17 Июл, 2025, 22 Муҳаррам, 1447
17 Июл, 2025, 22 Муҳаррам, 1447
Ислом дини гўзал ахлоқдан иборат. Ахлоқ дин асоси бўлганидек, мўминликнинг ҳам белгиси ҳисобланади. Ижтимоий ҳаётда кийим-кечакдан тортиб ўзини тутишгача, муомаладан то тижоратгача, оилавий муносабатлардан ҳатто жамиятдаги хатти-ҳаракатгача – барча феъл-атворнинг умумий жамланмаси ахлоқ дейилади.
Ахлоқ Оламлар Раббисининг фитратимизга жойлаштирган яхшилик, гўзаллик ва раҳм-шафқатнинг бир бутун кўринишидир. Ҳар бир бола Ислом фитратида туғилиб, кейинчалик ота-онасининг тарбияси билан ўз йўлини танлайди. Ҳар бир бола гўзал ахлоққа йўғрилган ҳолда дунёга келади. Вақт ўтиши билан оила давраси, дўст-суҳбатдошлари, атроф-муҳит, иқтисодий имкониятлар, ахборот воситалари каби ташқи таъсир ахлоқнинг гўзаллигига, бир бутунлигига путур етказиши мумкин.
Одам Атонинг фарзандлари Қобил ва Ҳобилдан бошлаб инсон фитратига бир имтиҳон зарурияти сифатида жойлаштирилган ҳасад, хиёнат, ғурур, адоват, эҳтирос каби кишини ёмонликка етакловчи нафсоний туйғулар ҳам энг олий махлуқот бўлган инсонни энг паст даражага – тубанлик жарига қулатиши мумкин.
Бугун дунёнинг манзараларига боқсангиз, урушлар, қонли тўқнашувлар айримларнинг манфаат ва ҳирсларининггина инъикоси эканини кўрасиз. Глобал оламдан ўзимизнинг кичик дунёга “кўчганимиз”да эса юртдошимиз, маҳалладошимиз, ҳатто оила аъзоларимиздан бирининг тоза фитратга зид хатти-ҳаракатларига кўзимиз тушади. Бу аслида ўша бир бутун гўзал ахлоқнинг заифлашганини кўрсатувчи омилдир.
Абдуллоҳ ибн Муборак раҳматуллоҳи алайҳ гўзал ахлоққа бундай таъриф беради: “Гўзал ахлоқ – очиқ чеҳрали бўлиш, инсонларга доимо яхшилик қилиш ва уларга азият етказадиган нарсаларни бартараф этишдир”.
Ўқиганда ёқимли ва қилиш осондек кўринган бу амаллар аслида динимизда энг улуғ савобга эришиш мумкин бўлган мақбул ибодат саналади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Қиёмат куни тарозуда гўзал ахлоқдан ўзга оғирроқ келадиган нарса йўқ”, деб марҳамат қилганлар (Имом Термизий ривояти).
Шу нуқтаи назардан, асли фитратимизда бор бўлган, бизга олам-олам савоблар келтирадиган гўзал ахлоқни “уйғотиш” унчалик қийин иш эмас.
Гўзал ахлоқ – ширин сўз, яхши муомала, муҳаббат, табассум, марҳамат кўрсатиш, аввало, инсоннинг ўзидан бошланиши керак. Яъни, инсон ўзига яхшилик қилиб, боқий дунёда хайр ва саодатга эришиши учун ана шу яхшиликларга қўл уриши лозим. Зеро, бу амаллар ўз ўрнида уни ҳаловат ва бахт кўчасига олиб киради.
Инсон ўз яратилишига мувофиқ, эзгу ниятлар билан ҳаракат, ҳалол меҳнат қилса, умри давомида муваффақият қозонади, чунки олға қадам ташлаш учун арзирли мақсади бор. Бу хатти-ҳаракатлари, аввало, ўз оиласига, кейин атрофидагиларга хотиржамлик, ижобий муҳит ва албатта ишонч беради. Мўминнинг ишончли ва омонатдор бўлишининг сири ҳам мана шунда.
Таъкидлаш лозимки, инсоннинг бу ҳаракатларидан ҳосил бўлаётган ишонч ва омонатдорлик ҳисси вақт ўтиши билан яқинларидан ўзига қайтади. Бора-бора бу ижобий фазилатлар атрофоламга ёйилади ва ўзи яшаётган, келажакда фарзандлари яшайдиган муҳит ижобийлашувига туртки бўлади. Худди Расулуллоҳ алайҳиссалом яшаган саодат асридагидек… Худди жаҳолат сабаб кин, адоват ва маишатдан бўшамаган инсонлар жамиятида бир бурда нонини ҳам мўмин биродарлари билан бўлишиб еган саҳобаи киромлар шаклланганидек…
Нигора МИРЗАЕВА тайёрлади.
“Мўминалар” журналининг 2020 йил, 4-сонидан
Дўстона ва самимий руҳда ўтган учрашувда Марказ раҳбари Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан юртимизда бунёд этилаётган Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази ҳақида жумладан, Марказ доирасида амалга оширилаётган тадбирлар, барча илмий ва ташкилий ишлар ҳақида маълумот берди.
