Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
12 Апрел, 2025   |   14 Шаввол, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
04:26
Қуёш
05:48
Пешин
12:29
Аср
17:04
Шом
19:03
Хуфтон
20:20
Bismillah
12 Апрел, 2025, 14 Шаввол, 1446

Тошкент шаҳри масжидларида Хатми Қуръон ўтказиб берувчи қорилар билан танишинг

16.05.2018   5672   55 min.
Тошкент шаҳри масжидларида Хатми Қуръон ўтказиб берувчи қорилар билан танишинг

Ўн икки ойнинг султони, Аллоҳ таолонинг раҳмат ва мағфиратлари чексиз ёғилгувчи, соғиниб кутаётганимиз Рамазони шариф ташриф кириб келди. Фазилатга тўла ушбу ойнинг кечалари Қуръони карим хатми билан янада мунаввар бўлади. Бу йил ҳам Аллоҳ насиб этса юртимизнинг деярли барча жоме масжидларида Қуръони карим хатм қилинади. Тошкент шаҳрида ҳам бу йили мавжуд 120 масжидддан 112 тасида Хатми Қуръон қилинади. Қуйида пойтахтимиздаги масжидларда хатми Қуръон қилиб берувчи қорилар рўйхати билан танишишингиз мумкин:

 

Учтепа тумани

1.

Абдуллоҳ ибн Масъуд

20

кун

Бойхонов Фозилхон Раҳмон ўғли

14.03.1991 й

Ҳакимов Шуҳрат Мирзапўлатович

15.10.1987 й

2.

Абдулҳамид ҳожи

25 кун

Тожиддинов Ҳабибуллоҳ Фазлиддин ўғли

27.08.1994 й

Тошмуҳамедов Дониёр

23.02.1969 й

3.

Абу Ҳанифа

27 кун

Рашидов Ахмадхон Хамидович

29.06.1978 й

Халимбеков Анасхон Хайрулло ўғли

27.03.1996 й

Хайитбоев Мухаммадали

22.09.1991 й

4.

Абу Ҳурайра

20 кун

Рўзиев Шоҳбоз

Маъмур ўғли

09.02.1991 й

5.

Азиз ота

25 кун

Исломов Баходир Абдуғаффор ўғли

20.07.1996 й

6.

Бешкайрағоч

21 кун

Хамидов Абдурашид Абдушакирович

28.10.1981 й

Умарходжаев Мурод Улугбекович

29.04.1987 й

Музаффархонов Абдуллоҳхон

Авазхон ўғли

10.08.1994 й

Абдукаримов Абдухамид

Абдураззоқ ўғли

10.05.1996 й

7.

Бурҳониддин

Марғилоний

20 кун

Абдукаримов Аҳроржон Абдувоҳид ўғли

27.08.1992 й

8.

Саид Ваккос ота

1/15

Сайнуриддинов  Саиджафар  Саидкомилович

08.12.1988 й

Аталуллаев Хайруллахон Ибрагимович

04.10.1978 й

9.

Кўкча Октепа

1/15

Дадажонов Ҳасанбой Абдуманнонович.

15.11.1980 й

Собиров Абдулбосит Абдулҳафизович.

31.12.1980 й

10.

Маҳкам ота

1/15

Абдураҳмонов Абдуқодир Собирович

24.05.1987 й

Газиев Дилшод Абдипаттаевич

29.01.1980 й

11.

Махкамбой ҳожи ота

27

Кун

Мирзақулов Ғайрат Шербаевич

26.10.1981 й

Саипов Баходир Юлдашевич

19.07.1975 й

12.

Муҳаммад Умар ўғли Зокир

28 кун

Азимбаев Алихон Захидхонович

08.02.1978 й

Зоҳидхонов Абдулборийхон Алихон ўғли

20.07.1999 й

13.

Ҳазрати Али

20 кун

Шамсиев Ахмадходжа Нарходжаевич

31.08.1967 й

Джалалов Зайнитдин Салахитдинович

06.05.1967 й

Маджидов Муҳаммад Солиҳ Абдурасулович

17.09.1989 й

14.

Ҳазрати Умар

20 кун

Мамадалиев Фазлиддин Мамасобирович

27.05.1977 й

Азимбоев Валихон

01.10.1982 й

15.

Чўлпон ота

20 кун

Маматрахимов Абдулҳамид Исматиллаевич

09.03.1993 й

16.

