23 Январ, 2025, 23 Ражаб, 1446
23 Январ, 2025, 23 Ражаб, 1446
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Қўлимизни кўксимизга қўйсак, ичимиздан гўё эшик қоққандек тўхтовсиз «дук-дук», «дук-дук», дея садо бераётган овоз ўйлаб кўрсак, бекорга дуккилламас экан…
Бу унинг «Ҳой, мени ишим, вазифам тугаяпди, мен учун белгиланган муддат ниҳоя топмоқда, огоҳ бўл!», дегани экан…
Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу ўзларига насиҳат қилиб:
«Ҳар куни «Фалончи вафот этди, Фустончи вафот топди…», дейилади. Ҳали шундай кун ҳам келадики, ул кунда «Умар ўлибди…» дейилади…», дер эканлар.
Маълумингизки, вилоятимиз бош имом-хатиби марҳум Хайруллоҳ домла Турматов оғир дард сабаб Аллоҳ таолонинг ҳикмати иродаси ила 16 сентябрь, милодий 2020 йил, 28 муҳаррам, ҳижрий 1442 йил, ҳафтанинг чоршанба куни, аср намозига саноқли дақиқалар қолганида 44 ёшларида охират сафарига риҳлат қилдилар.
Бу мусибат олдида «Иннаа лиллааҳи ва иннаа илайҳи роожиъуун», демоқдан ўзга чора тополмадик…
Билганим шул эдики, Ул кишимиз аҳли илмларни хуш кўрадиган, Аллоҳнинг байти – масжидлар ва қалблари Аллоҳнинг байтига боғланган қадрли қавмларини севадиган, вазифаси учун жонкуяр инсон эдилар…
Аллоҳ таоло Хайруллоҳ домламизни Ўз раҳматига олиб, уларнинг йўлларига интизор бўлиб, бироқ дийдорлаша олмаган меҳрибон ҳожа онажонлари ва аҳли оилалари ҳамда миллионлаб мухлислари учун гўзал сабр ато этсин…
Амин…
Бир инсон яшаса шунчалик яшар экан…
Бир инсон ота ёки она бўлса шу мисол фарзандга ота ёхуд она бўлар экан.
Муборак жума, 18 сентябрь куни бутун ўзбегим мусулмонлари ўз хонадонларида, йўлларида, хусусан жума намозлари сўнггида жамоа бўлиб мингга яқин тўлиқ хатми Қуръонлар ортидан марҳум устоз Хайруллоҳ домламиз ҳақларига хайр ва раҳматларни сўраб дуо қилдилар.
Қисқа умр кечирдилар – 44 йил. Лекин, шу аснода асрларга татигулик иш қилдилар.
Ёнларида бирга ишлаган давримда менга вазифаларига кўра раҳбар эмас, балки акадек муносабатда бўлдилар.
Ғам-у ташвишлари дин эди. Дин ривожи – уламолар фаолияти, диний ходимлар салоҳияти, талабалар муваффақияти, қалблари Аллоҳнинг байтига боғланган инсонларни обод, шинам ва кўркам масжидларда ибодат қилишини кўриш уларнинг энг юксак рағбати, истак ва умидлари эди. Шодлик ва қувончлари масжид қурилишига рухсат берилиши ва унинг пойдеворига илк ғишт қўйилиши эди.
Биргаликда жуда ҳам кўп мартаба тушлик қилганман. Арзон ва парҳез таомларни хуш кўрар эдилар. Таом учун иштаҳалари яхшиловчи нарса бу фақатгина диний музаффариятлар, айниқса бирор бир эски масжидни қайта қурилишига рухсат берилиши, имтиҳонлар якун топгач ким бўлмасин вилоятнинг бирор фарзандини мадраса талабаси бўлгани ҳақидаги хабарлар бўлар эди.
