Аввал хабар берганимиздек 17 декабрь куни онлайн шаклда «Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот маркази: истиқболдаги режалар» мавзусидаги халқаро матбуот анжумани ташкил этилди. Мазкур тадбирда Туркия жамоатчилиги вакиллари ҳам фаол иштирок этди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА мухбири.
Халқаро онлайн матбуот анжуманида Туркиядан Диёнат ишлари бошқармаси раиси, профессор Али Эрбаш, Ибн Халдун университети ректори, профессор Режеп Шентурк, Анқара университети ўқитувчиси – мотуридийшунослик бўйича етук олим Сўнмез Кутлу каби туркиялик профессор-ўқитувчилар иштирок этиб, ўз фикрларини билдирди.
Али Эрбаш, Туркия Диёнат ишлари бошқармаси раиси:
— Мовароуннаҳр – ислом тамаддунининг забардаст марказларидан бири. Дарҳақиқат, Беруний, Ибн Сино, Али Қушчи, Мирзо Улуғбек каби дунёга зиё сочган мутафаккирлар ушбу заминда етишиб чиққан. Имом Бухорий, Имом Мотуридий, Имом Термизий, Абулмуъин Насафий, Баҳоуддин Нақшбандий каби олимлар ушбу диёрнинг башариятга армуғонидир. Ислом динида мужассам тинчлик, ҳикмат ва омонлик моҳиятини айнан ушбу алломалар бутун дунёга таратган. Бизлар айни эътиқод ва тил, муштарак тарих ва маданият мансублари, Мовароуннаҳрдан етти қитъага илм, ҳикмат ва муҳаббат олиб борган тамаддуннинг вакилларимиз.
Режеп Шентурк, Ибн Халдун университети ректори:
— Ўзбекистондан етишиб чиққан неча-неча буюк олимлар бор. Уларга оид асарларнинг кўпи бизнинг кутубхоналаримизда қўлёзма ва босма ҳолатда сақланмоқда. Ушбу асарлар ҳар доим мутолаа қилинади ва ўқитилади. Ўзбекистон халқининг, давлатининг, олимларининг ва ёшларининг Имом Мотуридий каби буюк бир ўзбек алломасини ва унинг тафаккур меросини асраб-авайлашини чуқур эҳтиром ва чексиз ташаккур ила олқишлайман. Бунинг натижасида Ўзбекистон тарихда бўлгани каби яна қайтадан бутун дунё зиёлилари, олимлари ва талабалари учун жозибадор илм марказига айланмоқда.
Сўнмез Кутлу, Анқара университети ўқитувчиси, мотуридийшунослик бўйича етук олим:
— Туркияда мотуридийшунослик бўйича қатор илмий тадқиқотлар амалга оширилган. Жумладан, шу кунга қадар Имом Мотуридий ва унинг таълимоти мавзусида 6 та симпозиум ўтказилиб, 2 та журналнинг махсус сони чоп этилган. Шунингдек, мавзуга тааллуқли 100 дан ортиқ китоб, 10 га яқин тўплам нашрга тайёрланган. Бундан ташқари Мотуридий илмий меросига бағишланган 58 магистрлик диссертацияси, 29 та докторлик илмий иши ҳимоя қилинган. Биз ушбу илмий тадқиқотларнинг нусхаларини Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот марказига тақдим этишга тайёрмиз.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Шу ўринда бир ибратли ривоятни келтириш мақсадга мувофиқдир.
Абдуллоҳ ибн Муборак раҳматуллоҳи алайҳ етук фақиҳ, муҳаддис ва Аллоҳнинг дўсти эди. Аллоҳ таоло унга олий мартаба ато қилган эди. Вафот этгандан кейин бир киши тушида у зотдан: “Аллоҳ сизга қандай муомала қилди?” деб сўради. Абдуллоҳ ибн Муборак раҳматуллоҳи алайҳ: “Аллоҳ таоло мени мағфират қилди, фазлига олиб, улкан марҳамат кўрсатди. Лекин менга уйимнинг рўпарасидаги темирчига берилган мақом насиб бўлмади”, деди.
Киши уйқудан уйғонди, дилида темирчининг кимлиги ва қандай қилиб Абдуллоҳ ибн Муборакка насиб қилмаган нарса унга берилганини ўйлаб, унинг маҳалласига борди.
Суриштириб, Абдуллоҳ ибн Муборакнинг темирчи қўшниси борлигини, у ҳам ўша кунда вафот этганини аниқлади. Бориб, темирчининг хотинидан: “Эрингиз нима қилар эди?” деб сўради ва тушида кўрганларини айтиб берди.
Аёл: «Эрим темирчи эди, кун бўйи ишлар, кечаси эса ухларди. Кечаси Абдуллоҳ ибн Муборакнинг таҳажжуд ўқишига ҳаваси келиб, ҳасрат қилиб: “Биз ҳам кенгчиликда бўлганимизда туни билан таҳажжуд ўқир эдим”, дер эди. Яна у ишлаётганида қулоғига азон товуши кирса, мабодо болғасини тепага кўтарган бўлса, шуни уриб қўяйин, демасди. Ўша заҳоти болғасини пастга тушириб: “Азонни эшитганимдан кейин менга болғани ушлаб туриш ярашмайди”, деб масжидга кетар эди», деди.
Темирчи ҳалол ризқ талабида эди. Азон эшитилиб, биринчи даражадаги фарз билан иккинчи даражадаги фарз рўбарў келди. Биринчи даражадагисини устун қўйди ва Аллоҳ буюк муҳаддисларга бермаган мақомга эришди.
“Ҳалол касб-ҳунар – қут-барака келтирар” китобидан