Файзулла хужа ўғли Мурод ҳожи

24 кун

Азимбаев Олимхон Захидхонович

16.05.1979 й

Зоҳидхонов Халилуллоҳ Олимхон ўғли

19.11.2001 й

17.

Абу Талҳа

25 кун

Валиев Абубакир Муродиллаевич

11.03.1984 й

Рахмонов Ойбек Мухторович

27.05.1982 й

18.

Лаби Зах

1/15

Ахунжанов Довуд Ахматович

31.05.1984

19.

Мирбобо ота

20 кун

Восиев Билол Абдусало ўғли

27.02.1986

Пайзимухамедов Умархон Рустам ўғли

15.09.1995

Бектемир тумани

20.

Алибек

27 кун

Норматов Нажмиддин Мирзақулович

11.09.1978 й

21.

Хўтан

1/15

Муҳаммаджонов Муҳаммадали

Илҳомжон ўғли

06.04.2000 й

Олмазор тумани

22.

Ҳазрати Имом

1/15

Алимов Аҳмадхон Усмонхон Ўғли

03.04.1983 й

Қурбонов Исмоил Абдукаримович

04.01.1984 й

Камолов Абдулбасир Рустам ўғли

09.03.1999 й

23.

Тўхтабой

1/15

Қодиров Ёсинбек

09.02.1995 й

Исмоилов Хумоюнхон Махдихон ўғли

14.09.1992 й

Ниёзов Алишер Бахромович

17.05.1985 й

Сирожиддинов Иброҳим Хакимжон ўғли

14.04.1992 й

24.

Тўлқин Акром ўғли

27 кун

Шодмонов Зиёдулло Тўлқин ўғли

03.01.1991 й

Сайдалиев Муҳаммад Ҳожи Мирзо

Мўминжон ўғли

04.07.1993 й

25.

Иброҳим ота

27 кун

Абдураҳимов Муҳаммаджон Малик ўғли

18.09.1995 й

Лутфуллаев Хайрулло Хамидулло ўғли

07.11.1994 й

26.

Чимир ота

23 кун

Юлдошев Абдуғаффор Абдуманнобович

07.06.1989 й

Ҳамидхўжаев Нурмуҳаммад Лутфуллаевич

22.01.1989 й

Қушоқов Нурмамат Шодмонбоевич

15.04.1972 й

27.

Сафобой ота

20 кун

Араббоев Дониёрбек Азизилло ўғли

17.09.1995 й

28.

Хофиз Кўҳақий

25 кун

Нуриддинов Юлдошбой Иброҳим ўғли

09.01.1995 й

Муҳамматдинов Агзамитдин

Хайритдин угли

04.11.1994 й

29.

Искандар Хўжа

25 кун

Қодиров Зойиржон Адҳамжонович

05.21.1981 й

Тошбоев Аъзамжон Юсубжонович

15.05.1983 й

30.

Аҳмаджон қори

1/15

Эргашев Муҳаммадий Туҳфатуллоҳ ўғли

30.04.1981 й

Рўзиев Жаҳонгир Ўктамович

23.08.1990 й

31.

Иброҳимжонбой ва Орифжонбой

28 кун

Жўрабоев Икромжон Абдуллажон ўғли

10.03.1993 й

Холиқов Мансур Қўчқоралиевич

12.09.1984 й

Турғунбоев Абдулло Бахтиёр ўғли

15.12.1995 й

32.

Сирож Солиҳ

1/15

Раҳимов Абдулборий Маҳмудалиевич

24.08.1980 й

Исақов Убайдулло Абиджонович

21.08.1987 й

33.

Дўстжонбой

1/15

Салоҳиддинов Нуриддин Зайниддин ўғли

23.06.1994 й

Аъзамов Абдулло Лутфулло ўғли

03.02.1999 й

34.

Мевазор

20 кун

Исломов Ёрбек Зокирович

13.07.1989 й

Холматов Воситжон Вахидович

02.08.1981 й

35.

Мирзо Ғолиб

1/15

Нуриддинов Аъло Қоработир ўғли

20.10.1992 й

Салоҳиддинов Нуриддин Зайниддин ўғли

23.06.1994 й

36.

Исломобод

1/15

Норбоев Муҳаммаджон Дониёр ўғли

09.06.2000 й

Раҳимжонов Раҳматуллоҳ Муҳаммаджон ўғли

03.11.1995 й

Забиҳуллаев Абдураззоқ Абдуллоҳ ўғли

11.12.2000 й

37.