Ҳар доим имом-хатиб ва имом ноибларга айтар сўзларида «Ким омонат фаолияти давомида битта масжидни янгидан қайта қурмаса, шунингдек, ҳечса бир нафйар ўсмирни мадраса талабаси бўлишига сабабчи ёки туртки бўлмаса у “Мен имом-хатиб ёки имом ноиби бўлиб ишладим…», демасин», деган насиҳатлари жаранглар эди.
Жоме масжидлар қурилиши ва мадраса талабалари ўқув контракт тўловларини тўлашда саховатпешаларга мурожаат қилишдан уялмас ва оринмас эдилар.
Ишларида маслаҳат қилишни жуда ҳам муҳим, деб билар эдилар. Бир куни мени хоналарига чорладилар ва айтдилар:
«Нурали… Вилоятимизда миссионерлик фаолияти авж олаётган ҳудудларни белгилаб олсак ва ўша ҳудудларда ушбу хатарли муаммонинг ечими ўлароқ – янги жоме масжид очиш чораларини кўрсак…», дедилар.
Маслаҳат давомида вилоятда тўртта ана шундай ҳудудларни белгилаб олдик. Ишонсангиз, улар шу куннинг эртасига мазкур тўртта ҳудуднинг ҳар бирига шахсан ўзлари бориб, қайси жойдан жоме масжид таъсис этиш мақсадга мувофиқ ва муносиблигини ўрганиб, телефон орқали менга мазкур масалада раҳбарларга хат тайёрлашимни айтдилар.
Бу йўлда қаерга бориш лозим бўлса қатнамоқдан эринмадилар, кимга мурожаат қилиш лозим бўлса мурожаатдан тортинмадилар. Натижа ўлароқ Олмалиқ шаҳрида янги жоме масжид таъсис этилишига эришдилар. Бу қувонч ва бундан бошқалари ҳам ўзидан ўзи, шунчаки истак ва умид билан амалга ошмаганига мен гувоҳман.
Бу хушхабардан сўнг ушбу янги жоме масжидни муносиб ном билан номлаш масаласида машварат қилар эканлар ишхонамиздаги ходимлар даврасида қатор номларни ўйлаб кўрдик. Лекин бирортасидан уларнинг кўнгиллари ёришмади. Ҳудди, бошқа ном қолмагандек маълум вақт жим бўлиб қолдик. Бироздан сўнг шундай дедим:
«Домла! Бир фикр бор. Шу онга қадар 130 минг аҳолиси мавжуд бўлган Олмалиқ шаҳрида атиги биргина жоме масжид мавжуд бўлиб, унинг номи ойлар султони номи ила «Рамазони шариф», дея номланган. Мусулмонлар Рамазон ойининг янги ҳилолини кўриш учун узоқ вақт интизор кутадилар. Уни кўрганларида эса қалблари шодлик билан тўлади.
Бу жоме масжид ҳам Олмалиқ шаҳар аҳолиси учун Рамазон ойи ҳилолидек интизор кутилган ва кўриниш бериши билан шаҳар аҳолисининг қалбини қувончга тўлдирган даргоҳ бўлди.
Келинг, унинг номини «Рамазони шариф» жоме масжидига боғлаган ҳолда «Ҳилол», деб атасак. Боз устига сиз марҳум устоз фазилатли шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратларини жуда ҳам хуш кўрар эдингиз, улар ҳам сизни муносиб яхши кўрар эдилар. Уларнинг илмлари таралаётган нашр даргоҳининг номи ҳам «Ҳилол», деб номланган…».
Ишонсангиз ушбу ожизона таклифдан домламизнинг кўзлари порлаб, ўтирган ўринларидан қалқиб турдилар. Шу ондаёқ фазилатли шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратларининг фарзандлари Исмоилхон домла билан боғланиб, улардан одоб нуқтаи назардан «Ҳилол» номидан фойдаланишга ижозат сўрадилар. Исмоилхон домла ҳам бу ишдан мамнун эканликларини билдириб, сўзлари якунида «Домла, қурилиш билан боғлиқ бирор хизматлар бўлса бизга ҳам айтинг», деганларида, домламиз уларга жавобан «Ўз вақтида албатта, айтаман…», дедилар.
