06 Октябр, 2025, 14 Рабиъус сони, 1447
06 Октябр, 2025, 14 Рабиъус сони, 1447
Ўзбекистоннинг халқаро ташкилотлар ва хорижий давлатлар билан туризм соҳасида алоқалар ўрнатиши ва ривожланиши, юртимизга туристлар оқимининг кириб келишини кўпайтириш, уларга хизмат кўрсатиш учун барча шароитларни яратиш, хизмат кўрсатиш сифати ва маданиятини ошириш, туристлар хавфсизлигини таъминлаш, туристик индустрияни ташкил қилиш ва ривожлантириш, соҳа бўйича кадрлар тайёрлаш билан боғлиқ муносабатларни тартибга солувчи ташкилий-иқтисодий механизмлар такомиллашиб бормоқда.
Президентимизнинг 2021 йил 9 февралда “Ўзбекистон Республикасида ички ва зиёрат туризмини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида” фармони қабул қилинди. Унда туризм бозорининг турли сегментларига йўналтирилган туризм маҳсулоти ва хизматларини диверсификация қилиш, уларнинг рақобатбардошлигини янада ошириш, мақбул ва қулай ички ва халқаро зиёрат туризми муҳитини яратиш, транспорт йўналишларини кенгайтириш, транспорт хизматлари сифатини ошириш, туризм маҳсулотларини кенг тарғиб қилиш, шунингдек, мамлакатимизнинг саёҳат ва дам олиш учун хавфсиз манзил сифатидаги имижини мустаҳкамлашга йўналтирилган вазифалар белгилаб берилди.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 3 февралдаги “2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясини “Ёшларни қўллаб-қувватлаш ва аҳоли саломатлигини мустаҳкамлаш йили”да амалга оширишга оид давлат дастури тўғрисида”ги фармонига мувофиқ, Ўзбекистон бўйлаб саёҳат қилиш учун харажатларнинг бир қисмини қайтариш тартиби жорий қилинди.
Шу билан бир қаторда ташкилий, иқтисодий-ижтимоий масалалар юзасидан соҳани қўллаб-қувватлашда Молия вазирлиги, банк молия тизими, транспорт логистикаси ҳамда солиқ тизимларига тегишли кўрсатмалар берилди.
Бу ўз навбатида, ички туризмнинг жадал ривожланиши ҳамда фуқароларимизнинг ҳордиқ чиқаришларига қулай имкон яратади. Эътиборли жиҳатларидан яна бири, бу буюк алломамиз Имом Мотуридий ёдгорлик мажмуасини зиёрат марказига айлантириш ҳамда атрофидаги 8 нафар буюк уламонинг қабрини тиклаш ва ободонлаштириш ишлари концепцияси “Йўл харитаси”ни ишлаб чиқилиши ва амалга оширилишидир. Натижада миллий ва халқаро туристларнинг оқими янада кенгаяди.
Фармоннинг яна бир муҳим жиҳати сифатида Имом Бухорийнинг бебаҳо меросини кенг кўламда оммалаштириш ва тарғиб қилиш мақсадида хорижий тилларда “Имом Бухорий” зиёрат туризми йўлдош телеканалини, хорижий мамлакатларда унинг мухбирлари фаолият олиб боришини назарда тутган ҳолда ташкил этиш ва уни ривожлантириш концепциясининг яратилиши ҳисобланади.
Мазкур лойиҳани амалга оширишда Ўзбекистон халқаро ислом академияси марказий ўринларни эгаллаши ва мамлакатимизда зиёрат туризмининг жадал ривожланишига хизмат қилувчи етук мутахассисларни етиштириб беришда, илмий тадқиқот ишларини амалга оширишда ўз ўрнига эга бўлади. Ўзбекистон туризм индустриясида зиёрат туризми субъектларининг фаолияти, талаб ва таклиф қонунининг устуворлиги, ташкилий-иқтисодий жараёнларни мувофиқлаштиришнинг маъмурий механизмларини яратиш ҳолати каби мавжуд ижтимоий-иқтисодий жараёнлар жамиятдаги турли ихтисослашган институтлар ва уларнинг фаолият юритиш тартибига тўғридан-тўғри боғлиқ бўлади.
Шундай экан, Ўзбекистонда туризм индустриясининг бугунги ҳолатини ўрганиш билан бир қаторда, бозор механизмларидан ҳам устун турувчи жамиятнинг маданий, ижтимоий, иқтисодий, сиёсий, диний, ҳуқуқий механизмлари мажмуаси сифатида намоён бўлувчи мавжуд институтларнинг жараёнларга таъсир даражасини ўрганиш муҳим аҳамият касб этади.
Президентимизнинг мазкур фармонлари юқорида қайд этилган жиҳатларни тўлиқ қамраб олгани билан диққатга сазовордир. Таъкидлаш жоизки, сўнгги йилларда юртимизда олиб борилаётган ислоҳотлар натижаси ўлароқ Ўзбекистон “Жаҳон мусулмон сайёҳлари индекси” рейтингида 10 поғона (32-ўриндан 22-ўринга) кўтарилиб, Ислом ҳамкорлик ташкилотига аъзо мамлакатлар ўртасида мусулмон сайёҳларни жалб қилаётган “Энг жозибадор” ҳамда “Хавфсизлик ва бағрикенглик даражаси юқори” бўлган 10 мамлакат қаторидан ўрин эгаллади.