Имом Бухорий

25 кун

Ғозиев Раҳматулло Ҳусанбоевич

08.05.1982 й

Маҳкамов Зикруллоҳ Машъалхон ўғли

25.04.1997 й

Абдуллаев Мерожиддин Камолиддин ўғли

20.02.1997 й

38.

Абу Бакр Қаффол Шоший

20 кун

Абдумажидов Ҳасанхон Яҳёевич

12.01.1981 й

Джалилов Набийддин Неъматуллаевич

15.11.1988 й

39.

Масжиди салом

2/15

Азимов Дилмурод Неъматович

12.09.1987 й

Аминов Муҳаммадисмоил Раҳматуллоҳ ўғли

20.01.1988 й

Давлатов Ҳикматулло Нормуминович

16.02.1992 й

Худойбердиев Фаррух Аманкелдиевич

19.08.1979 й

40.

Исматилла ҳожи

27 кун

Абдуллаев Шавқиддин Илҳомжон ўғли

05.05.1991 й

41.

Имом ат-Термизий

1/20

Эсонқулов Иноятуллоҳ Абдусамин ўғли

01.22.1991 й

Яккасарой тумани

42.

Усмон бин Мазъун

1/15

Хасанов Қудратжон Исохжанович

01.06.1987 й

Тўраев Муҳаммад Зайнуддинович

09.04.1978 й

43.

Яккасарой

1/15

Дадамирзаев Азамжон Тоҳирович

21.02.1973 й

44.

Рахимхон ҳожи ота

20 кун

Қодиров Орифжон

Аъзамович

05.03.1979 й

Холматов Комил

Бакимаматович

23.05.1979 й

Юлдашев Муҳиддин

Мадаминович

06.09.1981 й

45.

Ракат

20 кун

Хотамов Хикматжон

Ҳожиқурбонович

30.03.1986 й

Қулбаев Жасурбек

Фойзиллаевич

19.03.1990 й

Боймирзаев Мухаммадаюб Акмал ўғли

26.12.1990 й

Миробод тумани

46.

Ал-Бадр

20 кун

Акбаров Аловуддин Хайрулло ўғли

12.08.1996 й

47.

Қўйлиқ ота

1/15

Норматов Раҳматулло Собиржонович

14.03.1984 й

Шамсуддинов Тоҳиржон

Турсунович

11.11.1975 й

Мирзо Улуғбек тумани

48.

Шайх Зиёвуддинхон

1/20

Ҳасанов Улуғбек Абдусалом ўғли

09.09.1994 й

Карабаев Абдулхай Алимджанович

05.09.1987 й

49.

Тўра Бува

1/15

Усмонов Шахобиддин Нуриддинович

02.12.1982 й

50.

Авайхон

1/15

Шукруллаев Мухаммад-Алихон

Хайрулло ўғли

25.12.1993 й

Шукруллаев Омилхон Хайрулла  ўғли

24.04.1995 й

51.

Мулла Холмирза ота

1/15

Муталибжонов Мухаммад Аюб Нуриддин ўғли.

03.12.1992 й

Хусанов Қодир Жумаевич

18.04.1990 й

52.

Мулла Қосим

 

Дадаев Фатхулло Ҳамидуллоҳ ўғли

07.01.1993 й

Умаров Сухробхон Муҳибулло ўғли

07.01.1993 й

53.

Тепа

 

Умаралиев Шерзоджон Абдулаҳад ўғли

16.09.1991 й

54.

Оққўрғон

1/15

Бобораҳимов Фазлиддин

Низомиддинович

12.01.1987 й

55.

Дорул Омон

 

Абдувосиев Муҳаммадносир Қудратулло ўғли

18.04.1997 й

Холдоров Беҳзод Холисбой ўғли

13.08.1996 й

56.

Олтин Тепа

1/15

Халимбеков Саидакбархон Хайриллаевич

20.09.1989 й

Жалилов Хайрулла Зиёвидинович

19.06.1966 й

Сирғали тумани

57.

Қуддуси шариф

1/15

Иноғомов Ислом Илҳом ўғли

05.06.1993 й

58.

Қўшқўрғон

20 кун

Муртазоев Муҳаммадсодиқхон Шукруллоҳ ўғли

20.02.1996 й

59.

Маъруфота

27 кун

Зуфаров Қутбиддин Нуриллаевич

15.06.1992 й

60.