Мулоқотдан сўнг домламиз менга кулибгина қараб «Аллоҳ насиб этиб шу масжид битсин, ёнига аҳоли фойдаланиши учун марҳум устоз фазилатли шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратларининг илмий мерослари манбаи сифатида алоҳида намунали кутубхона ташкил этаман, ана ўшанда Исмоилхон домламизга хизматни айтиб, уларни ишга соламан…», деб қувониб кетган эдилар.
Мана шу уларнинг фаолияти давомида амалга оширилган энг сўнгги меҳнат, хизмат ва жасоратлари бўлди…
Ишонаманки, буни ҳеч ким, айниқса Олмалиқ шаҳри аҳолиси асло ва асло унутмайди…
Уларга фаолиятлари давомида бирор бир иш осон бўлмаган. Деярли хоналарида ўтирмас эдилар. Ҳар бир ютуқлари ортида жуда кўп меҳнатлар, иродалар, ўз навбатида ҳасратлар, матонатлар ва жасоратлар мужассам эди. Булар ҳақида мен билан соатлаб гаплашар эдилар. Мен бунга гувоҳман.
Шу боис уларнинг ҳар бир машаққатли ишлари давомида ва якунида уларга қайсидир маънода жуда ҳам кичик ёки арзимас бўлсада тасалли бўлиб, кўнгиллари учун муносиб сўз айтиб турар эдим.
Қуйидаги мурожаатим мени уларга мазкур энг сўнгги жасоратли ва самарали меҳнатлари асносида билдирган энг сўнгги мурожаатим бўлган экан…
Вақт топиб, уни албатта ўқинг…
Ассалому алайкум, қози домла!!!
Тошкент вилоятида муҳтарам муфтий ҳазратлари бошчиликларида элликдан ортиқ жоме масжидларни тўлиқ қайта қурилишида жонбозлик кўрсатиб келаётганингиз жуда ҳам қувонарли ҳолат…
Бугун эса узоқ йиллик умидларингиз, ўз навбатида тинимсиз сўровларингиз ва ташаббусингиз натижаси ўлароқ Юртбошимизнинг ижозатлари билан Олмалиқ шаҳрида янгидан жоме масжид таъсис этишга рухсат берилиши, уни «Ҳилол», дея номланиши, унга биноси вилоятнинг энг намунали жоме масжиди сифатида қад ростлаши учун олти минг кишига мўлжалланган илк тамал тошини қўйилиши иймонга ташна қалб эгаларига сокин томчилаётган ёмғир мисол роҳатли сурур бахш этди…
Бундан барча мўминларнинг қалби шодликка тўлиб, давлатимиз Раҳбари, ўз навбатида муфтий ҳазратлари, Дин ишлари бўйича қўмита, вилоятимиз ҳокимлиги, бу ишда жонбозлик кўрсатган биз билган ва билмаган ҳар бир мутасадди масъуллар ҳаққига Аллоҳ таолодан бахт ва ҳар икки дунё саодатларини сўраб, мустажоб дуолар қилаётган бўлсалар, не ажаб…
Очиғи, бундай кутилмаган, шунингдек, хайрли ва ажрли иш билан Сизни ва Олмалиқ шаҳри мўмин-мусулмонларини самимий қалбдан қутлаймиз!!!
