Тажвид - Қуръони каримни тўғри ва ўзига хос қоидалар асосида тиловат қилишни ўргатадиган илмдир. Яъни, Қуръонни Аллоҳ таоло пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга нозил қилганидек ҳар бир ҳарфига махраж, сифат, ғунна, мад ва бошқалардан ҳаққини бериб тиловат қилишдир.
Тажвид илмини мукаммал ўрганиш, фарзи кифоядир. Аммо, Қуръонни ўқиётганда тажвидга амал қилиш, ҳар бир мусулмонга фарзи аъйндир. Айниқса жамоатга имом бўлувчи киши тажвид илмини яхши билиши лозим. Бу имомлик шартларининг аввалидир.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Тошкент вилояти вакиллиги томонидан зарур лойиҳага қўл урилди. Ҳудудда фаолият юритаётган имом-хатиб ва имом ноибларининг Қуръон қироати, Тажвид борасидаги билимларини бойитиш, хато ва камчиликларини тўғирлаш мақсадида шаҳар ва туманлар бўйича Тажвид фанидан семинар машғулотлари олиб борилмоқда. Машғулотларни Тошкент ислом институти “Таҳфизул Қуръон” кафедраси ўқитувчилари олиб бормоқдалар.
Машғулотлар бир ҳафта давом этади, унда ҳар бир имом алоҳида кўрикдан ўтади. Шу вақтгача Олмалиқ, Оҳангарон Ангрен шаҳар-туманлари имомлари ўқитилган бўлса, ҳозирги вақтда Бекобод туманидаги "Оқ масжид" жоме масжидида навбатдаги ҳафталик бошланган.
Иштирокчи имомлар таассуротларини ифода этар эканлар: «Биз бир неча йиллардан буён таскин топиб юрган Қуръон ва тажвид илмига оид билимларимиз аслида ҳар дам маҳоратни ошириб боришни талаб этадиган билим экан. Семинар жараёнида Қуръон тиловатини ҳудди алифбодан бошлаб ўргангандаги завқ ва ҳаловатларимиз янгидан жўшқинланди…», дея ушбу семинарнинг нақадар юксак аҳамият касб этганини алоҳида таъкидлаб ўтдилар ва бу хайрли ишни ташкил этган мутасаддиларга ўз миннатдорчиликларини изҳор билдирдилар.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Масжидлар бўлими
Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу ёшлари ўтиб, кексайиб қолган чоғларида Мусҳафи шарифни олиб, йиғлаб туриб шундай дер эдилар: “Жиҳодлар билан овора бўлиб сени ўқий олмай қолдик”.
Бу қандайин гўзал узр! Хўш, биз ўзимизни нима деб оқлаймиз?! Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу шундайин гап айтдилар, аммо биз нима деймиз?! Қиёмат кунида “Қуръони карим ўқишдан сени нима чалғитди?!” – деб сўралсак, нима деб жавоб берамиз?! Токи у бизни зараримизга эмас, фойдамизга ҳужжат бўлиши учун кўксимизга босиб, кечаю кундуз тиловат қилиб бормаймизми?! Ахир Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ таолонинг зикрини лозим тут, Қуръони карим тиловатида маҳкам бўл. Чунки бу сенинг осмондаги руҳинг, ердаги зикрингдир” [1], деганлар.
Қурони карим оятларини тадаббур қилмасдан, маънолари ҳақида фикр юритмаган ҳолда, ҳеч қандай тушунчасиз кўп тиловат қилиш асосий мақсад эмас. Агар инсон бир неча оятни тадаббур қилса, тафсир китобларига мурожаат этса ёки тафсир дарсларига қатнашса, маъноларни ўзлаштирса ва уларга амал қилса, бу иши ўша инсон учун улкан яхшилик, хайр-барака бўлади.
Имом Ғаззолий ҳазратлари бундай дейдилар: “Қуръон сиз сўрашингиз мумкин бўлган ва у сизнинг сўровларингизга жавоб бера оладиган тирик Расулдир. Сиз унга қулоқ солсангиз, у сизни қондиради”.
Қалблари иймон нури ила қоришиб кетган зотлар учун, албатта, Қуръонда шифо бордир. Яна Қуръони каримда саросима, шайтоний васвасалар, нафсу ҳавога эргашишдан сақловчи шифо бор. Қуръон ўқиган пайтимизда бизни фаришталар қуршаб олади ва улар ҳам бизга қўшилиб Раҳмон бўлган Зотнинг оятларига қулоқ тутади. Само фаришталари туни билан Қуръонга қоим бўладиган ер фаришталарига яқинлашадилар. Энди айтинг-чи, одамлар ухлаётган пайтда, тун қоронғусида биз Қуръон тиловат қиляпмизми?! Еру осмонлар Робби бизга қулоқ соладиган даражада оятларини тиловат қиляпмизми?!
Аллоҳ таолонинг шифо оятлари қуйидагилардир:
«...Ва мўмин қавмларнинг кўнгилларига шифо берадир» (Тавба сураси, 14-оят).
«Эй одамлар! Сизга ўз Раббингиздан мавъиза, кўксингиздаги нарсага шифо, мўминларга ҳидоят ва раҳмат келди» (Юнус сураси, 57-оят).
«Биз Қуръонни мўминлар учун шифо ва раҳмат ўлароқ нозил қилурмиз...» (Исро сураси, 82-оят).
«...У иймон келтирганлар учун ҳидоят ва шифодир...» (Фуссилат сураси, 44-оят).
«...Унда (асалда) одамлар учун шифо бордир...» (Наҳл сураси, 69-оят).
«Бемор бўлганимда менга шифо берадиган ҳам Унинг Ўзи» (Шуаро сураси, 80-оят).
Қуръони каримни тиловат қилиш, эшитиш, амал қилиш ва ҳар бир ишда ундаги ҳукмларга таяниб иш кўришдан четлашманг!
Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.
[1] Имом Аҳмад ривояти.