Бугун, 16 июнь куни Татаристон Республикаси муфтийси Камил ҳазрат Самигуллинни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Ўткир Ҳасанбоев қабул қилди.
Учрашувда Татаристон ва Ўзбекистон ўртасидаги дўстлик ришталарини мустаҳкамлаш бўйича амалга оширилаётган ишлар, хусусан, икки давлат диний идораларининг ҳамкорлик алоқаларини ривожланиш йўлида қилинаётган ишлар айтиб ўтилди. Шунингдек, юртимизда диний-маърифий соҳадаги хайрли ислоҳотлар, Ўзбекистон мусулмонлари идораси фаолият йўналишлари, қилинаётган ишлар ҳақида маълумот берилиб, зиёрат туризми йўналишида ҳамкорликни ривожлантириш масаласига алоҳида тўхталиб ўтилди.
Мулоқотда сўз олганлар Ўзбекистон ва Татаристон ўлкалари ўртасидаги биродарлик алоқалари жуда узоқ тарихга бориб тақалиши, икки халқнинг тили, урф-одати, маданияти ва дину мазҳаби бир, кечмиши муштараклиги таъкидланди. Ўзаро ҳамкорлик ва дўстона муносабатларни атоқли татар уламоларидан жуда кўпларининг Бухоройи шариф мадрасаларида таълим олганлари, ўрганган билимларини она ватанларига қайтиб, бу ерлик толиби илмларга ўргатганлари айтиб ўтилди.
Жумладан, унда 1790 йиллардан 1808 йилга қадар Бухоро мадрасаларидан бирида таълим олиб, бухоролик Нақшбандияи-мужаддидия шайхи Ниёзқули Туркмоний қўлида тариқат қоидаларини ўрганиб, ижоза олган Абу-н-Наср Абдунносир ал-Қурсовий, 1838-1850 йиллари оралиғида Бухоро ва Самарқанд мадрасаларида таълим олган атоқли аллома Шаҳобиддин Маржоний, 1875 йили Бухорога бориб, у ердаги машҳур мадрасалардан бирида таълим олган Алимжон Борудий каби дин олимларининг номларини эсга олинди.
Камил ҳазрат Самигуллин самимий қабул учун миннатдорлик билдириб, Имом Мотуридийнинг бир неча асарлари татар ва рус тилига таржима қилингани, Ҳанафий мазҳабида ёзилган кўплаб асарлар нашр этилаётгани, Қозон босма Қуръони карим нусхасини ўз услубини сақлаган ҳолда, замонавий шаклда қайта чоп этиш ишлари амалга оширилаётганини маълум қилди. Шунингдек, у Ўзбекистонлик уламоларнинг Татаристонда ўзбек миллатига мансуб аҳоли яшайдиган ҳудудлардаги жоме масжидларга бориб, маъруза қилиш таклифини билдирди.
Учрашув дўстона ва самимий руҳда ўтди.
Ташриф давомида меҳмонлар “Ҳазрати Имом” мажмуасини зиёрат қилишди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Имом Муслим, Абу Довуд ва Молик видолашув ҳажи ҳадисида Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қиладилар:
"Аёллар ҳақида Аллоҳдан қўрқинглар! Чунки сизлар уларни Аллоҳнинг омонати ила олгансиз. Уларнинг фаржларини Аллоҳнинг калимаси ила ҳалол қилиб олгансизлар. Сизлар учун уларнинг зиммасида сиз ёмон кўрган бирор кишига тўшакларингизни бостирмаслик мажбурияти бор. Агар ўшани қилсалар, уларни ачитмайдиган қилиб уринглар. Улар учун сизнинг зиммангизда маъруф йўл билан ризқлари ва кийимлари мажбурияти бор".
Муовия Қурайший розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Ё Аллоҳнинг Расули, бизнинг биримизда хотинининг нима ҳаққи бор?» дедим.
«Қачон таомлансанг, уни ҳам таомлантирасан. Қачон кийим кийсанг, уни ҳам кийинтирасан. Юзига урмайсан. Қаттиқ сўкмайсан ва уйдан бошқа жойда ҳижрон қилмайсан», дедилар у зот алайҳиссалом (Абу Довуд ва Насоий ривоят қилишган).
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Ҳинд бинти Утба: «Аллоҳнинг Расули, Абу Суфён ўта бахил одам, менга ва боламга кифоя қиладиган нарсани бермайди. Фақат унга билдирмай олсамгина бўлади», деди.
«Ўзингга ва болангга етарлисини тўғриликча ол», дедилар у зот алайҳиссалом (Икки шайх ривоят қилишган).
Барча уламолар аёлларнинг нафақаси эрларига вожиб бўлишига иттифоқ қилганлар.
Ақлга солиб кўрилганда ҳам, аёл киши эрнинг хизматларини қилганидан кейин, унинг измида бўлганидан кейин, албатта, унинг нафақаси эрга вожиб бўлади-да!
Унинг миқдори иккисининг ҳолига қараб бўлади. Иккиси бой бўлса, бойники, камбағал бўлса, камбағалники бўлади. Эр бой, хотин камбағал ёки аксинча бўлса, икки ҳолнинг ўртасида бўлади. Агар хотин отасининг уйида бўлса ҳам ёки эрнинг уйида бемор бўлса ҳам.
Эрга хотини учун вожиб нафақалар беш қисмдир:
1. Таом.
Бунга озиқ-овқат, ичимлик ва овқатга қўшиб ейиладиган нарсалар (сирка, ёғ ва шунга ўхшаш) ҳамда овқат пишириш учун кетадиган барча нарсалар киради. Таомнинг миқдори етарли бўлиши керак, мазкур миқдор эрнинг бой-камбағаллигига қараб белгиланади.
2. Кийим.
Етарли даражада, бир сидра кийим-бош доимо бўлиши керак. Ҳанафий ва шофеъий мазҳабларида: «Ҳар олти ойда бир сидра янги кийим олиб берилади», дейилган.
3. Маскан.
Эр ўз хотинини маскан билан таъминлаши вожиб. Маскан эрнинг молиявий имконияти савиясида бўлади. Шу билан бирга, маскан тўлиқ жиҳозланган бўлиши шарт. Унда яшаш учун керакли ҳар бир нарса бўлиши лозим.
4. Агар хотин хизматкор ишлатиб юрадиган тоифадан бўлса, хизматкор солиб бериш ҳам унинг нафақасига киради.
5. Тозалик асбоб-анжомлари ва уйнинг керакли матоҳлари.
Агар эр моли бўла туриб, нафақа бермаса, қози уни қамашга ҳукм чиқаради. Хотин талаб қилса, бошқа мулклари сотилиб, унинг нафақаси берилади. Эр ноиложликдан нафақа бера олмаса, қамалмайди.
«Улардан асоингни кўтарма ва уларни Аллоҳдан қўрқишга чақириб тургин».
Яъни аҳли аёлинг сенинг ҳайбатингни доимо сезиб турсин. Улардан содир бўладиган ҳар бир ношаръий ишни эътиборсиз қўймаслигингни унутмасинлар.
Сен уларни доимий равишда Аллоҳ таолога тақво қилишга чақириб тур. Бу ишда жуда кўп яхшиликлар бор.
«Яхшилик ва силаи раҳм» китоби 1-жуз.