– Ўзбекистон Ислом илми, фиқҳ ва ҳадис соҳасида юксак меросга эга. Бу заминда машҳур уламолар, буюк фақиҳлар, муҳаддислар, мутафаккирлар ва санъатшунослар етишиб чиққан, – деди Ислом уюшмаси бош котиби. – Ушбу мероснинг Ислом оламидаги аҳамияти ва долзарблигини кўрсатишда Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази муҳим ўрин тутади. Бу юртнинг таниқли ва машҳур алломалари туфайли Ислом цивилизациясининг асл моҳияти хусусан, инсонпарварлик ва бағрикенглик қадриятлари бугунги кунга қадар сақланиб қолган. Мазкур мегалойиҳа бу бой меросни жаҳон ҳамжамиятига танитишда асосий аҳамиятга эга. Биз Бутунжаҳон Ислом уюшмаси номидан ушбу саъй-ҳаракатларни тўлиқ қўллаб-қувватлаймиз. Ўзбекистон Президентининг маданият ва маърифатга қаратган эътибори барча мусулмон мамлакатлар учун намуна бўлади. Марказ билан ҳамкорлик қилишдан бениҳоят мамнунмиз! – дея таъкидлади Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса.
Учрашув давомида Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистонда олиб борилаётган ислоҳотлар хусусан, Ислом цивилизацияси марказининг барча тадбирлари, режалаштирилган турли анжуманларга қизиқиш билдириб, бу борада олиб борилаётган ишларни юксак баҳолади ва мамнуният билан эътироф этди. Ислом цивилизацияси марказининг очилиш маросими қанчалик аҳамиятли эканлигига эса алоҳида тўхталди. Шу ўринда Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеясининг 72-сессиясида сўзлаган нутқидан қуйидаги иқтибосларни келтирди: “Биз бутун жаҳон жамоатчилигига ислом динининг асл инсонпарварлик моҳиятини етказишни энг муҳим вазифа, деб ҳисоблаймиз. Биз муқаддас динимизни азалий қадриятларимиз мужассамининг ифодаси сифатида беҳад қадрлаймиз. Ислом дини бизни эзгулик ва тинчликка, асл инсоний фазилатларни асраб-авайлашга даъват этади. Ислом цивилизацияси марказининг фаолияти ҳам шу мақсадга хизмат қилади”. Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистон Президенти томонидан БМТ минбаридан туриб илгари сурилган мазкур улкан ташаббус Бутунжаҳон Ислом уюшмаси номидан қўллаб-қувватлашини таъкидлаб ўтди.
Ислом цивилизацияси маркази раҳбари Ўзбекистон Президенти ташаббуси билан Марказ таркибида Араб-ислом хаттотлик мактабини очиш йўлга қўйилганини маълум қилди. Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса ушбу лойиҳани тўла-тўкис қўллаб-қувватлади:
– Янги Ўзбекистон лойиҳаси бўлмиш бу хаттотлик мактаби орқали Қуръони каримнинг ҳар бир сурасини махсус араб хатида, безаклар билан бойитилган тарзда қўлда кўчириш мақсадга мувофиқ, – дея таклиф қилди Бош котиб, – Ўзбекистондаги бўлажак Араб-ислом хаттотлик мактаби фаолиятини йўлга қўйишда, шунингдек, жаҳон миқёсида машҳур бўлган катта тажрибага эга хаттотларни ушбу марказга жалб этиш, хаттотларнинг иш фаолияти самарали бўлиши учун уларни рағбатлантириш ва умуман мактаб фаолиятини ривожлантиришда астойдил ҳамкорлик қилишга тайёрмиз.
Делегация аъзолари Макка шаҳрида жойлашган Ҳиро маданият даҳаси, Ваҳий музейи, “Бурж ас-саъа” минорасида жойлашган шу номдаги музей, Каъба кисваси учун қирол Абдулазиз мажмуаси ва Мадина шаҳридаги “Бўстон” музейи, Пайғамбаримиз (с.а.в) сийратлари ва Ислом цивилизацияси музейи, Жидда шаҳридаги Ислом санъати музейи ва кутубхонасига ташриф буюрди ва ҳамкорлик бўйича музокаралар олиб борди.
Бундан ташқари, Ислом цивилизацияси маркази делегацияси аъзолари музей ва кутубхоналарга қилган ташрифлари жараёнида Пайғамбаримизнинг фаолият ва турмуш тарзларини ифодаловчи видеолавҳалар Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказига тақдим этилиши масаласини ҳам кўриб чиқишди.
Шунингдек, учрашувда Ўзбекистон Президенти ташаббуси билан Самарқандда янгидан бунёд этилаётган Имом Бухорий мажмуаси зиёратчилари учун қулай шарт-шароитлар яратиш масаласида ҳам фикр алмашилди. Бу борада Саудия Арабистони тажрибасидан фойдаланиш мақсадида Бутунжаҳон Ислом уюшмаси Тадбирлар ва конференциялар бўлими бошлиғи Шокир Салоҳ ал-Адваний билан мулоқот ўтказилди. Мулоқот давомида Ислом уюшмаси вакили бу масалада Саудия Арабистонининг етакчи ташкилотларидан бири “Илм” компанияси кўмак беришини билдирди. Кейинги муҳокамалар видеоконференция шаклида давом эттирилишига келишиб олинди.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 