Нўғай қўрғон

29 кун

Уралов

Мансур

Уролович

10.03.1990 й

Муртазаев

Ахлиддин

Абдумажид ўғли

24.09.1992 й

Шайхонтоҳур тумани

61.

Яҳё қори

27 кун

Абдуллаев Абдулбосит Акбаржон ўғли

21.06.1995 й

Қосим Абдулло Мирабзал ўғли

01.01.1992 й

Тўлаганов Ҳожиакбар Баҳодир ўғли

02.05.1995 й

62.

Обидхон Махдум

25 кун

Юсупов Жамшид Мансуржонович

29.07.1985 й

Исломов Зиёвиддин Низомиддин ўғли

14.04.1992 й

63.

Муйи Муборак Уккоша

25 кун

Бабожанов Отабек Муҳаммаджонович

08.09.1989 й

Охунжанов Абдухай Фозил ўғли

07.04.1998 й

Қосимов Акромжон Ахмаджон ўғли

23.04.1997 й

64.

Хўжа Алламбардор

27 кун

Ғойипов Мақсуджон Ҳомидович

30.06.1981 й

Нўъмонов Муҳиддин

05.03.1981 й

Муҳсинов Мўминжон Бахтиёр ўғли

11.01.1993 й

65.

Шайх Зайниддин

20 кун

Аминов Мухаммадлоик Абдувохидович

21.05.1991 й

Халимов Насрулло Холматович

11.02.1986 й

66.

Доруссалом

28 кун

Турғунов Хамидулло Абдубанноевич

03.05.1983 й

Хисоров Эркин Аҳмадҳожи ўғли

09.07.1985 й

67.

Хўжа Аҳрор Валий

28 кун

Аъзамжонов Абдулҳафиз Сойибжонзода

29.10.1995 й

Захадуллаев Миён Хасиб Абдулвахоб ўғли

04.09.1993 й

68.

Мунаввар қори

28 кун

Тошмухамедов Боходир Турсунович

05.06.1970 й

Ҳакимжонов Муҳаммаджон Зоҳиджон ўғли

28.06.1995 й

69.

Ислом Нури

27 кун

Ахматкулов Элёржон Одилбек ўғли

27.06.1983 й

Асроров Саидахрор Абдусалом ўғли

24.03.1991 й

Эрқулов Иброхим Турмуҳаммад ўғли

03.10.1993 й

70.

Ҳувайдо

20 кун

Низомов Муҳаммадрауф Муҳаммаджонович

20.05.1986 й

Содиков Хафизулло Неъматович

06.11.1988 й

71.

Имом Ҳасан

21 кун

Юсупов Иноятулло Ибайдуллаевич

28.11.1986 й

Абдукаримов Абдулбосит Абдулҳамид ўғли

25.09.1995 й

72.

Занги ота

1/15

Супиев Ёкубжон Солихонович

26.09.1968 й

Супиев Абдулазиз Ёкубжон ўғли

27.12.1992 й

73.

Баланд

20 кун

Мирзаев Насрулло Салайдинович

13.12.1980 й

Собитов Ҳабибулло Алижон ўғли

22.03.1992 й

74.

Кох ота Бузрук

28 кун

Ғоипов Шамсиддин Муҳиддинович

12.03.1984 й

Жалилов Аббосқори

Неъматулло ўғли

08.08.1992 й

75.

Эшонгузар

1/15

Жураев Илхомжон Валижон  ўғли

13.04.1998 й

Умаралиев Ҳасан Шокирович

03.11.1996 й

76.

Фотимаи-Захро

27 кун

Аббосов Акмалхон Мухсим  ўгли

18.12.1990 й

Қодиров Файзулло Ҳусанович

20.081986 й

Саломов Абдулбоқий Абдужалол ўғли

14.06.1990 й

77.

Абдуллоҳ Ибн Хузофа

20 кун

Рустамжонов Абдуллатиф Рустамжон ўғли

15.04.1981 й

Ваҳобов Хусан Набиевич

08.07.1985 й

78.

Оқ туника

1/15

Мамасидиков Камолидин  Комилжон ўғли

13.12.1994 й

Супиев Абдурахмон Аюбхон  угли

02.11.1994 й

Ҳайдаралиев Иброҳимжон Обабакирович

04.30.1986 й

79.

Султон ҳожи

20 кун

Халилов Абдулхаким  Абдухалим угли

06.01.1991 й

Деҳқонов Абдурасул Неъматжон ўғли

08.08.1992 й

80.

