Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
15 Март, 2025   |   15 Рамазон, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
05:17
Қуёш
06:35
Пешин
12:37
Аср
16:43
Шом
18:33
Хуфтон
19:45
Bismillah
15 Март, 2025, 15 Рамазон, 1446

Қорақалпоқ элига табаррук ҳадя

01.04.2019   3135   4 min.
Қорақалпоқ элига табаррук ҳадя

Ислом дини қадриятларини кенг ёйиш, диний эҳтиёжларни қондириш ва жаҳолатга қарши маърифат билан курашиш йўлида муҳтарам Президентимиз раҳнамоликларида жуда катта ишлар қилинмоқда. Шундай улуғвор ишларнинг давоми сифатида Ўзбекистон мусулмонлари идораси раҳбарлигида “Қуръони карим маъноларининг таржимаси ва тафсири” китоби қорақалпоқ тилида чоп этилди.
Дарҳақиқат, Қуръон мўмин-мусулмонлар учун муқаддас китобдир. Қуръони карим маъноларини арабчадан бошқа тилларга таржима қилиш ва ўзга халқларни ҳам Аллоҳ таоло Сўзининг мазмунидан баҳраманд қилиш улуғ савобли ишлардан ҳисобланади. Аллоҳ таолонинг фазлу марҳамати ила Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти қозиси Шамсиддин Баҳоуддинов тамонидан Қуръон маъноларини арабчадан қорақалпоқ тилига таржима қилиш ва унга изоҳлар ёзишдек улуғ иш адо этилди.
Қуръони карим ўта теран мазмунли китоб эканини назарда тутиб, ушбу таржимани имкон қадар ўқувчига тушунарли қилишга ҳаракат қилинди. Бунинг учун илгари ўтган тафсирчи уламолар изидан бориб, ушбу Улуғ Китобнинг ҳар бир ояти маъносини таржима қилишдан ташқари унга изоҳ ҳам қўшилди. Дастлаб ҳар бир сура олдида ўша суранинг қисқача мазмуни ёзилди, сўнг оятлар таржимаси орасида қавс ичида қисқача изоҳлар ҳам берилди.
Қуръони каримни араб тилида ўқиш ва унинг мазмунини англаш ҳамманинг ҳам имконият даражасида эмас. Ҳатто арабларнинг ўзлари ҳам Қуръон оятларини тўлиқ тушуниш учун алоҳида эътибор қилади. Саҳобаи киромлар ҳам баъзи оятлар мазмуни ҳақида Ҳазрати Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ўзларидан сўраб, уларнинг мазмун-моҳиятини аниқлаб олганлари Ислом тарихидан маълум.
“Қуръони карим маъноларининг қорақалпоқ тилидаги таржимаси ва тафсири” китоби Қуръони каримнинг қорақалпоқ тилидаги илк таржимаси ва биринчи нашри бўлиб, қорақалпоқ халқи учун узоқ кутилган тарихий воқеа бўлди. Шу тариқа қорақалпоқ халқи асрлар оша эътиқод қилиб келган Ислом динининг бирламчи манбаини ўз она тилида ўқишга, маъноларини тафаккур килишга муяссар бўлди. Ўзбекистон мусулмонлари идорасида тузилган “Қуръони каримни нашр этиш бўйича ҳайъат” томонидан “Қуръони карим маъноларининг таржима ва тафсири”ни қорақалпоқ тилидаги таржимаси қўлёзмаси атрофлича ўрганиб чиқилиб, ижобий хулоса берилган.
Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти қозиси Шамсиддин Баҳоуддинов “Қуръони карим маъноларининг таржима ва тафсири”ни қорақалпоқ тилига таржима қилиш устида етти йил давомида меҳнат қилди. Ушбу таржима ишида диний уламо ва устозларнинг тавсиялари, фикр-мулоҳазалари мунтазам равишда инобатга олинжи. Жумладан, ҳар бир оятнинг мазмуни ва тафсирини ёзишда Шайх Абдулазиз Мансур ва бошқа уламолар билан маслаҳатлашиб, уларнинг тавсиялар ва фикрлари қабул қилинди.
Таржима араб тилидаги мўътабар тафсир китобларига ҳам қиёсан олиб борилди. Жумладан, икки улуғ муфассир Жалолиддин Ас-Суютий ва Жалолиддин ал-Маҳаллийнинг “Тафсири Жалолайн”, Абу Жаъфар Муҳаммад ибн Жарир ат-Тобарийнинг “Тафсири Табарий”, Абу Лайс Самарқандийнинг “Баҳрул-улум”, Абу Мансур ал-Мотуридийнинг “Таъвилоту аҳли сунна”, Абу Барокат ан-Насафийнинг “Мадорикут-танзил ва ҳакоиқут-таъвил”, Абдуллоҳ ибн Аҳмад ан-Нафасийнинг “Тафсирун Насафий”, Исмоил Ҳаққий ибн Мустафо ал-Ҳанафийнинг “Руҳул-баён” асарларидан кенг фойдаланилди.
Шунингдек, Бердақ номидаги Қорақалпоқ давлат университети профессор-ўқитувчилари томонидан таржимани қорақалпоқ тили нуқтаи назаридан ҳам кўриб чиқилди.
Қуръони каримни таржима қилиш мобайнида қорақалпоқ тилида ҳар бир гап, сўзларнинг таркиб топиши ва сўзларни ўз ўрнида ишлатилишига ҳам катта эътибор берилди. Шунингдек, қорақалпоқ тилининг ўзига ҳос фонетик, грамматик, лексик қоидаларига ҳам амал қилган ҳолда ҳар бир сўзнинг тўғри таржима қилинишига ва ўринли қўлланилишига алоҳида аҳамият қаратилди.

