни ўрганишни давом эттирмоқдамиз.
Ўтган куни Саудия Арабистони Подшоҳлигидаги Уламолар Кенгаши Бош котибияти ҳам ўзининг баёнотини эълон қилди. Баёнот Saudianews.ru интернет нашрида эълон қилинди. Хабарда жумладан қуйидаги масалалар баён этилган:
Саудия Арабистони Подшоҳлигидаги Уламолар Кенгаши Бош котибияти барча мусулмонлар ибодатларининг барча шаклларини бажаришда эҳтиёт чораларига қатъий риоя қилган ҳолда Рамазон ойини ўтказишни тавсия этди.
Уламолар Кенгаши Бош котибияти тавба-тазарру билан Аллоҳга қайтиш ва Аллоҳ таолонинг амрларига итоат қилишни қатъий ният қилган ҳолда барча мусулмонларнинг муборак Рамазон ойини ўтказишларини тавсия қилди.
Бош котибият бу масала бўйича баёнот тарқатди. Унда мўмин-мусулмонлар учун рўзанинг фазилати ва буюклиги ва бунинг савоби зикр қилинди. Шунингдек бу муқаддас ойда ҳам мусулмонлар хайрли ишларни адо этишга даъват этилди.
Коронавирус пандемиясининг бугунги аҳволини ҳисобга олган ҳолда, Бош котибият мусулмонларни ўзлари яшаётган мамлакатлардаги ваколатли органлар томонидан чиқарилган эҳтиёт чораларига қатъий риоя қилишга ундамоқда. Зеро, Ислом инсон қалби ва инсоний эҳтиёжларини сақлаб қолиш учун чақирилган.
Ҳар бир мусулмон билсинки, Ислом шариатида эҳтиёт ва олдини олиш чораларини кўриш тамойили жорий этилган. Бунга Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоят қилган ҳадисда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Агар бир жойда вабо тарқалганини эшитсангиз, у ерга борманглар. Агар ўзингиз турган жойга вабо келса, у ердан чиқиб кетманглар!” деган сўзлари, шунингдек бир қатор бошқа матнлар далил бўла олади.
Ислом дини қоидалари ҳамда тиббий хулосалар асосида Саудия Арабистони Подшоҳлигидаги Уламолар Кенгаши Бош котибияти барча мусулмонларга қуйидагиларни тавсия қилади:
Мазкур тавсияларга амал қилишда ҳар бир мўмин-мусулмон мамлакат ва халқ манфаатлари ҳақида қайғурадиган бошқалар учун яхши ўрнак бўлиши ва шу билан бирга диннинг тартиб-қоидаларига амал қилаётганлигини англаши лозимдир.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Савол: Исломда янги кун қайси соатдан бошлаб киради? Масалан, шартли қабул қилинган тартиб бўйича соат 00:00 янги куннинг бошланиши саналади? Исломда янги куннинг бошланиши ва тугаши қайси вақтдан эътиборга олинади?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Динимизга кўра, кун шом вақтидан бошланади ва кейинги шомгача давом этади. Бошқача қилиб айтганда, исломда кун кеча билан бошланади ва унинг эртасида кун ботиб, кундуз тугаганида, ўша кун ҳам якунланади. Бунга оят ва ҳадислардан кўплаб далиллар бор.
Фақат айрим аҳкомларда куннинг бошланиши бомдод намозининг вақти кириши (субҳи содиқ)дан бошланади ва кун кейинги бомдод вақтигача давом этади. Масалан, Ҳажда Арафот водийсида туришда ҳукм шундай.
Шунингдек, айрим ҳолларда “кун” тушунчаси юқоридагидек, 24 соатдан иборат (сутка) маъносида эмас, балки тунга муқобил – қарама-қарши маънода қўлланилиши ҳам мумкин. Бу ҳолда кун бошланиши бомдод вақтидан то қуёш ботгунигача бўлган муддат, яъни кундуздан иборат бўлади. Бунга мисол учун “бир кун рўза тутиш” деганда айнан шу муддат назарда тутилади.
Хулоса қилиб айтганда, динимиздаги умумий қоидага кўра, куннинг бошланиши кун ботганидан бошланиб, кейинги кун ботишигача давом этади. Айрим истисно қилинган ҳолатларда куннинг қачон бошланиб, қачон тугаши диндаги ҳукмларга қараб фарқ қилади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.