Фирдавс

28 кун

Рахмонберди Абдулазиз  Рустамжон ўғли

11.12.1997 й

81.

Оқилон

20 кун

Артуккариев Абдуносир Муртазаханович

18.04.1984 й

Исроилов Самихон Абдуллаевич

10.01.1981 й

82.

Эшон Бобохон

1/15

Абдуллаев Абдулбосит Акбаржон ўғли

21.06.1995 й

Абдурагимов Муҳаммадий Рустамжанович

12.04.1986 й

Яшнабод  тумани

83.

Ал-Ҳудайбия

20 кун

Ходжаев Мухиддин Фазилхонович

02.07.1977 й

Фозилхонов Абдуллохон Файзуллоҳ ўғли

25.02.1999 й

Абраров Абдулазиз Абдували ўғли

17.05.1997 й

Саидакбаров Саидасқар Саидбосит ўғли

19.10.2000 й

84.

Гўзал

20 кун

Ғанижонов  МухаммадСодиқ  Мухторжон ўғли

19.12.1998 й

Нўъмонов Камолиддин Усмонович

30.07.1985 й

Мустафоев Билолиддин Раҳматулло ўғли

26.04.1996 й

85.

Холид ибн Валид

27 кун

Акбаров Имияминжон Иминжонович

17.04.1983 й

Аброров Абдулбоқий Абдусамий ўғли

24.04.1999 й

Аброров Абдулҳаким Абдували ўғли

04.09.1998 й

86.

Пул емас ота

27 кун

Ганиев Мухуммадлатиф Абдулхалилович

15.03.1991 й

Миродилов Абдулазиз Миробидович

02.12.1999 й

Миродилов Джасур Миробидович

04.03.1987 й

87.

Ислом ота

20 кун

Заитов Анвар Камолхонович

21.06.1982 й

Давлатов Авазбек Акбаралиевич

29.07.1983 й

88.

Имом Аъзам

27 кун

Ходжаев Неъматулла Сатволдиевич

06.04.1974 й

Шукруллаев Муҳаммадбобурхон

06.01.1995 й

Абдувалиев Жалолиддин

Абдувоҳид ўғли

15.05.1995 й

89.

Қул хожа  Аҳмад Яссавий

27 кун

Ҳусниддинов Зуҳриддин Нуриддин ўғли

10.11.1995 й

Султонмаҳмудов Абдулмажид Абдурашид ўғли

23.09.1995 й

90.

Али ибн Абу Толиб

20

кун

Мирсодиқов Нуруллоҳ Қудратиллаевич

24.12.1977 й

Сиддиқов Юнус Қобилович

12.05.1981 й

Чилонзор тумани

91.

Қатортол

2/15

Алимов Аброр Афзалжонович

25.07.1986 й

92.

Олтинхон тўра

1/20 кун

Хошимов Асилхон Хусанхон ўгли

29.05.1991 й

93.

Новза

30 кун

Самиев Абдулходий Паттохонович

01.11.1988 й

Убайдуллаев Ислом Мусаевич

21.12.1977 й

94.

Тинчлик

20 кун

Туйғун Иброхим Жахонгир ўғли

20.06.1995 й

Мухсимов Шоюсуф Шоахрор ўғли

03.07.1994 й

95.

Катта Қозиробод

1/15

Мирзаев Шамсиддинхон Мухаммадулло ўғли

09.09.1998 й

Нурмухаммедов Алишер  Ражаб ўғли

16.06.1977 й

96.

Ҳасанхон қори

1/15

Турсунов Аббос Ахмадович

17.12.1980 й

Хурсандмуродов Толиб Шукурулло ўғли

24.08.1997 й

97.

Бўта бува

1/15

Сўпиев Аюбхон Солихонович

11.05.1966 й

Ҳамидуллаев Нўъмонхон Яхёхон ўғли

02.12.1998 й

Садуллахонов Асрор Саъдуллахонович

21.05.1992 й

98.

Кўзи ожизлар

1/15

Расулов Аҳмаджон Мухаммаджонович

29.01.1979 й

99.

Собитхон ҳожи

20 кун

Юсупов Носирхон Ҳабибуллаевич

14.06.1984 й

Исмаилов Неъматулло Ҳабибулло ўғли

25.08.2018 й

100.

Дўмбиробод

20 кун

Тожиддинов Абдулбосит

10.06.1975 й

101.

