Bismillahir Rohmanir Rohim
Innaa lillaahi va innaa ilayhi roji'uun.
Ulug' mutafakkir, hassos adib, fozil inson, hayrat va nidoda, faxr va armonda, imon va e'tiqodda musaffo, darchil tuyg'ular sohibi ustoz Ahmad Muhammad hoji dada bugun oramizdan dorulbaqoga ko'chdilar. Ey, darig'! Bir butun nuktadon, daqiqnavis allomaning umrlari poyoniga etdi.
Ustoz ko'plab diniy-ma'rifiy, badiiy, ilmiy, tarixiy asarlar muallifi va muharriri, xususan, “Tafsiri Irfon” Qur'oni karim ma'nolarining tarjima va tafsirining adabiy muharrriri Ahmad Muhammad Tursun 1949 yilda Namangan shahrida tug'ilganlar. 1967 yildan boshlab matbuotda faoliyat olib boradilar.
Qalamlari haqiqat uzra yo'naltirilgan ustoz “Namangan haqiqati” gazetasida turli vazifalarda, jumladan, “Namangan atlasi”, “Irfon”, “Tarjimon”, “Suhbatdosh”, “Hayrat” ro'znomalarida bosh muharrir bo'lib xalqimizning qalb-qo'rini saxifalarga tushirgan muhaqqiq edilar.
2003-2010 yillarda “Hidoyat” jurnalida bo'lim muharriri bo'lib, uning sahifalariga hikmat durdonalarini taratdilar.
2014 yildan buyon, “Hilol-Nashr” nashriyotining muharriri, nashriyot tomonidan har oy chop qilinadigan “Hilol” diniy-ma'rifiy, ijtimoiy-adabiy jurnalining noshiri, “Oltin silsila” hadislar to'plami muharrirlar hay'ati a'zosi, yoshlarga o'rnak bo'lib kelayotgan tahririyatning mahorat sohibi edilar.
Marhum adibning ellikka yaqin diniy, badiiy, ilmiy-ma'rifiy kitoblari nashr etilib, buyuk xalqimiz ardog'ida o'qib, o'rganib kelinmoqda.
Ustoz tasnif etgan barcha nur chashmalarga to'lgan asarlari misoli zikru suhbat qilayotgandek ta'sir kuchiga ega edi.
Inson erishishi kerak bo'lgan eng yuksak martaba va axloq bobida namuna bo'lgan oliyjanob ziyo nuri edilar.
Bu kabi buyuk nurli yo'l sohibi ustozimiz yoshlik davridan to umrlarining oxirigacha o'tkir zehn, teran zakovat, zuhdu taqvo bilan hamnafas yashab o'tdilar.
U kishining so'zlari, iqrorlari, axloq hamidalari barchaga ibrat edi.
U oliyjanob inson taratgan hikmatlardan insonni qalbi poklanib, ruhiy ozuqalanib, ilohiy madadga sug'orilardingiz.
Bu muhtaram inson hidoyat yo'lini aniq ushlab, bu muborak yo'lda yaxshilik izlovchilarga yo'ldosh bo'ldilar.
Dunyo va oxiratning ezgulik hazinasini meros qoldirdilar. Mo'min-musulmonda bo'lgan barcha go'zal sifatlarni o'zlarida mujassam etdilar.
Ustoz adabiyot bobida yulduz bo'lish bilan bir qatorda, xulqu odobda, xushmuomala va sadoqatda, qanoat va riyozatda ham tengsiz ekanliklari bizning qalbimizga o'z naqshini qoldirmoqda.
Taqdirga tabdil yo'q! Biz ayriliq jafosini tortib turgan oila a'zolariga, nuridiyda farzandlariga, aka-uka jigargo'shalariga, habib muxlislariga o'zimizning ta'ziyamizni bildiramiz.
Allohdan sabru jamil tilaymiz. Allohim ustozning ruhlarini bizlarning duolarimiz bilan ravhu rayhon aylasin! Omiyn, Ya Robbal Alamiyn.
Abdulhay Abdulhafiz o'g'li
Qiyomat qoim bo‘lishining yana bir belgisi – musulmonlarning Quddusni fath etishi sanaladi.
Siyrat va tarix ilmi bo‘yicha mutaxassislar Quddus fathi Umar roziyallohu anhu davrida hijriy 16 yilida yakunlanganini qayd etishgan.
Hazrati Umar roziyallohu anhuning shaxsan o‘zlari Quddusga mahalliy aholi bilan tinchlik shartnomasi tuzish uchun boradilar va u yerda masjid quriladi.
Imom Ahmad Ubayd ibn Adamdan uning Ka’bul Axbor bilan suhbatini keltiradi:
“Umar roziyallohu anhu so‘radilar:
Ka’b aytadi:
Umar roziyallohu anhu dedilar:
Keyin Umar roziyallohu anhu qibla tomonga qarab namoz o‘qidilar, so‘ng ridolaridan changlarni qoqib tashladilar.
Shu o‘rinda Ka’bul Axbor rahmatullohi alayh haqida to‘xtalib o‘tsak. U ahli kitoblarning buyuk olimlaridan bo‘lgan. Abu Bakr roziyallohu anhu davrida Islomni qabul qilgan. Umar roziyallohu anhu davrida Madinaga ko‘chib o‘tgan. So‘ngra Shomda yashadi va Usmon roziyallohu anhu davrida vafot etgan.
Ma’lumki, salibchilar Quddusni 100 yil davomida egallab turdi. Nihoyat bu muborak joyni buyuk jangchi va himoyachi Sulton Salohiddin rahimahulloh fath etgan.
Alloh taolo unga Umar roziyallohu anhuning g‘alabasidek g‘alaba berdi. G‘alaba ko‘lami bo‘yicha unga teng keladigani Konstantinopolni zabt etgan Sulton Muhammad Fotih rahimahulloh edi.
Muhammad Fotih (hijriy 832-886 / milodiy 1432-1481) – 1444 va 1451-1481 yillarda Usmonli sultoni. U fath siyosatini faol olib bordi. Usmonli qo‘shinining 26 ta yurishiga rahbarlik qilgan. Konstantinopolni 1453 yil qo‘lga kiritdi va uni Usmonli xalifaligining poytaxtiga aylantirdi.
Vizantiya mavjudligiga nuqta qo‘ydi, keyin Serbiya (1459), Morea (1460), Trebizond imperiyasi (1461), Bosniya (1463), Evbeyani (1471) fath etdi.
Karaman podshohligi (1471), Qrim xonligi va Albaniyani bo‘ysundirdi (1475), Albaniya (1479). Oqqo‘yunli davlati hukmdori Uzun Hasan bilan muvaffaqiyatli urushlar olib borgan.
Manbalar asosida
Bahriddin XUSHBOQOV
tarjimasi.