Президентимизнинг мазкур фармонлари зиёрат туризмини самарали ривожлантиришнинг таркибий қисми сифатида давлат ва хусусий сектор хамкорлигини таъминловчи механизм орқали миллий ва халқаро бозорларда рақобатбардошликни таъминлашга хизмат қилади.
Анвар Худояров,
Ўзбекистон халқаро ислом академияси
“Ислом иқтисодиёти ва молияси, зиёрат туризми” кафедраси доценти, иқтисодиёт фанлари нозоди.
ЎзА
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Айримлар суннатнинг ўтмишдан ишончлиги эканига шубҳа уйғотувчи фитна уруғларини тарқатишга интилади. Уларнинг фикрича Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак суннатлари қадимдан бугунгача барча замонлар ва халқлар учун аҳамиятга эга бўлсада, аммо ишончли ҳолда сақланиб қолмаган эмиш. Улар яна: "Қуръондан бошқа бирор ҳадис китоби ишончли тарзда сақланиб қолмаган. Турли тўпламларда бир-бирига зид ривоятлар бор. Қолаверса, улар ҳижрий III асрдан бошлаб ёзила бошлаган ва биз дастлабки уч аср давомида ёзилмаган хабарларга ишонмаймиз", дейишади.
Бу даъволарнинг барчаси асоссиздир. Келинг, уларни бирма-бир таҳлил қилиб чиқайлик.
Пайғамбарга итоат қилиш барча мусулмонлар учун фарз эканлигини тан олиб, суннатга қарши бўлганлар бир вақтнинг ўзида ҳадисларни ишончсиз деб эълон қиладилар.
Бу қандай мантиқсизлик?! Аллоҳ бизга Пайғамбарга эргашишни буюрган, лекин амалда бунинг учун ҳеч қандай шароит яратмаганми?
Аллоҳ таоло бизга тоқатимиздан ташқари бирор нарсани бажаришга амр қилганми? Жавоби аниқ – йўқ.
Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай марҳамат қилган:
﴿لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا﴾
“Аллоҳ ҳеч бир жонни тоқатидан ташқари нарсага таклиф қилмас” (Бақара сураси, 286-оят).
Аллоҳ таоло асли бўлмаган ёки нима эканлиги тушунарсиз бўлган бир ишни қилишга буюришини тасаввур қилиб бўлмайди. Агар Аллоҳ бизга Пайғамбар суннатига амал қилишни буюрган бўлса, демак, суннат ишончсиз эмас ва Аллоҳ уни биз учун ишончли ҳолда сақлаган.
Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади:
﴿إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ﴾
“Албатта, зикрни Биз нозил қилдик ва албатта, уни Биз муҳофаза қилурмиз” (Ҳижр сураси, 9-оят).
Аллоҳ таоло бу оятда Қуръонни сақлашга ваъда бермоқда. Бундан Қуръон бирор ўзгартиришсиз, бузилмаган ҳолда авлоддан-авлодга асл ҳолатда сақланиб қолиши маълум бўлади.
Энди ўзимизга-ўзимиз “Бу илоҳий сақлаш фақатгина Қуръон оятлари билан чегараланганми ёки айни вақтда унинг ҳақиқий маъноларига ҳам тегишлими?” деган саволни берайлик.
Агар юқорида исботлангани каби Қуръонни тўғри тушуниш учун Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шарҳлари зарур бўлса, унда бу шарҳлар ҳам сақланмасдан фақат Қуръон лафзларининг ўзи сақланса мақсадга қанчалик хизмат қила олади?
Қуръони каримда бундай марҳамат қилинади:
﴿بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ﴾
“Ва сенга одамларга нозил қилинган нарсани ўзларига баён қилиб беришинг учун зикрни нозил қилдик. Шоядки, тафаккур қилсалар” (Наҳл сураси, 44-оят).
Инсонлар Қуръони карим оятларидан фақатгина Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шарҳлашларидан фойдалана оладилар. Шунинг учун ҳам, Аллоҳ таоло Қуръонни ўзгаришсиз қолдирган, уни Пайғамбаримиз томонидан нотўғри шарҳлаш ва изоҳлашга йўл қўймаган. Расулуллоҳнинг шарҳлашлари ҳам илоҳий ҳимояда ва уни ҳеч ким ўзгартира олмайди.
Шунинг учун, агар кимдир Пайғамбар томонидан Қуръони каримни шарҳлаш зарурлигини тан олса, аммо бу шарҳлашлар бугунги кунда мавжуд эмас деб айтса мантиқсизликдир. Яна бу илоҳий ҳикматнинг инкор қилишга тенг бўлади. Агар Яратувчи суннатни зарур деган бўлса, У унинг сақланишини ҳам таъминлайди.
Шунинг учун, илоҳий қонунни тўғри тушуниш учун зарур бўлган Пайғамбаримизнинг суннатлари доимо ўзгаришсиз қолади. Суннатнинг саҳиҳлиги ҳақидаги барча эътирозларни фақат шу сабаб билан рад этиш мумкин.
Шунга қарамай, умматнинг Пайғамбаримиз суннатини сақлаб қолиш учун кўрган чоралари ҳақида қисқача маълумот беришни лозим деб биламиз.
Бу ерда келтирадиган маълумотларимиз кенг қамровли эмас. Ягона мақсад – баъзи асосий далилларни ажратиб кўрсатиш, уларнинг объектив таҳлили орқали суннатнинг ҳақиқийлиги тўғрисида хулоса чиқариш имконини бериш.
"Ислом шариатида суннатнинг ўрни" китобидан
Даврон НУРМУҲАММАД таржимаси
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 