БАА раислиги остида Ислом ҳамкорлик ташкилотига (ИҲТ) аъзо давлатларда миллий ген банкларини ривожлантириш бўйича онлайн семинар бўлиб ўтди ва унда ИҲТга аъзо 30 та давлат ва 10 та халқаро ташкилотдан 160 дан ортиқ эксперт ва вакиллар иштирок этди, деб хабар беради "Дунё" ахборот агентлиги ташкилотчиларга таянган ҳолда.
Семинар иштирокчилари ИҲТга аъзо давлатларда барқарор озиқ-овқат тизимларини мустаҳкамлаш ва яратиш мақсадида ўсимлик ва ҳайвонот генетик ресурсларини озиқ-овқат ишлаб чиқариш ва қишлоқ хўжалиги учун ривожлантириш, сақлаш ва алмашиш билан боғлиқ турли масалаларни кўриб чиқдилар. ИҲТ экспертлари иштирокчиларнинг соғлом озиқ-овқат маҳсулотларини яратиш учун замонавий илмий усуллардан фойдаланишларини тавсия этдилар.
COVID -19 пандемияси, иқлим ўзгариши ва биохилма-хилликни йўқотишнинг ҳалокатли оқибатларини ҳисобга олган ҳолда семинар иштирокчилари мувофиқлаштирилган ҳаракат зарурлигини таъкидладилар.
Ўсимлик ва ҳайвонот генетик ресурсларини сотиб олиш, барқарор фойдаланиш ва алмашиш бўйича миллий ҳаракатларни рағбатлантириш ва мувофиқлаштириш ИҲТ мамлакатларида ишлаб чиқариш ва қишлоқ хўжалигининг ривожланишини оширади ва тўйиб овқатланмаслик ва очликка қарши курашишда ёрдам беради.
Ушбу мақсадларга эришиш учун озиқ-овқат хавфсизлиги масалаларига кўп қиррали ёндашув ва қишлоқ хўжалиги биохилма-хиллигини сақлаш ва енгиллаштириш бўйича қатор халқаро ташаббусларни қабул қилиш ўринли эканлиги таъкидланди.
Wakf каби анъанавий Исломий Молия воситаларининг янгидан оммалашиб бораётганлигини ҳисобга олган ҳолда, Ислом озиқ-овқат хавфсизлиги ташкилоти (IOFS) Seed Wakf ни янги стрессга чидамли экин турларини ва уларни сақлаш ва алмашиш инфратузилмасини тадқиқ қилиш ва ривожлантиришни қўллаб-қувватлайдиган хайрия жамғармаси сифатида яратишга чақирди.
Семинарда, шунингдек, Аъзо давлатлар, хусусий сектор ва миллий ген банклари ёки илмий-тадқиқот муассасалари вакилларидан иборат бўлиши лозим бўлган техник қўмита тузиш таклифи ҳам тақдим этилди. Қўмита IOFS Ижроия қўмитаси ва Котибият билан ҳамкорликда ҳаракат режалари ва тегишли масалаларнинг бажарилишини назорат қилади.
Иштирокчилар томонидан ўқув машғулотлари, семинарлар, ахборот кампаниялари, биохилма-хиллик тадқиқотларини ташкил этиш ҳамда миллий ва халқаро ген банкларини ташкил этиш бўйича бир қанча таклифлар тақдим этилди. Юқорида қайд этилган мақсадга эришиш халқаро ҳамкорлик ва ҳамкорликни мустаҳкамлаш, миллий ва инсон салоҳиятини ривожлантириш, ген банкларига кўпроқ ресурсларни ажратиш, молиялаштириш ҳамда бошқа чора-тадбирларни амалга оширишни талаб этади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
1. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким таомини еб бўлгач:
الحمدُ للهِ الذي أطعَمَني هذا الطَّعامَ ورَزَقَنيه من غيرِ حولٍ مِنِّي ولا قوةٍ
“Алҳамду лиллаҳиллазий атъаманий ҳазат тоъама ва розақонийҳи мин ғойри ҳавлин минний ва лаа қувватин” деб айтса, унинг аввалги гуноҳлари мағфират қилинади», дедилар (Имом Термизий, Имом Абу Довуд, Имом Ибн Можа ривояти).
Маъноси: “Бу таомни менинг куч-қувватимсиз менга таомлантириб, у ила мени ризқлантирган Аллоҳга ҳамд бўлсин.
2. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Ким янги кийим кийганда
الحمدُ للهِ الَّذي كساني هذا ورزقنيه من غيرِ حوْلٍ منِّي ولا قوَّةٍ
“Алҳамду лиллаҳиллазий касаний ҳазас савба ва розақонийҳи мин ғойри ҳавлин минний ва лаа қувватин” деса Аллоҳ унинг олдинги гуноҳларини кечиради” (Имом Термизий, Имом Абу Довуд, Имом Ибн Можа ривояти).
Маъноси: Ўзгартирмасдан, қувватимни кетказмасдан менга ризқ берган ва мени кийинтирган Аллоҳга ҳамд бўлсин.
3. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки азонни эшитганида:
أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ رَضِيتُ بِاللهِ رَبًّا وَ بِالْإِسْلَامِ دِينًا وَ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ رَسُولًا
“Ашҳаду аллаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарика лаҳу ва ашҳаду анна Муҳаммадан абдуҳу ва Расулуҳу. Розийту биллаҳи Роббан ва бил Ислами дийнан ва би Муҳаммадин соллаллоҳу алайҳи васаллама Расулан” деса гуноҳлари кечирилади”, дедилар (Имом Термизий ривояти).
Маъноси: Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқлигига гувоҳлик бераман. У якка-ю ягонадир, унинг шериги йўқдир. Муҳаммад алайҳиссалом Унинг бандаси ва расули эканига ҳам гувоҳлик бераман. Аллоҳни Роббим, Исломни эса диним, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламни расул деб рози бўлдим.
4. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким ҳар намоздан кейин ўттиз уч марта Аллоҳга тасбеҳ айтса, ўттиз уч марта Аллоҳга ҳамд айтса, ўттиз уч марта “Аллоҳу акбар”, деса ҳаммаси тўқсон тўққиз бўлади, юзтанинг тамом бўлишига:
لا إلهَ إلاَّ اللَّه وحْدهُ لاَ شَرِيكَ لهُ لَهُ المُلْكُ ولَهُ الحمْدُ وَهُو عَلَى كُلِّ شَيءٍ قَدِيرٌ
“Лаа илааҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъалаа кулли шайин қодийр”ни айтса, унинг гуноҳлари денгиз кўпиклари каби бўлса ҳам, мағфират қилинади», дедилар (Имом Муслим ривояти).
5. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки ўрнига ётаётганида:
لا إله إلا اللهُ وحده لا شريك له له الملكُ وله الحمدُ وهو على كلِّ شيءٍ قديرٌ لاحولَ ولا قوةَ إلا بالله العليِّ العظيمِ سبحان اللهِ والحمدُ لله ولا إله إلا اللهُ واللهُ أكبرُ
“Лаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъалаа кулли шайин қодийр. Лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳил ъалиййил ъазийм. Субҳаналлоҳи валҳамдулиллаҳи ва лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар” деса гуноҳлари денгиз кўпиклари каби бўлса ҳам кечирилади”, дедилар (Ибн Ҳиббон ривояти).
6. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ер юзида кимда-ким:
لا إلهَ إلَّا اللهُ واللهُ أكبرُ ولا حولَ ولا قوَّةَ إلَّا باللهِ
“Лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар ва лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳ” дер экан, унинг барча гуноҳларига каффорат бўлади, гарчи гуноҳлари денгиз кўпигидек кўп бўлса ҳам», дедилар (Имом Термизий ривояти).
7. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким бир кунда юз марта “Субҳаналлоҳи ва биҳамдиҳи” деса унинг хатолари ҳатто денгиз кўпикларича бўлса ҳам ўчирилади», дедилар (Имом Бухорий, Имом Муслим, Имом Термизий ривояти).
8. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кимки:
أسْتَغْفِرُ اللهَ العَظِيمَ الَّذِي لاَ إلَهَ إلاَّ هُوَ الحَيُّ القَيُّومُ وَأتُوبُ إلَيهِ
“Астағфируллоҳал ъазиймиллазий лаа илаҳа илла ҳувал ҳаййул қоййуму ва атуби илайҳ” деса урушдан қочган бўлса ҳам гуноҳлари кечирилади», дедилар (Имом Термизий ривояти).
Даврон НУРМУҲАММАД