Носирхон

1/15

Абдуллаев Мирахмад Фатхулла ўғли

19.02.1996 й

Самуғов Аббосхон Олимжон ўғли

08.08.1995 й

Юнусобод тумани

102.

Минор

1/15

Неъматов Жаҳонгир Тўлқинович

26.10.1978 й

Қобилов Абдулбосит Бадриддинович

31.01. 1983 й

103.

Мирза Юсуф

27 кун

Ҳусанов Қодиржон Неъматжонович

21.01.1976 й

Сайфуддинов Абдуқодир Раҳматуллоҳ ўғли

26.01.1998 й

Ҳамидов Садриддин

10.02.1990 й

104.

Камолиддин Ориф ал Бухорий

25 кун

Ҳакимуллaев Мухаммадсодиқ Закaриё ўғли

10.07.1997 й

105.

Юнусобод

1/17

Қўлдашев Абдуҳалил Эргашали ўғли

05.05.1999 й

106.

Умар ибн Хаттоб

1/15

Каримов Қосимжон Обидович

11.07.1972 й

107.

Маҳаммат Носир Хожи

1/15

Ишматбеков Ҳамиджон Баҳромович

19.02.1970 й

Бахромов Мақсуджон Маҳмуджон ўғли

10.09.1995 й

Бахромов Суннатилла Ҳамиджон ўғли

02.11.1996 й

108.

Масжидул Хайр

1/15

Махмудхонов Муҳаммад Исохон Маҳмуд ўғли

24.05.1995 й

109.

Кулол-Қўрғон

28 кун

Саидов Худойқул Эгамбердиевич

10.07.1983 й

110.

Ҳасанбой

1/15 кун

Каримов Абдурауф Муқимжанович

13.04.1982 й

Ҳўжаев Муҳаммаджон Эгамберди ўғли

07.06.1996 й

111.

Омина

27 кун

Обиджонов Машҳурбек

05.07.1993 й

Шодиев Юсуф

12.12.1985 й

112.

Оқтепа

1/15

Обидов Нурилла Рахматуллаевич

29.07.1976 й

Турғунов Абдулхай  Насибуллоҳ ўғли

29.10.1988 й

Азимов Дилмурод Неъматович

12.09.1987 й

Ғаниев Азизбек Тўхтасин ўғли

10.01.1991 й

Аминов Муҳаммадисмоил Раҳматуллоҳ ўғли

20.01.1988 й

ЎМИ Тошкент шаҳар вакиллиги Матбуот хизмати

 

Ўзбекистон янгиликлари
Бошқа мақолалар
Янгиликлар

Муфтий ҳазратлари мақоласи нуфузли журналда нашр этилди

11.04.2025   7557   8 min.
Муфтий ҳазратлари мақоласи нуфузли журналда нашр этилди

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари томонидан Қуръони карим қўлёзмаларини асраб-авайлаш бўйича юртимизда амалга оширилаётган ишлар тўғрисида ёзилган мақола Ислом ҳамкорлик ташкилоти илмий журналида эълон қилинди.

 

Мазкур журналдаги мақолада илмий-маънавий меросимизни сақлаш, илмий таҳлил қилиш, уларнинг мазмун-моҳияти ҳақида кенг жамоатчиликка маълумот бериш, алломаларимиз асарларини дунё ҳамжамияти ўртасида кенг тарғиб этиш, илм-фан, маънавият ва амалиётда улардан фойдаланиш ва авлодларга етказиш борасида қилинаётган ишлар ҳақида сўз боради.

 

Хусусан, унда ҳукуматимиз ташаббуси билан Катта Лангар Қуръони “Лувр” музейи мутахассислари иштирокида реставрация қилингани, унинг икки саҳифаси Париж ва Жидда кўргазмаларида намойиш этилгани алоҳида таъкидланган.

 

Катта Лангар Қуръонининг тарихий аҳамияти, мусулмон дунёсидаги қадр-қиммати жуда юқори бўлиб, мусҳаф кўп асрлар нафақат юртимиз, балки дунё аҳли, бутун инсониятнинг маънавий бойлиги бўлиб хизмат қилади, инша Аллоҳ.

