Avval xabar berganimizdek 17 dekabr' kuni onlayn shaklda «Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi: istiqboldagi rejalar» mavzusidagi xalqaro matbuot anjumani tashkil etildi. Mazkur tadbirda Turkiya jamoatchiligi vakillari ham faol ishtirok etdi, deb xabar bermoqda «Dunyo» AA muxbiri.
Halqaro onlayn matbuot anjumanida Turkiyadan Diyonat ishlari boshqarmasi raisi, professor Ali Erbash, Ibn Haldun universiteti rektori, professor Rejep Shenturk, Anqara universiteti o'qituvchisi – moturidiyshunoslik bo'yicha etuk olim So'nmez Kutlu kabi turkiyalik professor-o'qituvchilar ishtirok etib, o'z fikrlarini bildirdi.
Ali Erbash, Turkiya Diyonat ishlari boshqarmasi raisi:
— Movarounnahr – islom tamaddunining zabardast markazlaridan biri. Darhaqiqat, Beruniy, Ibn Sino, Ali Qushchi, Mirzo Ulug'bek kabi dunyoga ziyo sochgan mutafakkirlar ushbu zaminda etishib chiqqan. Imom Buxoriy, Imom Moturidiy, Imom Termiziy, Abulmu'in Nasafiy, Bahouddin Naqshbandiy kabi olimlar ushbu diyorning bashariyatga armug'onidir. Islom dinida mujassam tinchlik, hikmat va omonlik mohiyatini aynan ushbu allomalar butun dunyoga taratgan. Bizlar ayni e'tiqod va til, mushtarak tarix va madaniyat mansublari, Movarounnahrdan etti qit'aga ilm, hikmat va muhabbat olib borgan tamaddunning vakillarimiz.
Rejep Shenturk, Ibn Haldun universiteti rektori:
— O'zbekistondan etishib chiqqan necha-necha buyuk olimlar bor. Ularga oid asarlarning ko'pi bizning kutubxonalarimizda qo'lyozma va bosma holatda saqlanmoqda. Ushbu asarlar har doim mutolaa qilinadi va o'qitiladi. O'zbekiston xalqining, davlatining, olimlarining va yoshlarining Imom Moturidiy kabi buyuk bir o'zbek allomasini va uning tafakkur merosini asrab-avaylashini chuqur ehtirom va cheksiz tashakkur ila olqishlayman. Buning natijasida O'zbekiston tarixda bo'lgani kabi yana qaytadan butun dunyo ziyolilari, olimlari va talabalari uchun jozibador ilm markaziga aylanmoqda.
So'nmez Kutlu, Anqara universiteti o'qituvchisi, moturidiyshunoslik bo'yicha etuk olim:
— Turkiyada moturidiyshunoslik bo'yicha qator ilmiy tadqiqotlar amalga oshirilgan. Jumladan, shu kunga qadar Imom Moturidiy va uning ta'limoti mavzusida 6 ta simpozium o'tkazilib, 2 ta jurnalning maxsus soni chop etilgan. Shuningdek, mavzuga taalluqli 100 dan ortiq kitob, 10 ga yaqin to'plam nashrga tayyorlangan. Bundan tashqari Moturidiy ilmiy merosiga bag'ishlangan 58 magistrlik dissertatsiyasi, 29 ta doktorlik ilmiy ishi himoya qilingan. Biz ushbu ilmiy tadqiqotlarning nusxalarini Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markaziga taqdim etishga tayyormiz.
O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
Nuqtayi nazar
Bugun yurtimizda 130 dan ortiq millat va elat hamda 16 ta konfessiya vakillari bag‘rikenglik tamoyili asosida tinch-totuv yashab kelmoqda. 2174 ta islomiy va 198 ta noislomiy diniy tashkilot faoliyat ko‘rsatapti. So‘nggi sakkiz yilda O‘zbekistonda jami 130 ta – 3 ta oliy va 1 ta o‘rta maxsus islom bilim yurti, 102 ta masjid hamda turli konfessiyaga taalluqli 24 ta noislomiy diniy tashkilot davlat ro‘yxatidan o‘tkazildi.
Joriy yil 25 fevral kuni qabul qilingan qonun asosida tasdiqlangan O‘zbekiston Respublikasida fuqarolarning vijdon erkinligini ta’minlash va diniy sohadagi davlat siyosati konsepsiyasi bu borada amalga oshirilayotgan ishlarga huquqiy asos bo‘lib xizmat qilyapti.
Mazkur hujjat vijdon erkinligiga bo‘lgan huquq va O‘zbekiston dunyoviy davlat ekaniga oid konstitutsiyaviy qoidalarni ro‘yobga chiqarish hamda diniy sohadagi davlat siyosatining maqsadi, vazifalari, prinsip va ustuvor yo‘nalishlarini belgilab berdi.
O‘tgan qisqa vaqt ichida mamlakatimizda O‘zbekistondagi islom sivilizatsiyasi markazi, Imom Buxoriy, Imom Moturidiy, Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari, O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi, Samarqandda Hadis ilmi maktabi, Buxoroda Mir Arab oliy madrasasi tashkil etildi.
2017 yilga qadar mamlakatimizda 3 ta oliy (1 ta islomiy, 2 ta noislomiy) hamda 9 ta o‘rta maxsus diniy ta’lim muassasasi faoliyat yuritgan. Bugun esa 16 ta diniy ta’lim muassasasi bor, ularning 6 tasi oliy o‘quv yurtidir.
Mazkur sohadagi ishlarni yanada rivojlantirish maqsadida Prezidentimizning joriy yil 21 apreldagi "Fuqarolarning vijdon erkinligi huquqi kafolatlarini yanada mustahkamlash hamda diniy-ma’rifiy sohadagi islohotlarni yangi bosqichga olib chiqish chora-tadbirlari to‘g‘risida"gi farmoni nafaqat diniy-ma’rifiy soha, balki keng jamoatchilik tomonidan ham mamnuniyat bilan kutib olindi.
Sodiq Toshboyev,
Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisi
Manba: "Yangi O‘zbekiston" gazetasi 2025 yil 25 aprel, 84-son