Аллоҳ таоло бу ва бу мисол ажри юксак меҳнатларингизни хайрларга васила қилиб, Сизни бунданда улуғвор ишлар бошида кўриб юришни насиб этсин…
Меҳрибон ва яхшиликни ортиғи билан мукофотловчи Аллоҳ таоло бу мисол хайрли ишларингиз эвазига Сизга (Сиз қатори биз ожиз бандаларга ҳам) икки дунё саодатини ато этиб, жумладан, мушфиқ Онажонингиз бахтларига Сизни, Сизнинг бахтингизга Уларни ва барча Аҳлингизни узоқ йиллар ҳар дам ва ҳар лаҳза омон айласин…
Эндигина 3 ёшни қарши олиб, бола тилида болажонча «Ота, Ота…», дейишни бошлаганингизда бундай бетакрор ва бебаҳо нидоларингиз билан беҳад қувонтирганингиз, аммо илоҳий тақдир ила шу ондаёқ йўқотганингиз, бироқ, Сиздек фарзандга ота бўлиб ҳеч нарсани йўқотмаган, аксинча, охирати учун муносиб захира қолдирган меҳрибон отангиз – Абдумалик отани Аллоҳ таоло ўз раҳматига олсин…
Менга бир сўзни жуда ҳам кўп маротаба айтар эдингиз… Очиғи, ҳар гал эшитганимда жуда ҳам таъсирланганман…
Ўша сўзларингизда:
«Мен Юртбошимнинг кўзларида уч маротаба ёнма-ён туриб кўз ёшларини кўрганман: бири «Зангиота» мажмуасида, иккинчиси Паркент туманида, учинчиси Бекобод шаҳрида.
Биламан, бу уларнинг ожизлик ёки чорасизликлари натижасида кўзлари қаъридан сизиб чиққан кўз ёши эмас. Негаки, улар иродали ва жасоратли инсон. Аксинча, бу кўз ёшларини Уларни юрти ва унда ҳаёт кечираётган халқининг ғами ва дардини ҳис этганларидан, деб биламан.
Нурали, агар мен шу кўз ёшларни кўра-била туриб, ўз фаолиятимдаги иш тартибимни ўзгартирмасам ўрнимни боридан йўғи (яъни, топширганим) яхшироқ», деган изтиробларингиз бор эди.
Раҳмат Сизга…
Бахтимизга Сиз кабилар бор, кўп ва омон бўлсин…
Амин…
Бу сўзларни фақатгина эътироф ва мамнуният маъносида қабул қилгайсиз…
Ҳурмат ила,
Тошкент вилояти вакиллигидаги барча ходимларингиз номидан,
Нурали Мавланов…
29 август, 2020 йил.
***
Аллоҳ таоло устоз Хайруллоҳ домламизни ўз раҳматига олсин, ул киши ҳақидаги гувоҳлигимизни қабул этсин… Барчамизни олий жаннатида жамласин… Амин…
Ўринбосарлари
Нурали Мавланов.
18 сентябрь, 2020 йил.
Манба: https://islom.uz
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Совчилик ишлари, юқорида зикр қилинганидек, доимо енгил кўчавермайди. Баъзи ҳолатларда бир оиланинг ўзининг ичида ҳам фикр ва рағбатлар тўқнашиб қолиши рўй беради. Гоҳида ота-онага ёққан келин куёв бўлмиш фарзандга ёқмай қолиши ёки аксинча бўлиши ҳам мумкин. Бугунги кунимиз воқеълигида бу муаммони тез-тез учратиб турибмиз.
Ўзимизга интернет тармоғи орқали келган саволлардан бирини эътиборингизга ҳавола қилишга ижозат бергайсиз: «Бир киши қизини дўстининг ўғлига беришни аҳд қилган. Қиз мўмина бўлиб, бир солиҳ йигит билан турмуш қурмоқчи экан. Ота қизнинг кўнглига қарамай: «Дўстимнинг ўғлига тегмасанг, сени оқ қиламан», – деди. Шундай вақтда отага қулоқ солиши керакми? Отанинг оқ қилиши тўғрими ёки нотўғрими?».
Бунга ўхшаш савол ва ҳодисалар оз эмас.
Бошқа муаммолар қатори, бу муаммони ҳам динимиз таълимотлари асосида ҳал қилишимиз керак бўлади. Бунинг учун эса, динимизнинг бу борадаги таълимотларини қунт билан ўрганишимиз ва уларга ихлос билан амал қилишимиз лозим бўлади.
