Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Sentabr, 2025   |   30 Rabi`ul avval, 1447
search icon
Avvalgi sayt
ЎЗ РУ EN AR

Toshkent shahri
Tong
04:52
Quyosh
06:10
Peshin
12:21
Asr
16:33
Shom
18:24
Xufton
19:37
Bismillah
22 Sentabr, 2025, 30 Rabi`ul avval, 1447
Avvalgi sayt
#search
 YouTube

Qur’oni karimni sharhlash – Nabiy alayhissalomning huquq (vakolat)lari

18.09.2025   6520   2 min.
Qur’oni karimni sharhlash – Nabiy alayhissalomning huquq (vakolat)lari

Qur’oni karimni sharhlash va tushuntirish Nabiy alayhissalomga berilgan ikkinchi huquqdir. U zot sollallohu alayhi vasallamning Qur’oni karim oyatiga qilgan tafsirlari hal qiluvchi so‘z sanaladi. Alloh taolo bunday marhamat qiladi:

﴿بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ﴾

“Ochiq-oydin bayonotlar va kitoblar ila (yubordik). Va senga odamlarga nozil qilingan narsani o‘zlariga bayon qilib berishing uchun zikrni nozil qildik. Shoyadki, tafakkur qilsalar” (Nahl surasi, 44-oyat).

Ushbu oyatda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning asosiy vazifalaridan biri – Qur’oni karimni bayon qilish ekani alohida ta’kidlanmoqda. Makka ahli Qur’on oyatlarining zohiriy ma’nolarini sharhlanishiga ehtiyoj sezishmagan. Chunki Qur’oni karim ularning o‘z ona tilida vahiy qilinardi. Arablarning aksariyati savodsiz bo‘lishiga qaramay, til va adabiyot borasida juda kuchli bilimga ega bo‘lganlar. Ularning sermazmun she’rlari, balog‘atli nutqlari, ta’sirli suhbatlari arab adabiyotining bebaho xazinasini tashkil etardi.

Shu sababli, arablar Qur’on oyatlarining zohiriy ma’nosini yaxshi tushinishgan. Ma’nolarini anglamay qolishlari amri mahol bo‘lgan.

Demak, bundan Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga arablarga Qur’on oyatlarining botiniy ma’nolarini ham bayon qilib berish vazifasi yuklangani ma’lum bo‘ladi.

Alloh taolo Qur’oni karimda bunday marhamat qiladi:

﴿ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا بَيَانَهُ﴾

“So‘ngra uni bayon qilib berish ham Bizning zimmamizdadir” (Qiyomat surasi, 19-oyat).

Bu oyatni tafsir qilishga aslo hojat yo‘q. Alloh taolo O‘zi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga Qur’on oyatlarining tafsirini bildirgan. Shunga ko‘ra, Nabiy alayhissalom biror oyatni qanday tafsir qilgan bo‘lsalar, albatta uni Alloh taolo bildirgan bo‘ladi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning Qur’oni karim tafsiri va sharhida aytgan so‘zlari hal qiluvchi so‘nggi so‘zdir.


"Islom shariatida sunnatning o‘rni" kitobidan
Davron NURMUHAMMAD tarjimasi

Boshqa maqolalar
Maqolalar

Xotirjamlik va osoyishtalik – yuksalishlar asosi

22.09.2025   3083   2 min.
Xotirjamlik va osoyishtalik – yuksalishlar asosi

Tinchlik qaror topgan yurtda xotirjamlik hukm suradi, farzandlar emin-erkin kamolga erishadi, oqibatda, jamiyatda har tomonlama yuksalish va rivojlanish ro‘y beradi. Demak, dunyoda hayotning bir maromda davom etishi, xalqning Haq taolo buyurgan ishlarini mukammal va xotirjam ado etishlari uchun tinchlik va osoyishtalik lozim. Yaratgan Parvardigor Qur’oni karimda ana shu tinchlikni saqlash va qadrlash vazifasini inson zimmasiga yuklab, Islom dini tinchlikka targ‘ib qilishini, shaytoniy yo‘llarga ergashmaslik lozimligini ta’kidlagan: “Ey, imon keltirganlar! Yoppasiga itoatga kirishingiz va shaytonning izidan ergashmangiz! Albatta, u sizlarga aniq dushmandir” (Baqara, 208 oyat).

Tinchlik Alloh taolo butun insoniyatga in’om etgan eng ulug‘ ne’matdir. Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi va sallam tinchlik va xotirjamlik haqida Imom Buxoriy rivoyat qilgan hadisda bunday deganlar: “Tinchlik va xotirjamlik ikki ulug‘ ne’matdirki, bundan ko‘p odamlar bebahradirlar”  Shunday ekan, insonlar nafaqat mavjud tinchlikning qadriga yetib, shukrini ado etishlari, balki unga noshukrlik qilib putur yetkazishdan ham saqlanishlari lozim.

Alloh taolo O‘zining fazlu karami ila inson zotini aql va idrok sohibi qilib yaratdi va unga behisob ne’matlarni ato qildi. Shu bilan birga bergan ne’matlariga shukr aytishga ham buyurib, muborak kalomida shukr qiluvchilarga ne’matlarini yanada ziyoda qilish va’da qildi:

Alloh taolo Quroni karimda shunday marhamat qiladi: “Qasamki, agar shukr qilsangiz, albatta, ziyoda qilurman. Bordi-yu, noshukrchilik qilsangiz, albatta, azobim juda qattiqdir” (Ibrohim surasi 7-oyat).  Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga biror xursandchilik ish bo‘lsa yoki xabar berishsa Allohga shukr qilib sajda qilar edilar.  Demak, Parvardigorimiz biz bandalarga bergan tansihatlik, farovonlik, baxtu saodat, tinchlik va osoyishtalik kabi ulug‘ ne’matlarga shukr aytsak, qadriga yetsak – Alloh buni ne’matni bardavom etadi.

Shunday ekan, Yaratgandan bir-birimizga tinchlik, amniyat, xotirjamlik tilaylik! Alloh taolo tinchlik-osoyishtaligimizni hamisha barqaror aylasin. Yurtimizni tinch, mehnatsevar xalqimiz hayotini farovon aylasin!

Abdulbosit Xamdamov, Yangi Namangan tumani

"Usmon Zunnuroyn" jome masjidi imom xatibi

Manba: @SOFTALIMOTLAR

MAQOLA
#logo