Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг "Ногирон шахсларнинг ҳуқуқлари ҳақидаги Конвенцияси" 30-моддасида “Ногиронлар уларнинг алоҳида маданияти ва тил жиҳатдан ўзига хослигидан келиб чиқиб, бошқалар қатори тан олиниши ва қўллаб- қувватланиш ҳуқуқига эга”, деб ёзиб қўйилган.
Сурдо дунё тиллари бўйича испан тилидан кейинги ўринда туради. Зеландияда сурдо тилига давлат мақоми берилган.
Ҳозирги вақтда Ўзбекистон мусулмонлари идораси ташаббуси билан Республикамизда эшитиш ва сўзлаш қобилияти чекланганлар билан кенг кўламда ишлар олиб борилмоқда. Бу инсонлар узоқ вақт жамиятдан узилгани, миллий қадриятларимиз, динимиз ҳақида тушунчага эга бўлмаганликлари сабаб уларнинг руҳиятида бўшлиқ пайдо бўлган. Жамиятимиздаги ҳар бир соғлом инсон ана шу бўшлиқни эътибор, меҳр ва мурувват билан тўлдириши мақсадга мувофиқдир.
2018 йил 30 январдан Тошкент шаҳар имконияти чекланганлар билан диний-маърифий суҳбатлар ташкил этилган бўлиб, бу суҳбатларнинг дастлабки тингловчилари 8 нафар инсон қатнашган. Кейинчалик 40 та ва ҳозирги келиб 400 дан ортиқ эшитиш ва гапириш қобилияти чекланганлар билан ислом дини, миллий қадриятлар, ижтимоий масалалар борасида маърузалар ташкил қилинган.
Янги инновацион лойиҳа сифатида эшитиш ва гапириш имкони чекланганлар билан бевосита иш олиб бораётган фидойилар, яъни Ўзбекистон мусулмонлари идораси мутахассислари, Тошкент шаҳар ҳокимияти вакили, Тошкент шаҳар отинойилари сурдо, яъни имо-ишорали тилни ўрганишни бошлашди.
Тадбирлар режасига мувофиқ олиб борилаётган маърузани бошлашдан олдин ҳар бир ташкилотчи эшитиш ва гапириш қобилияти чекланганларга сурдо, яъни имо-ишорадан имтиҳон топширади.
Ногиронлиги бўлган тингловчиларимизга уларнинг ўзларининг тилида муомала қилиш, уларга бўлган эътиборнинг бир кўриниши холос. Ҳар бир учрашувда улардан янги муомала имо-ишораларни ўрганиш уларнинг кемтик қалбига йўл топишнинг энг осон йўлидир.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Инсон зиммасида бир нечта омонатлар борки, буларни қадрлаш зарур ҳисобланади. Ўз жонига ўзи қасд қилиш эса ана шу омонатга хиёнат қилишдир. Бинобарин, Қурони карим Нисо сураси 29-оятида Ҳақ таоло хитоб қилган: "Бир-бирларингизни ўлдирмангиз".
Жундаб ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: "Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: "Сизлардан илгари ўтганлардан бир киши жароҳатланди. Бесабрлик қилиб пичоқ олди-да, қўлни кесиб ташлади ва кўп ўтмай, қон йўқотиб вафот этди. Аллоҳ: "Бандам жонига қасд этди, унга жаннатни ҳаром қилдим", деди" (Муттафақун алайҳ).
Яна бир ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: "Кимки тоғдан ўзини ташлаб, жонига қасд қилса, у жаҳаннам оловида абадулабад ўзини пастга ташлайди. Кимки заҳар ичиб жонига қасд қилса, у қўлида заҳарини тутиб, жаҳаннам оловида абадулабад ўзини заҳарлайди. Кимки ўзини темир билан ўлдирса, у қўлида темирини тутиб, жаҳаннам оловида абадулабад у билан ўзини уради" (Имом Бухорий, Муслим ва бошқалар ривояти).
Мўътабар фатво китобларимиздан “Фатавои Сирожия”да: “Қачон кема ёна бошласа, ундагиларнинг агар ўзларини денгизга ташлашса, сузиш билан халос бўлиб кетишга гумонлари ғолиб бўлса, шундай қилишлари вожиб бўлади. Агар ўзларини денгизга ташласалар ҳам ғарқ бўлишлари ёки ташлашмаса, куйиб кетишлари эҳтимоли бўлса, у ҳолда кемада қолиш ва денгизга ўзларини отиш орасида ихтиёрлидирлар. Кимки ўзини ўлдирса, унинг гуноҳи бошқа бировни қатл қилгандан кўра қаттиқроқдир!”
Юқорида келтирилган манбалардан кўриниб турибдики динимиз инсон ўз жонига қасд қилишга эмас, балки бу омонатни асрашга қадрлашга чақиради. Лекин, жамиятда баъзи инсонлар борки, ўз жонига қасд қилишга, худкушликка рағбат қиладилар. Аслини олганда ўзини-ўзи ўлдириш Аллоҳ берган неъматни мутлақо менсимасликдир. Шу билан бирга бундай ҳолат ўша жамиятга ҳам мусибат ҳисобланади.
Ўзини-ўзи ўлдиришнинг гуноҳи бировни ўлдиришдан кўра оғирроқ ва каттароқ ҳисобланади. Энди, салгина ҳаёт ташвиши деб, озгина ғам ва алам деб ўзини ўлдираётганларнинг гуноҳи бировни ўлдиришдан кўра оғирроқ эканлигини билдик. Бироқ, бундан ҳам энг ачинарлиси, бировларнинг ёлғон-яшиқ гапларига учиб, “фатво”ларига алданиб, бегуноҳ мўмин-мусулмонларни ўлдиришга қасд қилиб ўзини ўлдиришнинг гуноҳи бундан неча баробар оғирроқ ҳисобланади. Бу шаҳидлик эмас, бу қаҳрамонлик ҳам эмас, балки худкушликдир.
Уйчи тумани "Девона бобо" жоме масжиди имом-хатиби
Абдуфаттоҳ Мусаханов
Манба: @Softalimotlar