عَنْ خَنْسَاءَ بِنْتِ خِدَامٍ الْأَنْصَارِيَّةِ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا: أَنَّ أَبَاهَا زَوَّجَهَا وَهِيَ ثَيِّبٌ فَكَرِهَتْ ذَلِكَ، فَأَتَتْ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَرَدَّ نِكَاحَهُ. رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ وَأَبُو دَاوُدَ.
Хонса бинту Хидом ал-Ансория розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Отаси у кишини сўрамай, жувон ҳолида эрга берди. Бу унга ёқмай, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келди. Бас, у зот унинг никоҳини бекор қилдилар» (Бухорий ва Абу Довуд ривоят қилганлар).
Демак, жувон аёлни ўзидан сўрамай ёки мажбур қилиб бировнинг никоҳига бериб бўлмайди. Ислом дини бундай вақтда ўша аёлга қозига арз қилиш ҳуқуқини беради. Арз қилинган чоғида эса, қози ундай никоҳни бузиш ҳақида ҳукм чиқаради. Изн сўрамай никоҳланган чоғда иш аёлнинг розилигига боғлиқ бўлиб қолади. У: «Розиман», деса, никоҳ никоҳ бўлади, бўлмаса, бузилади.
وَجَاءَتْ جَارِيَةٌ بِكْرٌ إِلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، فَذَكَرَتْ أَنَّ أَبَاهَا زَوَّجَهَا وَهِيَ كَارِهَةٌ فَخَيَّرَهَا النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم. رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ وَأَحْمَدُ.
«Бир бокира қиз Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб, отаси уни ёқтирмаса ҳам эрга берганини зикр қилди. Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ихтиёрни унинг ўзига бердилар».
Абу Довуд ва Аҳмад ривоят қилганлар.
Бундай ҳолатда ўша қиз никоҳда қолишни ирода қилса, никоҳ ақди кучга киради, бўлмаса, йўқ.
Бу иш Исломда аёл-қизларнинг эрки, ҳақ-ҳуқуқлари қанчалик риоя қилинишини кўрсатади. Зотан, шу ҳукмдан бошқаси тўғри ҳам эмас. Чунки никоҳ – умр савдоси, кўнгил масаласи. Кўнглига ёқмаган одам билан бир ёстиққа бош қўйиб, умр бўйи яшаш осон бўлибдими? Одатда, эркаклар аввал ўзлари рози, талабгор бўлиб совчи қўйганлари учун уларнинг розилиги ҳақида ривоятлар келмаган. Розилик ҳақида, асосан, аёл-қизлар ҳақидаги ривоятлар келган. Бу ҳаёт тақозосидир.
عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا: أَنَّ فَتَاةً دَخَلَتْ عَلَيْهَا فَقَالَتْ إِنَّ أَبِي زَوَّجَنِي ابْنَ أَخِيهِ لِيَرْفَعَ بِي خَسِيسَتَهُ وَأَنَا كَارِهَةٌ، قَالَتِ اجْلِسِي حَتَّى يَأْتِيَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم، فَجَاءَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَأَخْبَرَتْهُ، فَأَرْسَلَ إِلَى أَبِيهَا فَدَعَاهُ فَجَعَلَ الْأَمْرَ إِلَيْهَا، فَقَالَتْ: يَا رَسُولَ اللهِ قَدْ أَجَزْتُ مَا صَنَعَ أَبِي وَلَكِنْ أَرَدْتُ أَنْ أُعْلِمَ النِّسَاءَ أَنَّ لَيْسَ لِلْآبَاءِ مِنَ الْأَمْرِ شَيْءٌ. رَوَاهُ النَّسَائِيُّ.
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Бир қиз у кишининг олдига келиб:
«Отам мени ўз укасининг ўғлига турмушга берди. Бу билан пастлигини кўтармоқчи. Мен буни хуш кўрмайман», – деди.
У киши: «То Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам келгунларича ўтириб тур», – дедилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам келганларидан кейин хабар бердилар. У зот унинг отасига одам юбориб, чақиртириб келдилар. Сўнгра ихтиёрни қизга бердилар. Шунда у:
«Ё Расулуллоҳ, отам қилган нарсани жоиз қилдим. Лекин аёлларга бу ишда оталарга ҳеч нарса йўқлигини билдириб қўйишни ирода қилган эдим», – деди» (Насаий ривоят қилган).
