Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
11 Июн, 2025   |   15 Зулҳижжа, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:05
Қуёш
04:49
Пешин
12:28
Аср
17:38
Шом
19:59
Хуфтон
21:37
Bismillah
11 Июн, 2025, 15 Зулҳижжа, 1446

Абдурауф Фитрат биринчи ўзбек профессорларидан биридир

30.10.2020   3212   2 min.
Абдурауф Фитрат биринчи ўзбек профессорларидан биридир

Ўзбекистон халқи илм-фан, маданият ва санъатга ҳисса қўшган буюк аждодларни чуқур ҳурмат қилади.

ЎзА хабарига кўра, бизнинг мамлакатимизда Ўзбекистон олимларининг мероси ва тарихий асарларини ўрганилади, уларнинг хотираси абадийлаштирилади.

Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг 2020 йил 8 октябрда қабул қилинган "Қатағон қурбонлари меросини чуқурроқ ўрганиш ва уларнинг хотирасини абадийлаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида" ги фармойиши ота-боболаримизнинг ҳаёти ва ижодини янгидан ўрганишга хизмат қилди.

Алоҳида таъкидлаш керакки, Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон Миллий кутубхонаси ўзбек жадид-маърифатпарварлари ижодини ўрганиш ва оммалаштиришда муҳим аҳамиятга эга. Махсус фонд ва мажбурий нусхаларни сақлаш хизматида кўплаб муаллифларнинг, шу жумладан Абдурауф Фитратнинг ноёб асарлари ва илмий асарлари сақланади. Баъзилари ўзбек тилини ривожлантириш ва янада оммалаштиришга бағишланган.

Шоир ва олим, ёзувчи ва драматург, ўқитувчи ва маърифатпарвар Абдурауф Фитрат 1925 йилда эски ўзбек алифбосида "Ўзбек тили қоидалари бўйича тажриба. Сарф" дарслигини ёзган. Китоб ХХ асрнинг 30-йилларига қадар кўп марта қайта нашр этилган. Ушбу асар ўзбек тили грамматикасини янада ўрганиш учун асос бўлиб хизмат қилди.

Фитрат араб, форс ва усмонли тилшунослигининг ўзбек тилидаги от, сифат, феъл ва ёрдамчи сўзларни аниқлашдаги ютуқлари ва анъаналарига мурожаат қилди. Унинг ижоди йигирманчи асрнинг 20-йиллари ўзбек тилшунослигининг ноёб намуналари, ўтмишнинг ўлмас манбалари (ҳинд, араб тилшунослиги, туркшунослик) ва замонавий тилшунослик ўртасида мустаҳкам кўприк бўлиб хизмат қилади.

Абдурауф Фитрат ўзбек олимларидан биринчилардан бўлиб профессор унвонига сазовор бўлди. 1991 йил 25 сентябрда ўзбек драматургияси, реалистик адабий танқид ва адабиётшунослик мактабини яратишда қўшган ҳиссаси учун Абдурауф Фитратга Алишер Навоий номидаги Давлат мукофоти берилди.

Ўзбек тилини янада ривожлантиришда ижодий учрашувлар, хотира кечалари, онлайн мулоқотлар тобора муҳим аҳамият касб этмоқда, бу ҳам ёш авлоднинг буюк аждодлар-ўмаърифатпарварлар Маҳмудхўжа Беҳбудий, Абдулла Авлоний, Исҳоқхон Ибрат, Абдурауф Фитрат, Абдулла Қодирий ҳаёти ва фаолияти тўғрисида билимларини бойитишга хизмат қилмоқда.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Мақолалар
Бошқа мақолалар
Янгиликлар

Қурбон ҳайити – эзгулик ва бағрикенглик байрами!

05.06.2025   10018   4 min.
Қурбон ҳайити – эзгулик ва бағрикенглик байрами!

Рамазон ҳайити ва Қурбон ҳайити  Исломнинг икки улуғ байрамидир. Уларнинг ҳар бирида улкан маънавий маънолар бўлиб, мусулмонлар ҳаётида алоҳида ўрин тутади. Хусусан, Қурбон ҳайити Исломда фидокорлик, садоқат ва бағрикенглик рамзи ҳисобланади.
 

Ушбу муқаддас байрам олдидан Давлатимиз раҳбарининг махсус қарорлари қабул қилиниши, Рамазон  ва Қурбон ҳайити саналари дам олиш куни сифатида белгиланиши халқимизнинг диний эҳтиёжларини таъминлаш, миллий ва диний қадриятларни асраб-авайлаш ҳамда маънавий бирдамликни мустаҳкамлашга хизмат қилмоқда.


Қурбон ҳайити Зулҳижжа ойининг аввалги ўн кунида нишонланади. Уламолар таъкидлаганидек, Зулҳижжанинг аввалги ўн куни Аллоҳнинг энг маҳбуб кунларидан бири бўлиб, бу кунларда қилинадиган амаллар, ибодатлар, хайру саховатлар жуда ҳам улуғ ҳисобланади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: Аллоҳ таоло ҳузурида яхши амаллар Зулҳижжанинг биринчи ўн кунида қилинадиган амаллардек афзалроқ амал йўқ”, — деб марҳамат қилганлар. Шундай экан, ушбу кунларда яхши амалларга шошилиш, савобли ишларга улгуриб қолиш айни муддаодир.


Қурбон ҳайитининг фазилатлари амалларидан бири – қурбонлик  қилиш ҳисобланади. Қурбонлик, Ислом динида аҳамияти катта бўлган амаллардан бири бўлиб, у Қурбон ҳайити кунларида Аллоҳнинг розилиги учун фидоийлик ифодаси ўлароқ жонлиқ сўйишдир. Бу амал ҳазрати Иброҳим алайҳиссалом ва пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам суннатларига амал қилиш, фидокорлик, сабр ва тақво каби тушунчаларни ифода этади.


Қурбонлик қилиш нафақат инсоннинг тақвоси, балки ижтимоий меҳр-оқибат, муҳтожларга ғамхўрлик белгисидир. Қурбонлик гўшти фақирларга, қариндошларга, қўшниларга тарқатилиши, аҳиллик ва меҳр-муҳаббатни янада мустаҳкамлайди.


Қурбон ҳайити — бу аҳиллик ва муштаракликнинг рамзи бўлиб, бу кунда мусулмонлар ўз қариндошлари, қўшнилари, дўстларининг ҳолидан хабар оладилар, узоқдаги яқинларини йўқлаб боришга ҳаракат қиладилар. Айниқса, кекса, бемор, ёлғиз кишилар ҳолидан хабар олиш — динимизда юксак ажр ҳамда эътиборга сазовор амал ҳисобланади.


Қурбон ҳайити инсонларни бир-бирига яқинлаштиради, меҳру шафқатни уйғотади, байрам муносабати билан эҳсон қилиш, болалар ва кексаларни хурсанд қилиш каби амаллар нафақат шахсий савоб, балки жамиятдаги яхшилик муҳитини янада мустаҳкамлайди.


Бу кунда имкони бор инсонлар кам таъминланган оилалар, етимлар, эҳтиёжмандлар ҳолидан хабар олиб, уларга хурсандчилик улашсалар, бу амалнинг савоби беқиёсдир. Зеро, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мўминларнинг ўзаро дўстликлари, раҳм қилишлари ва меҳр кўрсатишлари худди бир жасадга ўхшайди. Ундан бир аъзо хаста бўлса, жасаднинг қолгани унга қўшилиб бедор бўлади ва иситмалайди”, — дедилар (Имом Муслим ривояти).


Азизлар, айни кунларда юртимиздан 15 минг нафардан зиёд юртдошларимиз Исломнинг беш устунидан бири бўлган Ҳаж ибодатини адо этишга тараддуд кўрмоқдалар. Улар орасида юзлаб нуронийлар, оналаримиз, устоз ва зиёлилар бор. Бу ҳар бир юртдошимизнинг қалбида қувонч уйғотади. Айниқса, мамлакатимиз раҳбари муҳтарам Президентимиз Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий ҳазрат билан телефон орқали мулоқот қилиб, ҳожиларимиз аҳволидан хабар олганелари, уларга муборак сафарда тўлиқ шароит яратилиши, Ҳаж ибодатини хотиржам ва мукаммал адо этишлари учун зарур кўмак ва дуоларини изҳор этганлари катта воқеа бўлди.


Бу воқелик юртимизда дин ва давлат муносабатлари янги, барқарор ва ҳамжиҳат заминда қурилаётганидан далолатдир. Бу – халқимизнинг муқаддас қадриятларига ҳурмат, Исломнинг пок таълимотига бўлган эҳтиром намунасидир.


Бу каби юксак эътиборлар юртимизда дин ва давлат ўртасидаги мувозанатли муносабатнинг, халқнинг эътиқоди ва қадриятига нисбатан ҳурмат ва эъзознинг амалий намунасидир.


Муҳтарам юртдошлар! Фурсатдан фойдаланиб барчаларингизни ийд ал-Азхо – Қурбон ҳайити билан самимий муборакбод этаман. Юртимиз тинчликлиги барқарор, халқимиз тотувлиги бардавом бўлсин, динимиз янада равнақ топсин, хонадонингиздан файзу барака аримасин!


Қурбон ҳайитингиз муборак бўлсин! 

Убайдуллоҳ Абдуллаев, 
Фарғона вилояти бош имом-хатиби

Ўзбекистон янгиликлари