Қорақалпоқ давлат университети профессори, филология фанлари доктори Ш.Абдиназимов, “Еркин Қарақалпакстан” газетаси бош муҳаррири К.Реймов ва Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлими гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институти директори, филология фанлари номзоди А.Альниязов кабилардан иборат экспертлар гуруҳи ушбу китоб бўйича ижобий фикр-мулоҳаза билдирдилар.
Ҳозирги пайтда аҳолини Қуръони карим маънолари билан яқиндан таништириш ва унга бағишланган асарларни янада кўпроқ тарғиб қилиш муҳим аҳамият касб этмоқда. Қуръони карим инсонларни мустаҳкам эътиқод эгаси бўлишга, яхшилик қилишга, тинч-тотув яшашга, ҳалол ва ҳаромни ажратишга ҳамда одамлар билан меҳр-оқибатли бўлишга чорлайди.
Аллоҳ таоло Қуръони каримнинг ушбу таржима ва тафсирини Қорақалпоқ элига муборак қилсин!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Ўзбекистон янгиликлари
Бошқа мақолалар

Фитр садақаси: кимлар нима учун ва кимларга, қачон ва қанча миқдорда беради?

14.03.2025   8126   4 min.
Фитр садақаси: кимлар нима учун ва кимларга, қачон ва қанча миқдорда беради?

ФИТР САДАҚАСИ НИМА УЧУН БЕРИЛАДИ?

Фитр садақаси – рўзадан чиқиш муносабати билан бериладиган садақа. У Рамазон ойида беҳуда гап-сўзлар, қилинган хато ва камчиликларни ювиш ҳамда камбағал, мискинлар, етим ва бечораларнинг очликларини кетказиш мақсадида жорий қилинган.

Имом Вакиъ ибн Жарроҳ раҳимаҳуллоҳ айтадилар: “Фитр садақаси – саҳв саждасига ўхшайди. Намознинг вожиб амали тарк бўлганда, саҳв саждаси билан намоз тўғрилангандек, фитр садақаси ҳам рўзанинг камчиликларини тўлдиради”.

Ҳанафий мазҳабида фитр садақаси вожиб амал ҳисобланади.

 

ҚАЧОН БЕРИЛИШИ КЕРАК?

Фитр садақасини рамазон ҳайити куни тонг отгандан яъни бомдод намозининг вақти киргандан бошлаб ҳайит намозига чиқишдан олдинги вақтга қадар бериш вожиб. Рамазон ойи бошланиши билан берилса ҳам бўлади.

Аммо ҳайит намозидан кейинга қолдирмаслик керак. Агарда киши фитр садақасини ҳайит намозигача бера олмаса, намоздан кейин беради, лекин савоби рамазон ойида берганчалик бўлмайди, аммо бериши шарт. Яъни уни беролмай қолган киши зиммасида фитр садақасини бериш вожиб бўлиб қолаверади.

 

КИМЛАР БЕРИШИ КЕРАК?

Хур, нисоб миқдоридаги мулкка эга бўлган (фитр садақасининг нисобида молнинг ўсувчи бўлиши эътиборга олинмайди) мусулмон эркак ва аёлнинг зиммасига фитр садақасини бериш вожиб бўлади. Нисоб миқдоридаги мулкка эга киши балоғатга етмаган болалари номидан фитр садақасини бериши вожиб.

Киши аёли ва балоғатга етган фарзандлари учун фитр садақасини бериши вожиб эмас, балки уларнинг ўзлари бериши мақсадга мувофиқ саналади. Аммо балоғатга етган фарзандлари ва аёли учун улар айтишмаса ҳам, фитр садақасини берса, улар зиммасидан фитр садақаси соқит бўлади.

Ҳайит кечаси туғилган чақалоқ учун ҳам отаси фитр садақа бериши вожиб бўлади. Ҳомила ва ҳайит кунидан олдин вафот этганлар учун эса вожиб бўлмайди.

 

КИМЛАРГА БЕРИЛАДИ?

Фитр садақаси мусулмон камбағал-мискинларга берилади. “Фатавои Ҳиндия” китобида келтирилишича, фитрни беришда энг афзали, аввало, (камбағал) ака-ука, опа-сингиллар ҳисобланади. Сўнгра уларнинг фарзандлари. Улардан кейин амаки-аммалар, сўнгра уларнинг фарзандлари. Тоға-холалар ва уларнинг фарзандлари сўнг юқоридагилардан ташқари қариндошлар. Улардан кейин қўшнилар, касбдошлар, кейин ҳамшаҳарлар ёки қишлоқдошлар ҳақли ҳисобланади.

 

КИМЛАРГА БЕРИЛМАЙДИ?

Фитр садақаси нисоб миқдорича моли бўлган бой кишига, ўзининг ота-онаси, бобо-момосига, ўзининг ўғил-қизларига ва уларнинг фарзандларига, эр-хотин бир-бирига бериш мумкин эмас.

Шунингдек, ғайридинга, фосиққа, гуноҳ ва маъсиятга, шунингдек мусулмонларга зарар келтирадиган ҳар қандай ишларга сарфлайдиган кимсаларга берилмайди.

Фитр садақасини муҳтожларнинг қўлларига қийматини бериш жоиз. Бу пуллар масжид қурилиши, умумий хайрия ишлари учун берилиши мумкин эмас.

 

РЎЗА ТУТМАГАНЛАР ҲАМ ФИТР САДАҚАСИНИ БЕРАДИМИ?

Бирор узр сабабли рўза тута олмаганлар ҳам ўзлари ёки улар номидан нафақа бериши керак бўлган одам фитр садақасини бериши керак.

 

ФИТР САДАҚАСИ ҚАНЧА МИҚДОРДА БЕРИЛАДИ?

2025 йил учун ҳар бир жон бошига фитр садақасининг миқдори:

  • буғдой унидан – 10 000 (ўн минг) сўм;
  • арпадан – 16 000 (ўн олти минг) сўм;
  • майиздан – 110 000 (бир юз ўн минг) сўм;
  • хурмодан – 180 000 (бир юз саксон минг) сўм деб белгиланди.

Ҳар ким ўз имкониятига қараб ушбу тўрт маҳсулотнинг хоҳлаган бир туридан фитр садақасини берса кифоя.

Эслатма! Фитр садақаси қийматлари Тошкент шаҳар бозорларидаги нархга асосан белгиланган бўлиб, ҳар бир вилоят ўз бозорларидаги нархга қараб фитр садақасини белгилайди.

 

Даврон НУРМУҲАММАД