 

Маълумот ўрнида, Ислом ҳамкорлик ташкилоти БМТдан кейинги ўринда турувчи 57 давлат аъзо бўлган ҳукуматлараро йирик тузилма ҳисобланади. У мусулмон дунёси манфаатларини ҳимоя қилиш ва тинчлик-тотувликни қарор топшириш билан шуғулланади. У 1969 йилда ташкил этилган бўлиб, қароргоҳи Жидда шаҳрида жойлашган. Ўзбекистон бу тузилмага 1996 йилда аъзо бўлган. Дунё мўмин-мусулмонлари ҳаёти, илмий янгиликлари ва муҳим воқеа-ҳодисаларга бағишланган “OIC” номли ташкилот журнали араб, инглиз ва француз тилларида чоп этилади.

 

✅ Қуйида мақолани мутолаа қилиш мумкин.

------------------------------------------------------

“КАТТА ЛАНГАР ҚУРЪОНИ” ТАРИХИ ВА БУГУНГИ ҲОЛАТИ
 

Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг кутубхонасида сақланаётган “Катта Лангар Қуръони” номи билан аталадиган Қуръони каримнинг нусхаси дунёдаги энг қадимий ва нодир қўлёзма асарларидан ҳисобланади. Бу нусханинг Катта Лангар Қуръони деб номланиши унинг Қашқадарё вилоятининг Қамаши туманидаги Лангар ота масжидида сақланганига бориб тақалади. Саҳифалар узоқ вақт давомида “Катта Лангар шайхлари” деб ном олган Ишқия тариқати вакиллари томонидан асраб келинган.
 

Ушбу қўлёзма устида илмий-тадқиқот ишларини олиб борган олимларнинг таъкидлашларича, қўлёзманинг битилиши VIII асрнинг охирги чораги – араб грамматикаси қоидалари шаклланган даврга тўғри келади.
 

Ҳозирги кунда ушбу қўлёзманинг 81 саҳифаси Россия Фанлар академиясининг Санкт-Петербургдаги Шарқ қўлёзмалари институтида сақланади. Машҳур шарқшунос, академик И.Ю. Крачковский ўзининг “Араб қўлёзмалари устида” китобида ёзишича, бу қўлёзма 1936 йилда институт томонидан нотаниш кекса аёлдан сотиб олинган.
 

1998 йилда профессор Е.А. Резван Шарқ қўлёзмалари институтида Е 20 инвентар рақами остида сақланаётган мазкур қўлёзма ҳақида хориж матбуотида инглиз тилида “The Qur’an and its World” мақоласини эълон қилди. Орадан бир неча ой ўтиб, француз шарқшуноси Франсуа Дерош Санкт-Петербургга хат йўллаб, Ўзбекистондаги Катта Лангар қишлоғидан топилган Қуръон саҳифалари фотонусхаларини ҳам юборади. Бу нусхалардаги ёзув тури ва услуби институтда Е 20 рақами остида сақланаётган қўлёзманики билан айнан бир хил эди.

 

Кейинчалик Е. Резван ушбу қўлёзманинг айрим саҳифалари Катта Лангар қишлоғида, шунингдек, Тошкент ва Бухорода ҳам сақланиши ҳақида хабар топади. 1999 йилда Катта Лангар Қуръони билан яқиндан танишиш мақсадида Ўзбекистонга илмий экспедицияни амалга ошириб, бир гуруҳ шарқшунос олимлар билан Тошкентда Ўзбекистон мусулмонлари идораси кутубхонасида сақланаётган Усмон мусҳафи ва Лангар Қуръонининг бир саҳифаси, Шарқшунослик Қўлёзмалар институтида сақланаётган 1та саҳифасини, Лангар ота масжидида сақланаётган 12 саҳифани бориб кўради. Кейинчалик бу ҳақда “Усмон Қуръони изидан” деган ҳужжатли фильм ҳам тайёрлайди.

 

2000 йилнинг май ойида россиялик ва голландиялик олимларнинг изланишлари натижасида, Гронинген (Голландия) университети Изотоп тадқиқотлари марказида мазкур қўлёзма пергаментининг намуналари замонавий техникалар ёрдамида радиокарбон таҳлилидан ўтказилади. Текширув натижаларига кўра, ушбу қўлёзма милодий 775–995 йиллар оралиғида кўчирилган бўлиши мумкинлиги ҳақида хулоса берилди. Олимлар ушбу хулосага таяниб, қўлёзма VIII асрнинг сўнгги чорагига тегишли, деган тўхтамга келишган. Бу хулосани француз шарқшуноси Ф. Дерош ҳам тасдиқлайди.
 

