Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
04 Июл, 2025   |   9 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:11
Қуёш
04:55
Пешин
12:33
Аср
17:42
Шом
20:04
Хуфтон
21:40
Bismillah
04 Июл, 2025, 9 Муҳаррам, 1447

«Deutschlandfunk»: Ибн Синонинг "Тиб қонунлари" асари тиббий таълимнинг асоси

27.02.2021   1564   2 min.
«Deutschlandfunk»: Ибн Синонинг

Буюк олим Абу Али Ибн Сино илмий меросининг тарихий аҳамияти ҳамон дунё жамоатчилигининг катта эътиборини тортиб келмоқда. Жумладан, Германиянинг етакчи «Deutschlandfunk» («Германия радиоси») радиоси сайти Ибн Сино даҳосига мурожаат қилиб, унинг ҳаёти ва илмий қарашларига бағишланган навбатдаги мақолани эълон қилди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА.

Материалда минтақамизда ислом динининг илм-фан ва маданий-маърифий ҳаёт ривожига қўшган ҳиссаси, ушбу даврда етишиб чиққан алломалар, хусусан, Ибн Синога оид маълумотлар баён қилинган.

«Ислом дини тарихи фалсафа, маданият ва илм-фаннинг гуллаб яшнаши билан ажралиб туради. Милодий 8 асрнинг ўрталарида замонавий Марказий Осиёда «олтин давр» бошланган. Кўпинча у “Ислом Ренессанси” деб ҳам аталади. Ушбу даврда етишиб чиққан олим, ёзувчи ва санъат арбоблари жаҳон илм-фани ва маданияти тараққиётига улкан ҳисса қўшган. Улардан бири дунёда Авиценна номи билан машҳур бўлган Абу Али Ҳусайн ибн Абдуллоҳ ибн ал-Ҳасан ибн Али ибн Синодир. У 980 йилда замонавий Ўзбекистон ҳудудидаги Бухоро шаҳрига яқин жойда туғилган. Ибн Сино илм ўрганиш учун ўша даврдаги йирик кутубхоналар имкониятларидан кенг фойдаланган. Ушбу кутубхоналарда у қадимги Рим шифокори Гален, математик Эвклид ва файласуф Арасту асарларини чуқур ўрганган», деб таъкидланади материалда.

Мюнхен Людвиг Максимилиан университетининг антик давр ва араб фалсафаси бўйича профессори Питер Адамсон Ибн Синога қуйидагича таъриф беради: «Ибн Сино Ислом Уйғониш даврида қадимги юнон файласуфи Арастунинг тимсолига айланган. У янги турдаги мутафаккирни ўзида мужассам этган».

Питер Адамсон учун Ибн Сино Ўрта асрларнинг энг нуфузли файласуфларидан биридир. Унинг сўзларига кўра, шунинг учун ҳам буюк алломанинг фикрлари ва сўз бойлиги бугунги кунгача ислом олами фалсафаси ва тасаввуфидан муносиб ўрин олиб келмоқда.

«Ибн Сино болалигиданоқ ғайриоддий қобилиятга эга бўлган. 10 ёшида Қуръонни ёд билган ва кўплаб илмий адабиётлар билан танишган. 16 ёшида тиббиётга қизиққан ва 18 ёшида эса етук табиб бўлиб етишган. Ибн Синонинг ўзи тиббиётни «қийин илм» деб ҳисобламаган, аксинча - у мазкур соҳа сирларини осонликча ўзлаштирган. У шу қадар истеъдодли эдики, тиб санъати унга умрининг охиригача турли ҳукмдорлар шахсий шифокори сифатида фаолият юритиб, мўмай даромад топиш имкониятини берган. Ибн Синонинг дунёга машҳур «Тиб қонунлари» асари 19 асргача тиббий таълимнинг асоси бўлиб хизмат қилган», - деб ёзади Deutschlandfunk.

Маълумот учун, «Deutschlandradio» радиокомпанияси таркибига кирадиган «Deutschlandfunk» миллий радиостанцияси эшиттиришлари 1962 йилдан бери эфирга узатила бошланган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Дунё янгиликлари
Бошқа мақолалар

Ғафлатда қолманг! Ашуро куни. Бир йиллик гуноҳларга каффорат, бир йиллик қут-барака

16.07.2024   5814   2 min.
Ғафлатда қолманг! Ашуро куни. Бир йиллик гуноҳларга каффорат, бир йиллик қут-барака

Муҳаррам ойи қандай ой? Муҳаррам ойи – мусулмонлар тақвимининг биринчи ойидир. Бу ой Аллоҳ таоло уруш, қон тўкишни ҳаром қилган (Зулҳижжа, Зулқаъда, Муҳаррам, Ражаб) тўрт ойнинг бири бўлиб, унинг ўнинчи куни яъни, ашуро куни алоҳида фазилатларга эга.

 

Ашуро қандай кун? Бу кун ҳақида Набий (алайҳиссалом): “Бу шундай яхши кундирки, бу кунда Аллоҳ Бани Исроилни душманларидан қутқарган. Шу боис Мусо алайҳиссалом бу кунда рўза тутган. Мен Мусога кўпроқ (яқин бўлишга) ҳақлироқман”, дедилар ва у кунда рўза тутиб, одамларни ҳам унинг рўзасини тутишга буюрдилар” (Имом Бухорий ривояти).

 

Ашуро куни қандай фазилатларга эга? Бу кун рўза тутиш ўтган бир йиллик гуноҳларга каффорат бўлади. Бу ҳақда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ашуро кунининг рўзаси – Аллоҳдан умид қиламанки – бир йил олдинги гуноҳларга каффорат бўлади”, деганлар (Имом Муслим ривояти).

 

Бу кун яқинларга кенгчилик қилиш, бир йиллик кенгчиликка сабаб бўлади. Абу Саъд (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади. Набий (алайҳиссалом): “Ким Ашуро куни аҳли аёлига ҳадя улашса, Аллоҳ йилнинг барчасида унга ҳам ҳадя улашади”, дедилар (Имом Байҳақий ривояти).

Суфён ибн Уяйна (раҳматуллоҳи алайҳ): “Бу ҳадисни олтмиш йил тажриба қилдим ва фақатгина яхшилик кўрдим”.

 

Ашуро кунини Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) қандай ўтказардилар? Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бу кунни ўтказиб юбормаслик учун қаттиқ ҳаракат қилардилар, унинг савобига эришиш учун бу куннинг келишини интиқлик билан кутардилар. Бу ҳақда Ибн Аббос (розияллоҳу анҳу) айтади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)ни Ашуро куни рўзасини бошқасидан афзал кўриб, соғиниб, Рамазон ойи рўзасини кутиб соғингандек, бошқа кун ва ой рўзасини кутганларини кўрмадим” (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).

 

Эсда тутинг! Муҳаррам ойининг ёлғиз ўнинчи кунида эмас, балки бу кунга қўшиб, бир кун олдинги ёки бир кун кейинги кунда ҳам рўза тутиш лозим.

Абдуллоҳ ибн Аббос (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Ашуро куни рўзасини тутиб, одамларни ҳам бу куннинг рўзасини тутишга буюрганларида, саҳобалар: “Ё, Расулуллоҳ! Бу кун яҳудий ва насронийлар улуғлайдиган кун-ку!” дейишди. Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Аллоҳ хоҳласа келаси йил тўққизинчи куни ҳам тутамиз”, дедилар. Аммо, келаси йил келмасидан Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) вафот этдилар (Имом Муслим ривояти).


Даврон НУРМУҲАММАД