Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим
Иннаа лиллааҳи ва иннаа илайҳи рожиъуун.
Улуғ мутафаккир, ҳассос адиб, фозил инсон, ҳайрат ва нидода, фахр ва армонда, имон ва эътиқодда мусаффо, дарчил туйғулар соҳиби устоз Аҳмад Муҳаммад ҳожи дада бугун орамиздан дорулбақога кўчдилар. Эй, дариғ! Бир бутун нуктадон, дақиқнавис алломанинг умрлари поёнига етди.
Устоз кўплаб диний-маърифий, бадиий, илмий, тарихий асарлар муаллифи ва муҳаррири, хусусан, “Тафсири Ирфон” Қуръони карим маъноларининг таржима ва тафсирининг адабий муҳарррири Аҳмад Муҳаммад Турсун 1949 йилда Наманган шаҳрида туғилганлар. 1967 йилдан бошлаб матбуотда фаолият олиб борадилар.
Қаламлари ҳақиқат узра йўналтирилган устоз “Наманган ҳақиқати” газетасида турли вазифаларда, жумладан, “Наманган атласи”, “Ирфон”, “Таржимон”, “Суҳбатдош”, “Ҳайрат” рўзномаларида бош муҳаррир бўлиб халқимизнинг қалб-қўрини сахифаларга туширган муҳаққиқ эдилар.
2003-2010 йилларда “Ҳидоят” журналида бўлим муҳаррири бўлиб, унинг саҳифаларига ҳикмат дурдоналарини таратдилар.
2014 йилдан буён, “Hilol-Nashr” нашриётининг муҳаррири, нашриёт томонидан ҳар ой чоп қилинадиган “Ҳилол” диний-маърифий, ижтимоий-адабий журналининг ношири, “Олтин силсила” ҳадислар тўплами муҳаррирлар ҳайъати аъзоси, ёшларга ўрнак бўлиб келаётган таҳририятнинг маҳорат соҳиби эдилар.
Марҳум адибнинг элликка яқин диний, бадиий, илмий-маърифий китоблари нашр этилиб, буюк халқимиз ардоғида ўқиб, ўрганиб келинмоқда.
Устоз тасниф этган барча нур чашмаларга тўлган асарлари мисоли зикру суҳбат қилаётгандек таъсир кучига эга эди.
Инсон эришиши керак бўлган энг юксак мартаба ва ахлоқ бобида намуна бўлган олийжаноб зиё нури эдилар.
Бу каби буюк нурли йўл соҳиби устозимиз ёшлик давридан то умрларининг охиригача ўткир зеҳн, теран заковат, зуҳду тақво билан ҳамнафас яшаб ўтдилар.
У кишининг сўзлари, иқрорлари, ахлоқ ҳамидалари барчага ибрат эди.
У олийжаноб инсон таратган ҳикматлардан инсонни қалби покланиб, руҳий озуқаланиб, илоҳий мададга суғорилардингиз.
Бу муҳтарам инсон ҳидоят йўлини аниқ ушлаб, бу муборак йўлда яхшилик изловчиларга йўлдош бўлдилар.
Дунё ва охиратнинг эзгулик ҳазинасини мерос қолдирдилар. Мўмин-мусулмонда бўлган барча гўзал сифатларни ўзларида мужассам этдилар.
Устоз адабиёт бобида юлдуз бўлиш билан бир қаторда, хулқу одобда, хушмуомала ва садоқатда, қаноат ва риёзатда ҳам тенгсиз эканликлари бизнинг қалбимизга ўз нақшини қолдирмоқда.
Тақдирга табдил йўқ! Биз айрилиқ жафосини тортиб турган оила аъзоларига, нуридийда фарзандларига, ака-ука жигаргўшаларига, ҳабиб мухлисларига ўзимизнинг таъзиямизни билдирамиз.
Аллоҳдан сабру жамил тилаймиз. Аллоҳим устознинг руҳларини бизларнинг дуоларимиз билан равҳу райҳон айласин! Омийн, Я Роббал Аламийн.
Абдулҳай Абдулҳафиз ўғли
Қиёмат қоим бўлишининг яна бир белгиси – мусулмонларнинг Қуддусни фатҳ этиши саналади.
Сийрат ва тарих илми бўйича мутахассислар Қуддус фатҳи Умар розияллоҳу анҳу даврида ҳижрий 16 йилида якунланганини қайд этишган.
Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳунинг шахсан ўзлари Қуддусга маҳаллий аҳоли билан тинчлик шартномаси тузиш учун борадилар ва у ерда масжид қурилади.
Имом Аҳмад Убайд ибн Адамдан унинг Каъбул Ахбор билан суҳбатини келтиради:
“Умар розияллоҳу анҳу сўрадилар:
- Намозни қаерда ўқиганим яхши, деб ўйлайсиз?
Каъб айтади:
Умар розияллоҳу анҳу дедилар:
- Йўқ, бу яҳудийларникига ўхшаш бўлиб қолади. Мен намозимни Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам адо этган жойда ўқийман.
Кейин Умар розияллоҳу анҳу қибла томонга қараб намоз ўқидилар, сўнг ридоларидан чангларни қоқиб ташладилар.
Шу ўринда Каъбул Ахбор раҳматуллоҳи алайҳ ҳақида тўхталиб ўтсак. У аҳли китобларнинг буюк олимларидан бўлган. Абу Бакр розияллоҳу анҳу даврида Исломни қабул қилган. Умар розияллоҳу анҳу даврида Мадинага кўчиб ўтган. Сўнгра Шомда яшади ва Усмон розияллоҳу анҳу даврида вафот этган.
Маълумки, салибчилар Қуддусни 100 йил давомида эгаллаб турди. Ниҳоят бу муборак жойни буюк жангчи ва ҳимоячи Султон Салоҳиддин раҳимаҳуллоҳ фатҳ этган.
Аллоҳ таоло унга Умар розияллоҳу анҳунинг ғалабасидек ғалаба берди. Ғалаба кўлами бўйича унга тенг келадигани Константинополни забт этган Султон Муҳаммад Фотиҳ раҳимаҳуллоҳ эди.
Муҳаммад Фотиҳ (ҳижрий 832-886 / милодий 1432-1481) – 1444 ва 1451-1481 йилларда Усмонли султони. У фатҳ сиёсатини фаол олиб борди. Усмонли қўшинининг 26 та юришига раҳбарлик қилган. Константинополни 1453 йил қўлга киритди ва уни Усмонли халифалигининг пойтахтига айлантирди.
Византия мавжудлигига нуқта қўйди, кейин Сербия (1459), Мореа (1460), Требизонд империяси (1461), Босния (1463), Эвбеяни (1471) фатҳ этди.
Караман подшоҳлиги (1471), Қрим хонлиги ва Албанияни бўйсундирди (1475), Албания (1479). Оққўюнли давлати ҳукмдори Узун Ҳасан билан муваффақиятли урушлар олиб борган.
Манбалар асосида
Баҳриддин ХУШБОҚОВ
таржимаси.