Ўзбекистонда мазкур қўлёзманинг жами 16 саҳифаси мавжуд бўлиб, биттаси Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқ қўлёзмалари институтида сақланади.

 

Шарқ қўлёзмалари институтида 11604 рақами остида сақланаётган саҳифада “Бақара” сурасининг 26-61-оятлари кўчирилган. Мазкур институтда 2460 рақами остида сақланаётган Садир Зиё кутубхонасининг каталогида мазкур саҳифа ҳақида маълумот берилган бўлиб, унда саҳифанинг Учинчи Халифа Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳу замонасида кўчирилган китобга тегишли экани айтилади.

 

Иккита саҳифаси Бухорода: биттаси Ибн Сино номидаги Бухоро вилоят кутубхонасида, иккинчиси Бухоро давлат музей-қўриқхонаси Арк қўлёзмалар музейида сақланмоқда. Унда Мужодала сурасининг 11-оятидан Ҳашр сурасининг 3-оятигача ёзилган.

 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси кутубхонасида Катта Лангар Қуръонининг аввалдан бир саҳифаси сақланган. 2003 йилда 12 саҳифаси Қашқадарё вилоятининг Қамаши туманидаги “Лангар ота” масжидидан келтирилган. Ҳозирда 13 та саҳифаси сақланмоқда.



Мазкур қўлёзма матни сайқалланган ҳайвон териси – пергаментга битилган. Саҳифаларнинг ўртача ҳажми 53х35 см.ни ташкил этади. Матнлар арабий ёзув усулларининг энг қадимий турларидан бўлган кўфий-ҳижозий  хатида битилган. Қўлёзманинг чарм муқоваси XIV асрга тегишли. XVII аср ўрталарида у қайта таъмирланган. Муқова ҳамда саҳифаларни бир-бирига мустаҳкам бириктириш мақсадида араб тилидаги матнлар битилган қоғозлар ёпиштирилган.

 

Катта Лангар Қуръони йиллар давомида таъмирланиб, уни безак ва нуқталар билан тўлдириб келинганини кўришимиз мумкин. Масалан, баъзи саҳифаларнинг йиртилган бурчакларига ямоқ солинган ва ямалган жойидаги оятлар насх хати турида ёзилган. Суралар орасига нақш чизилиб, унга суранинг номи ва оятларининг сони насх хатида битилган. Баъзи саҳифалардаги баъзи калималарга ҳаракатлар қўйилганини ҳам кўришимиз мумкин.

 

Ўзбекистон мусулмонлари идорасида сақланаётган Катта Лангар Қуръонининг аввалги битта саҳифасида “Бақара” сурасининг 126–150-оятлари, 12 саҳифасида Нисо сурасининг 136-оятининг ярмидан бошланиб, Моида сураси тўлиқ ва Анъом сурасининг 82-оятининг бошланишигача бўлган қисми бор.

 

Мавжуд саҳифалар Қуръони каримнинг икки жузини ўз ичига олган. Демак, таҳмин қилиш мумкинки, Катта Лангар Қуръони 190–200 саҳифа атрофида бўлган. Бугунги кунгача уларнинг 97 саҳифаси ёхуд 47 фоизигина етиб келган.

 

Муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг ташаббуслари билан Ўзбекистон мусулмонлари идорасида сақланаётган Катта Лангар Қуръони реставрация қилинди, яъни кўп асрлик чанг, ғубор, замбруғу зарарли бактериялардан тозаланди.

 

Мусҳаф саҳифалари таъмири Маданият вазирлиги ҳузуридаги Маданият ва санъатни ривожлантириш жамғармаси шафелигида Франциянинг Лувр музейи реставраторлари ва маҳаллий мутахассислар иштирокида уч босқичда, яъни 2019, 2020 ва 2021 йилларда амалга оширилди.

 

2022 йил Ислом оламининг ноёб қўлёзмаларидан бири бўлган Катта Лангар Қуръонининг 2 саҳифаси Ўзбекистоннинг бой меросига бағишланган Париж кўргазмасида намойиш этилди.

 

Катта Лангар Қуръонининг тарихий аҳамияти, мусулмон дунёсидаги қадр-қиммати жуда юқори бўлиб, мусҳаф кўп асрлар нафақат юртимиз, балки дунё аҳли, бутун инсониятнинг маънавий бойлиги бўлиб хизмат қилади.

 

Шайх Нуриддин Холиқназар,

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий.

 

 

 

 

Ўзбекистон янгиликлари