Демак, ўзларига турмуш ўртоғи танлашда қизларимизнинг ҳақлари бор экан. Уларнинг розилигини сўрашда эса ишбошилар – қизнинг отаси, ака-укаси ёки амаки-тоғаси бўладими, ким бўлса ҳам, албатта, мажбур қилмасдан, ниҳоятда одоб-ахлоқ билан муомала қилишлари керак бўлади. Бу иш ҳадисда келган нарса бўлиб, шариатимизнинг қонунидир! Бизда эса, афсуски, шариатнинг ҳукми бир четда қолиб, одамлар ўзича чиқариб олган урф-одатлар, бидъат-хурофотлар ҳукм сурадиган бўлиб қолган.
Бу борада барча ота-оналар ва ишбошилар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ўрнак олишлари зарур. Келинг, бунинг учун Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўз қизларига бу борада қандай муомала қилганларини ўрганайлик.
عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم إِذَا أَرَادَ أَنْ يُزَوِّجَ شَيْئًا مِنْ بَنَاتِهِ جَلَسَ إِلَى خِدْرِهَا، فَقَالَ: إِنَّ فُلَانًا يَذْكُرُ فُلَانَةً، يُسَمِّيهَا وَيُسَمِّي الرَّجُلَ الَّذِي ذَكَرَهَا فَإِنْ هِيَ سَكَتَتْ زَوَّجَهَا، وَإِنْ هِيَ كَرِهَتْ نَقَرَتِ السِّتْرَ، فَإِذَا نَقَرَتْهُ لَمْ يُزَوِّجْهَا. رَوَاهُ أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ.
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қачон қизларидан бирортасини узатмоқи бўлсалар, унинг пардаси олдига ўтириб, «Фалончи Фалонани зикр қилмоқда», деб, унинг ҳам, уни зикр қилган эркакнинг ҳам исмини айтар эдилар. Агар у сукут сақласа, никоҳлар эдилар. Агар у қиз ёқтирмаса, пардани чертар эди. Қачон қиз пардани чертса, уни никоҳламас эдилар».
Аҳмад ривоят қилган.
Оламларнинг сарвари, Роббул оламийннинг Расули бўлган зотнинг ўз қизлари билан никоҳ, оила қуриш борасида қилган муомалаларига назар солинг. Қандай юксак одоб! Қандай олий маданият! Қизларнинг одобини, ахлоқини кўринг!
عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبيِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللهِ، عِنْدَنَا يَتِيمَةٌ قَدْ خَطَبَهَا رَجُلَانِ مُوسِرٌ وَمُعْسِرٌ، هِيَ تَهْوَى الْمُعْسِرَ وَنَحْنُ نَهْوَى الْمُوسِرَ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: لَمْ يُرَ لِلْمُتَحَابِّينَ مِثْلُ النِّكَاحِ. رَوَاهُ ابْنُ مَاجَهْ.
Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига бир киши келиб:
«Ё Расулуллоҳ! Бизнинг бир етим қизимизга икки киши – бир бой ва бир камбағал совчилик қилди. У камбағални истаяпти, биз бойни истаяпмиз», – деди.
Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Севишганлар учун никоҳга ўхшагани кўрилмаган», – дедилар».
Ибн Можа ривоят қилган.
Бу ҳадиси шарифда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам етим қизнинг кўнглига қанчалик эътибор берганларига қаранг! Ким бўлишидан қатъи назар, инсоннинг кўнгли бор. Унинг риоясини қилиш керак.
Аммо, ушбу ўта муҳим масаланинг иккинчи тарафи ҳам бор. Бунда болаларнинг ота-оналарига қарши чиқишлари ноқулай ҳолатга сабаб бўлади.
"Бахтиёр оила" китобидан
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа