03 Октябр, 2025, 11 Рабиъус сони, 1447
03 Октябр, 2025, 11 Рабиъус сони, 1447
Бугун, 9 июнь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари Ҳомиджон домла Ишматбеков, Дин ишлари бўйича қўмита раисининг биринчи ўринбосари Музаффар Комилов, Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институти катта устози Муҳаммад Аюбхон домла Ҳомидов, Ислом цивилизацияси маркази масъул ходими Аброр Мухтор Алий Андижон вилоятига сафарлари давомида масжидлар қавмлари, мўйсафид отахонлар, кенг аҳоли вакиллари ва меҳрга ташна инсонлар билан учрашувлар ўтказмоқдалар.
Ушбу сафар давомида муҳтарам Президентимизнинг Афв фармонлари асосида озодликка чиққан бир гуруҳ фуқаролар билан ҳам дилдан суҳбат қилинмоқда. Ўзаро мулоқотда бугун халқимизга хос кечиримлилик, инсонпарварлик ва бағрикенглик қадриятларидан келиб чиқиб, ҳаётда билиб-билмай адашган, хато қилган инсонларга мурувват қўли чўзилаётгани ва уларни ҳаётда ўз ўрниларини топишда кўмак берилаётганини билдирдилар.
Дарҳақиқат, чин кўнгилдан пушаймон бўлган, билиб-билмай жиноят содир этган, танлаган йўлини хато эканини англаб тузалиш йўлига қатъий ўтган маҳкумлар Давлатимиз Раҳбари томонидан афв этилаёгани ҳақиқий олижаноблик намунаси бўлмоқда.
Мамлакатимизда афв этилган шахсларни оиласи ва яқинлари бағрига қайтариш, ижтимоий ҳаётга мослашиб, фойдали меҳнат билан шуғулланиши, соғлом турмуш тарзини йўлга қўйиб, жамиятда муносиб ўрин топиши учун уларга кўмак бериш бўйича режали ишлар олиб борилмоқда.
Ушбу ўтказилган суҳбатларда мана шундай фуқаролар муҳтарам Президентимизга, халқимизга ўз миннатдорлигини билдириб, ҳалол меҳнат қилиб, мамлакат ривожига ўз ҳиссаларини қўшаётганларини сўзлаб бердилар.
Бугунги ташриф давомида уламолар Булоқбоши тумани “Найман” жоме масжидида аср намозини ўқиб, намозхонлар билан дилдан суҳбат қурилди. Унда мамлакатимиз бўйлаб олиб борилаётган кенг кўламли ислоҳотларнинг мазмун-моҳияти, бугунги тинч ва осойишта кунларнинг қадрига етиш ва шукроналик ҳисси билан яшаш каби жиҳатларга алоҳида тўхталиб ўтилди.
Дин ишлари бўйича қўмита раисининг биринчи ўринбосари Музаффар Комилов ва Ислом цивилизацияси маркази масъул ходими Аброр Мухтор Алий ушбу вилоятдаги мана шундай эътиборга муҳтож, кўнгли ўксик фуқаролардан бўлган инсонларга “Вақф” хайрия жамоат фонди томонидан озиқ-овқат маҳсулотлари, диний-маърифий китоблар жамланмаси ва пул маблағлари улашдилар.
Муҳтарам Президентимиз томонларидан олиб борилаётган инсонпарварлик сиёсати ва ёрдамга муҳтож аҳоли қатламини ҳар жиҳатдан қўллаб-қувватлаш ишларидандан масрур қалблар кўрсатилган ёрдам ва мурувватдан мамнун бўлиб, миннатдорлик изҳор қилдилар.
Дарҳақиқат, дини мубинимизда муҳтожларга ёрдам қўлини чўзишга доимо тарғиб этилади. Уламолар мана шундай инсонлар билан дилдан суҳбат қилиб, ҳадялар ила уларнинг дилларини равшан этмоқдалар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир ҳадисларида: «Аллоҳ таолога фарзлардан кейинги энг севимли амал мусулмоннинг қалбига хурсандлик киргизишдир», деганлар.
Мана шундай хайрия ишлари орқали шундай инсонларнинг синиқ кўнгилларини кўтариб, дилларига мамнунлик улашиш ҳар бир виждонли инсон учун ҳузурбахш амаллардан ҳисобланади.
Уламоларнинг Андижон вилояти сафари давом этмоқда.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Мағрурлик
Билингки, ким ўз нафсининг пасткашликларини англаб етса, оламда ўзидан бошқа ёмонроқ, нафратга муносиброқ кишини кўрмайди. Одам фарзанди учун ўзининг туб моҳиятини англашдан ҳам муҳимроқ мажбурият йўқ. Шундай экан, инсон ўзидан қаноатланмаслиги, ўз нафсидан мамнун бўлмаслиги зарур. У ўзини қанчалик чуқур англаб борса, маънавий ҳоли шунча яхшиланиб, Аллоҳ ҳузуридаги даражаси кўтарилиб боради.
Нафснинг тарбияси энг аввало, ёмон сифатларни тарк этиб, мақталган, яхши хислатларга ўтиш йўли билан амалга ошади. Барча ёмон сифатларнинг илдизи эса мағрурлик (ужб)дадир[1].
Демак, биринчи навбатда инсон гўзал фазилатларни эгаллашига тўсқинлик қилувчи ғурурини тарк этиши зарур! Шунинг учун ҳам мақталган сифатларни қўлга киритишнинг асосий шарти – бу ужбдан холи бўлишликдир! Ким ўзи ҳақида юксак фикрда бўлмаса, ундай одам ўз нафсини поклашга, гўзал одобларни ўзлаштиришга ҳаракат қилади. Ахир камолотга интилиш ва камчиликларни йўқотиш инсон табиатига хос эмасми?
Инсон ўзига юксак баҳо бериш туйғусидан фориғ бўлганида мақталган сифатларни ўзлаштира бошлайди. Нуқсонларини англаб, ўзида ғурур ва манманликни туймайди. Бундай ҳолда у камолот сари даъват этилса, ҳақиқий иштиёқ билан, самимий интилади. Илоҳий эслатмалар таъсири ва ўзининг табиий моҳияти сабабли у белгиланган камолотга етишгунига қадар ахлоқий ўнгланишда давом этади.
Маълумки, нафснинг фалокатларидан бири мақтовлардан лаззатланишга мойилликдир. Зеро, ўз нафсидан мамнун бўлиш ва ўзига бино қўйиш Аллоҳнинг ғазабини келтирадиган ҳолатлардир.
Ибн Атоуллоҳ қуддиса сирруҳудан сўрашди:
– Аллоҳнинг ғазабини ҳамма нарсадан кўра тезроқ келтирадиган нарса нима?
У зот жавоб бердилар:
– Ўзига ва ўзининг руҳий ҳолига юксак баҳо беришлик. Бундан–да ёмонроғи эса бажарган амали учун Аллоҳдан мукофот талабида бўлмоқлик.
Нафсларининг камчиликларини фақат ўзларини ўзлари назорат остига олган кимсаларгина пайқайдилар. Аллоҳга қасамки, Яратганнинг бандасига қилган яхшиликларининг янг яхшиси нафсининг пасткашликларини ўзига кўрсатиб қўйганидир ҳамда кўрсатган қаҳрининг энг шиддатлиси нафсининг разолатини ўзидан беркитиб қўйганидир.
Ахир, қандай қилиб ақлли инсон ўз нафсидан ўзи мамнун бўлишлиги мумкин? Барча яхшиларнинг ҳаммаларидан яхшилари бўлган ҳазрати Юсуф ибн Яъқуб ибн Исҳоқ ибн Иброҳим Халилуллоҳ алайҳимуссаломнинг сўзларига бир эътибор беринг:
“Нафсимни оқламайман. Зеро, нафс ёмонликка ундовчидир. Фақат Раббим раҳм қилганлар бундан мустаснодир. Албатта, Раббим кечиримли ва раҳмли зотдир” (Юсуф сураси, 53-оят).
Тафсирчилар марҳамат қиладилар:
“Бу – “Нафсимни ўз-ўзича ёмонликдан пок деб ҳисобламайман, яъни мен нафсимнинг табиий моҳиятига асосан баҳосини орттирмайман, балки бутунлай ва мутлақо Аллоҳнинг мададига ишонаман”, деганидир.
“Чунки нафс” дейилганда эса барча нафслар тушунилади, жумладан, Юсуф алайҳиссаломнинг нафслари ҳам. Яна нафс табиатига кўра “барча ёмонликларга буюргувчидир”, деб сифатланган. Бу – исёнга, саркашликка ва ярамас иш-ҳаракатларга чақиради, деганидир”.
Нафс турли тақиқланган ишларга мойил ҳолда ўзининг фойдасиз ва беҳуда истакларини ҳаммасидан кўп маъқул кўриб, улардан лаззатланади. Агар шундай бўлмаганида кўпчилик одамларнинг нафси ўз ҳою ҳавасларига итоат этмас, ўз худбинликларига чап берган бўлар ва натижада улардан ҳам ёмонлик етмасди. Шунинг учун ҳам одам боласининг ҳаммадан ақллиси ва Аллоҳ ҳузуридаги қадрлиси деб ўз нафсининг камчиликларини яхшироқ кўра оладигани айтилади. Кимки ўз нафсининг камчиликларини давомли равишда кузата олса, янада кўпроқ ҳушёр тортиб, нафсини айблайди ва ўзи ҳақидаги юксак фикрларга зарба бериб, уларни ҳайдайди.
“Ат-Тавилот ан-нажмийя” китобида шундай дейилади:
“Нафс ўз табиатига кўра ёмонлик қилишга буюрувчи қилиб яратилгандир. Агар унга эрк берилса, ундан фақат ахмоқона ишларни кутиш мумкин, чунки у фақат ёмонлик содир этиш учунгина амр этади. Қачонки Аллоҳ унга раҳм қилиб, марҳамат назари билан қараса, унинг барча хулқини ўзгартиради, Аллоҳнинг меҳрибонлиги билан нафс бутунлай ёмонликларини тарк этиб, яхши томонга ўзгаради. Энди у ёмонликка буюрувчи эмас, балки яхшиликка амр қилувчи бўлади. Яъни нафсдаги ёвузлик эзгуликка алмашади. Шунинг учун ҳазрати Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам:
“Парвардигоро, мени кўз очиб юмгунча бўлса ҳам нафсим билан танҳо ташлаб қўйма!” (Аҳмад ибн Ҳанбал, V, 42; Абу Ҳурайра ривоят қилган ҳадисда ҳам шу маънода келади, Ибн Нажжор) деб Аллоҳга ёлвордилар.
“Ахлоқус солиҳийн” (Яхшилар ахлоқи) китобидан
Йўлдош Эшбек, Даврон Нурмуҳаммад
таржимаси.
[1] Ужб – ўзи ҳақида жуда баланд фикрда бўлиш, ўзига юксак баҳор бериш, ўзи билан фахрланиш, ўзига ишониш, мағрурланиш, талтайиб кетиш ва ҳоказо.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа